Katalog

GÖZSAĞLIK Doğru gözlük camı seçimini nasıl yapacağız? Göz gerçekten de en önemli organlarımızdan biri. Hep söylediğimiz gibi "Göz bu, başka şeye benzemez"! Prof. Dr. Pınar Aydın; [email protected] öz hastalıklarının yanı sıra, hastalık olmayan ama çoğumuzun hatta eninde sonunda hepimizin günlük yaşamını etkileyen bir konu kırma kusurlarıdır. Kırma kusurları, miyopi (uzağı görememe), hipermetropi (yakını görememe) ve astigmatizma (hem yakını hem uzağı net görememe) ile presbiyopi (ileri yaşa bağlı yakını görememe) sorunlarıdır. Gençliğinde hem yakın hem de uzağı net görebilenler (emetropi) yaş ilerlediğinde genetik ve çevresel etkenlere bağlı olarak (ultraviHer şeyden önce gözyole, sigara) değişen lük camı seçmek gözyaşlarda ama sonuçta lüğü kullanacak kişimutlaka bir gün yakını nin beklentilerine göre göremez olurlar. Gençliğinde miyop olanlarolmalıdır. Sizin beklenda bu durum daha geç, tiniz gözlüğün hafif gençliğinde hipermetolması, camın kolay rop olanlarda daha erkırılmaması ise plastik ken meydana gelir. nitelikli (organik ya da Aslında hastalık olamayan sadece insan polikarbonat) camlar olmaya bağlı olarak önerilebilir. meydana gelen yapısal farklılıklar olan kırma kusurlarının bilinen en eski ve en basit çözümü gözlük kullanımıdır. İlk kez antik çağda Finikeliler tarafından camın keşfiyle camların kırma etkisi görülmüştür. MÖ 500 yılında Konfiçyüs’ün görme amacıyla cam kullandığı söylenmektedir. KayıtlaRESİM1 Marko Polo ra göre camların gözlük G RESİM 345 1500’lü yıllardan itibaren değişik gözlüklü kişilerin resimleri günümüze ulaşmıştır. şeklinde kullanımını bazı kaynaklara göre Marko Polo 1274’te Uzak Doğu’da gözlemlemiştir (Resim 1). Avrupa’da da camların görme amacıyla ilk kullanımı 1284 yılında ve gözlük deyiminin ilk kullanımı 1300 yılında olmuştur. Gözlüklü bir kişinin bilinen ilk resmi; Kardinal Hugo de Treviso’nun resmi, 1352 yılında Tommaso da Modena tarafından yapılmıştır (Resim 2). 1500’lü yıllardan itibaren değişik gözlüklerle birçok kişinin resmi bugüne ulaşmıştır (Resim 3, 4, 5, ). Hatta meşhur ressam Picasso’nun bile gözlük konusunda kendi yorumu vardır (Resim 6). HANGİ CAM? Diyelim böyle bir sorununuz var ve bir göz hekimine gittiniz, muayene oldunuz, gözlük reçetenizi aldınız. Şimdi elinizde reçeteyle bir gözlükçüye doğru gidiyorsunuz. Doğal olarak aklınızda birçok soru var, nasıl bir gözlük camı seçmelisiniz? Şimdi bu sorularınıza birlikte yanıtlar bulalım: Herşeyden önce gözlük camı seçmek gözlüğü kullanacak kişinin beklentilerine göre olmalıdır. Sizin beklentiniz gözlüğün hafif olması, camın kolay kırılmaması ise plastik nitelikli (organik ya da polikarbonat) camlar önerilebilir. Eğer beklentiniz çizilmeye dayanıklı ve ince cam ise o zaman mineral cam tercih edilebilir. Tabii beklentiler karşılığı olası camların bütün avantaj ve dezavantajları konusunda kullanıcı bilgilendirilmelidir. Plastik nitelikli (organik–polikarbonat) camlar: Mineral cama göre daha hafif, kırılmaya dayanıklı, kolay buğulanmaz, UV geçirmez, cam yüzeyindeki yansıma azdır. Organik cam tercih edilen her tonda renklendirilebilirken CBT 1025/8 10 Kasım 2006 RESİM 2 Kardinal Tommaso da Modena polikarbonat cam ancak fabrika koşullarında renklendirilebilir. Bununla beraber polikarbonat cam darbelere karşı organik cama göre 6–7 kat daha dayanıklıdır ve daha çok çerçevesiz gözlüklerde ve sportif amaçlı koruma gözlüklerinde kullanılır. Organik camlar ise hafiflikleri ve kırılmaya dayanıklılıkları ve polikarbonat cama göre daha uygun fiyatlı olması sebebi ile çocuk gözlüklerinde özellikle önerilen bir seçenektir. Uygulanacak reçetedeki derecenin yüksekliğine göre organik camın %30, %40, %50, %60 inceltilmiş seçeneklerinden biri tercih edilebilir. Polikarbonat cam ise kullanılan hammaddeden dolayı organik camdan %40 daha incedir ve bundan daha fazla inceltilemez. Her ikisi de kolormatik (aydınlıkta rengi koyulaşıp karanlıkta rengi açılan), bifokal (çift dereceli), progresif (üç dereceli) olarak üretilir ve antirefle kaplama yapılabilir. Her ikisi de üzerlerine yapılan sert kaplamaya rağmen çizilmeye karşı dayanıksızdır (polikarbonat cam daha kolay çizilir). Zamanla şeffaflıklarını kaybederler, bazı kimyasal maddelerden ve sıcaktan etkilenirler. Organik cam, mineral cama göre %30 daha kalındır. Mineral cam: Organik cama göre daha ince olduğu için estetik görünüş bekleyen kişiler için önerilebilir. Estetik görünüşe rağmen plastik nitelikli camlara göre daha ağır olacağı kullanıcıya hatırlatılmalıdır. Bununla beraber kolay çizilmeme özelliği bir başka tercih sebebi olabilir. Diğer tercih sebepleri de şöyle sıralanabilir: şeffaflığı zamanla azalmaz, birçok kimyasal maddeden ve sıcaktan etkilenmez. Uygulanacak reçetedeki derecenin yüksekliğine göre %30, %40, %50, %60 inceltilmiş seçenekle