Katalog

TartışmaEditöre Mektup Humbold Vakfı burslarına ilgi artıyor Akıllı Tasarım, sadece bir hipotez A Akıllı Tasarım ise son yıllarda ortaya atılan bir hipotezdir: Canlıların akıllı bir güç tarafından tasarlanmış olduğu. Bu fikir bilimle uyuşmamakta, bilimin (evrimin) açıklayabildiği birçok konuya yanıt verememektedir. lexander von Humboldt (1769 1859) ozellıkle botanık ve zoolojı bılım dallarındakı araştırma go/demleme ve elde ettıgı bulguları çagdaş yontemlerle degerlendırmesı ıle une kavuşmuş temel bılımlerın oncule rındendır Gezgın doga araştırmacısı Alexander von Humboldt Guney Ame rıkada yaklaşık 5 yıl suren (1799 1805) bıtkı ve hayvanlar uzerındekı araşürmalan ıle 2 yy kadar once temel bılımlerın onemını ve araştırma yon temlerını, butun zorluklara karşın, gos termıştır Von Humboldt bir bılım ınsa nının koşullar ne olursa olsun çalışma azmı, bılım aşkı, sabır ve ozverı ıle çok şeyı başarabılecegını ortaya koymuştur 1953 2004 döneminde top mışlerdır Bunların sayısı dunyadd 50'nın uzerındedır Turkıye'de Ankara lam 134 ülkeden yaklaşık 19 Istanbul ve Izmır Humboldt Derneklerı bin doktorasını tamamlamış faalıyet gostermektedır uluslararası düzeyde araştırmacıya çeşitli programlar BURS• PROGRAMLARI ınsanlaYabana Uyruklu Bılım da burs ya da ödiil vermiş n ıçın Araşürma Bursu 40 yaşın altın da, doktorasını yapmış, ustun başarılı tir. Aynı siire içinde VaAlmanya da 612 ay kıftan araştırma bursu alan bılım ınsanlarına olanagı vermektedır araştırma yapma Türk bilim insanlarının sayı Burs gerektıgınde 2 yıla kadar uzatıla bılmektedır AvHV yılda 600 kadar bı sı 391'dir lım ınsanına bu program kapsamında burs vermektedır • Humboldt Araşürma Ödulü: Uluslararası une sahıp yabancı uyruklu bılım ınsanlarına yılda 150 kadar araştır ma odulu verılmektedır 412 ay ıçın olan bu odul, kışının başvurusu uzerıne degıl çagrı uzerıne verılmektedır • Georg Foster Bursu: 1998 yılından berı AvHV ge lışmekte olan ulkelerden 45 yaşın albndakı ustun başarılı bılım ınsanlarına bılgı ve yontem transferı amacıyla verıl mektedır • Aynca Alman ve Alman olmayan bılım ınsanlarına venlen Max Planck Ödulü, VVolfgang Paul Ödülü, Kosmos Ödülü, Fnednch VVılhelm Bessel Ödulü ve Feodor Lynen Araşürma Bursu bulunmaktadırl Bu oduller bılımsel araşürmalara Almanya da daha çok uluslararası karakter kazandırmak amacıyla başlatılmıştır BursSonrası Temas Progra mı (Nachkontaktprogramm/Follovv up Programme) Bir kez araştırma bursu alan yaşam boyu bu program dan yararlanabılmektedır Bu prog ram kapsamında kısa surelı zıyaret ler ve bılımsel toplantılara katılımlar parasal olarak desteklenmekte ma kale veya yayın gıderlerı karşılana bılmekte, kıtap ya da laboratuvar cı hazı bagışı alınabılmektedır S ayın Bursalı geçen hafta hakkında dergıde ya yımlanmış olan Akıllı Tasarım ıle ılgılı bırkaç noktaya degınmek ıstıyorum Akıllı Tasarım bir kuram (teorı) degıldır Çunku bılımsel olarak kanıtlanmamıştır Kurama gıden yol şoyledır Bir bılımsel olayı açıklamak ıçın once bir hipotez ortaya atılır Çok sayıda bılımsel sınama sonucun da hıpotezın doğrulugu anlaşılırsa, o açıklama artık bir kuramdır, yanı dogru olarak kabul edılır O durumda artık uzennde tartışılmaz mı? Tartışı lır, hem de sureklı tartışılır Çunku bılımın doğasında sureklı araştırma, ınceleme ve tartışma vardır, ama tabıı kı uzman bılımcıler tarafından (Omeğın benım ken dı alanım dışında bir konuda fikır yurutmem cıddıye alınacak bir şey olmaz) Bılım ve dın bu noktada ayrı lırlar Çunku dın tartışmaya açık degıldır, dogası gere ğı, olduğu gıbı kabul edılmesı gerekmektedır Ornegın, evrım bir kuramdır ve bılım ınsanları arasında evrımın doğrulugu konusunda hıçbır tereddut yoktur Kutsal kıtaplardakı yaradılış ıse tartışmaya açık bir konu degıldır Bılım ıle dını bırbırıne karıştırmamak ve bırbırıyle karşılaştırmamak gerekır Akıllı Tasarım ıse son yıllarda ortaya atılan bir hı potezdır canlıların akıllı bir guç tarafından tasarlanmış olduğu Bu fikır bılımle uyuşmamakta, bılımın (evrımın) açıklayabildiği birçok konuya yanıt verememekte dır Insandan ornek vermek ıstersek, gozlerımız mu kemmel degıldır, belımız agrır, sınuslerımız tıkanır, çe nemız dışlerımıze dar gelır Yaklaşık 900 bıtkı ve hayvan turune, dağ ya da akar suya adını vermış olan von Humboldt, en tanınmış yapıtı olan ' KOSMOS ta çalışma hırsı ve dehasını modern bılım sel araştırma tarzı ıle butunleştırmıştır Von Humboldt aynı zamanda cografya, jeofizık ve ekolojının çagdaş anlamda kurucusu olurken dıger yandan donemın kımyacı Justus von Lıebig, matematkçı Carl Fnednch Causs, Jacob ve Wîlhelm Gnmm kardeşler gıbı gelecek vadeden ve sonradan unlenen birçok genç bılım ınsanına destek olmuştur Olumunden bir yıl sonra onun anısına arkadaşları Berlın de bir vakıf kurdular Alexan der von Humboldt Vakfı (AvHV) Baş langıçta Petersburg Bılım Akademısı ve London Royal Socıety nın de pa rasal desteğını alan vakfın amacı, Al man doğabılımcılenn yurtdışına yaptıkları bılımsel gezılere maddı destek saglamaktı 19 BİN ARAŞTIRMACI BURS ALDI Vakıf, 1923 yılına kadar yurtdı şına bılımsel araştırma yapmak uzere gıden Alman bılım ınsanlarını destek ledı Ekonomık knzde malvarlıgını kaybeden Vakıf, ıkı yıl kapalı kaldık tan sonra, 1925 yılında yenıden açıldı AvHV bu kez yabancı bılım ınsanları ve doktora oğrencılerının Almanya da kı araşürma ve oğrenımlerını destekle meyı amaçlıyordu Eskı Humboldtdostlann ve meslektaşların gırışımı ve destegı ıle Vakıf 10 Aralık 1953 tarıhınde Federal Alman ya Cumhurıyetı'nın bir kurumu olarak BonnBad Godes berg de oncekılerden farklı bir yaklaşımla yenıden kurul du Vakfın amacı bu kez ustun yeteneklı, uluslararası du zeyde yabancı uyruklu bılım ınsanlarına cınsıyet, ırk, dın ya da dunya goruşune bakmaksızın araşürma bursu vermek suretıyle Federal Almanya'da bılımsel araştırma yapma ola nagı saglamaktı Bu amacı gerçekleştırmek ıçın 1953 2004 donemınde toplam 134 ulkeden yaklaşık 19 000 doktora sını tamamlamış uluslararası duzeyde araştırmacıya çeşıtlı programlarda burs ya da odul vermıştır Aynı sure ıçınde Vakıftan araştırma bursu alan Turk bılım ınsanlarının sayısı 391 dır Bu sayı ıle Turkıye bu ul keler arasında (ABD, Japonya, Hındıstan, Çın, Polonya, Rusya Ispanya Ingıltere, Fransa Macarıstan ve Avustral ya'dan sonra) 12 sırada yer almaktadır Bursıyerler arasında Nobel bılım odulu alanların sayı !>ı 30 kadardır Humboldt bursıyerı olmanın verdıgı ayrıca lık ve olanaklar nedenıyle eskı bursıyerler ulkelerınde Hıım boldt Dernegı ya da Humboldt Kulubu adı altında orgutlen 966/21 24 Eylul 2005 SON GELİŞMELER 2004 yılında burs ıçın başvu ranların sayısı 2003 yılına gore % 20 oranında artü Bu da AvHV'nın son yıllarda gerçekleştırdıgı yenılıkler ıle yem gelışürılen programlara ılgıden kaynaklanıyor2 Turk bılım ınsanları açısından son yıllardakı gelışme lerın çok ıç açıcı olmadıgını goruyoruz 197O'lı yıllarda yıl da 15'e kadar yukselen başarılı Turk bursıyer sayısı 199O'lı yıllarda 45 duzeyıne kadar gerıledı Bu durum o yıllarda Rusya ve eskı Dogu Bloku ulkelerınden gelen başvuruların artmasına baglanabılır Ancak 2000 lı yıllarda durum degıs medı Son 5 yılda (2000 2004) AvHV bursu alan Turk bılım ınsanlarımızın sayısı 36 dır Bursu kazanan ve bursa başvu ran adaylar arasındakı oran Turk bılım ınsanları ıçın %16'dır Oysa genel ortalama %35 tır Başarı oranı Turkı ye'nın de ıçınde yeraldığı Avrupa ulkelerı ıçın %39, Asya, Kuzey Amenka, G Amerıka ve Afrıka ulkelerı ıçın sırasıy la % 30, % 50, % 36 ve % 23'tur Istaüsükler burslara Turkıye'den yeterlı sayıda başvu ru yapıldıgını gosterıyor Ancak başvuran altı adaydan sade ce bırı başarılı bulunmaktadır Prof Dr. Ramazan Aydın Çanakkale Onsekız Mart Unıversıtesı http www humboldt foundatıon de 2 Alexander von Humboldt Stıftung/Foundatıın Jahresbe ncht/Annual Report 2004 MÜKEMMEL OLMAYAN ÖRNEKLER Bu sorunlarımız Akıllı Tasarım hıpotezı ıle açıklanamazken, evrım açıklamayı tam olarak yapar • omurgalılarda goz oluşurken sınır hucrelerı re tınanın uzennde kalmışlardır (evrım surecınde mukem mel olusum sdglanmaz o anda var olanın en lyısı seçı lır), • atalarımız ıkı ayak uzerıne kalkarken, bel tam uyum sağlayamamıştır • beyın buyuyunce başın orta kısmındakı kemık lerı sıkıştırmıştır • çenemız kuçulup yuzumuz duzleşırken dışler kuçulmemıştır Bu ornekler bıle anatomımızın çok ıyı tasarlanmamış oldugunu ortaya sermektedır Dolayısıyla, ABD başkanı G W Bush'un geçtığımız aylarda sarfettığı Akıllı Tasarım'la ılgılı cumlesı çok talıhsızdır O cumle yı hazırlıksız olarak uzennde pek de duşunmeden soylemış olmabi eleşünlerın şıddeünı engellememıştır Bılım ınsanları bu sozlerı 'sadece evrıme degıl, bılıme bir saldın' olarak nıteledıler Bu da gosterıyor kı bir polıtıkacı her zaman sozunu ıyı tartmalı ve her bırımız gı bı, uzmanı olmadıgı konuda fikır yurutmemelıdır Dr Aslı Tolun (genetıkçı) TUBA uyesı