Katalog

ırmaları BEYİN EGZERSİZLERİ VE IQ Son yapılan araştırmalar, insanlarda zekâ katsayısmın bilgi depolama egzersizleri ile yükseltilebildiğini gösteriyor. Ancak bu egzersizlerin IQ'yu ne kadar yükselttiği henüz bilinmiyor. nıtlar elde etti. Fonksiyonel manyetik rezonans görüntülemeden (fMRI) yararlanarak yetişkinlerin çalışan beyin egzersiz programlarından önce ve sonra beyinlerindeki faaliyet miktarı ölçüldü. 5 haftalık bir eğitim programından sonra deneklerin beyin faaliyetinin, çalışan bellekle bağlantılı bölgede arttığı tespit edildi. Daha da önemlisi bilim ekibi, bu tür bellek geliştirici egzersizleri yapan çocukları incelediği zaraan, bu çocukların IQ testlerinden yüzde 8 oranında daha yüksek puan aldıklarını ortaya çıkarttı (Journal of the American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, vol 44, p 177). Kesin bir yargıya varmak için çok erken olmakla birlikte Klinberg çalışan bellek egzersizlerinin beyin kapasitesini artrmakta çok ö'nemli bir rol oynadığını düşünüyor. "Genetik çok önemli bir belirleyicidir. Ayrıca bebeğin anne karnında geçirdiği dönem de bu bağlamda ö'nem kazanır" diye konuşan Klinberg, "Bütün bunların üzerine, küçük bir yüzdene kadar olduğunu henüz bilmiyorum egzersiz ile gelişebilir" diyor. S on yıllara kadar bir kişinin IQ'sunun insanların aralarında uzamsal, bellek ve sözel muhakeme gibi çeşitli zihinsel problem çözme yeteneklerinin ölçümü büyük ölçüde genetik ile sabitlenmiş bir özellik olduğu düşünülüyordu. Ancak son bulgulara göre "Çalışan bellek" adı verilen temel bir beyin fonksiyonu genel zekayı şekillendirebiliyor. Böylece çalışan belleği geliştirerek IQ derecesini yükseltmek mümkün olabilecek. Çalışan bellek beynin kısa vadeli bilgi depolama sistemidir. Ayrıca zihinsel sorunlann çözülmesinde de aktif rol oynar. Söz gelimi 736+7 gibi bir işlemi hesaplarken, çalışan belleğiniz yanıt için önemli olan ara basamakları depolar. Çalışan belleğin saklayabildiği bilgi miktarı ise genel zeka ile yakmdan ilişkilidir. İsveç, Stockholm'deki Karolinska Enstitüsü'nden Torkel Klinberg ve ekibi, çalışan belleği oluşturan nöral sistemlerin egzersiz yardımı ile geliştiğine ilişkin bazı ka NMIŞ BEYINLE ma başladığı zaman beyin da bunların açtığı boşluklar sarh devreleri onarmak için clişimini uyaran büyume fake faktörlerini üreten genleri :lere uyum sağlayacak yeni k. Aynı tekniklerin bellek ı normal beyinleri geliştir ' ZİHNİ GÜÇLENDİREN YİYECEKLER de, hayvanların belleklerinin düzeldiği izlendi. Beyin yüzde 60 oranında yağdır. Trigliseridler sistemi tıkadığı zaman beyni eski haline getirmek için hangi yiyeceklerle beslenmemiz gerekiyor? Son yapılan araştırmalara göre omega3 yağ asitleri özellikle dokosaheksaenoik asit veya DHA yararlı. Başka bir deyişle balık beynimiz için en yararlı besin. Balık yalnızca gelişmekte olan beyni beslemekle kalmaz, aynı zamanda yaşlı beyinleri de bunama riskine karşı korur. Son olarak akşam yemeğinin üzerine yenen çilek veya böğürtlenin de yararlı olduğu düşünülüyor. Bu meyvelerle beslenen sıçanların koordinasyon, dikkat ve kısa sureli belleklerinde belirgin oranda bir düzelme kaydedildi. İnsanlarda da aynı etkiyi yapıp yapmayacağı bilinmemekle birlikte, bu lezzetli meyveleri yemenin ne zaran olabılir? Devamı sonraki sayfada.. Bilimsel çalışmalar, bazı yiyeceklerin zihinsel faaliyetleri arürdığını gösteriyor. En doğru beslenme şekli nasıl olmalı? eyniniz vücudunuzun en açgözlü organıdır. Ancak bazı spesifik gıda maddelerine karşı daha büyuk bir açlık gösterir. Dolayısıyla yediklerinizin beynınizi etkilemesi doğaldır. Vitamin üreticilerinin dediklerine inanacak olursanız, doğru hap kombinasyonunu aldığınız zaman ikinci bir Einstein olma yolunda emin adımlarla ilerliyorsunuz demektir. Ne var ki her şey göründüğü kadar basit değil. B A OERINLERE İNMEK ^ tkynin derinliklerirw yerltf^tr1 ilen elektrottar, Parkinsmı \ lijsUtlıâı \'ı ha/ı akıl h.Lit.ıliklannın stmptonıları j ctiııdı.' mtıdaevı e'tkiU'f varata | hıliyıir Son ğüıv ' cdt' bıı JevKltre .ıkıın »'erilmesi Her şeyden güne kahvaltı ederek başlayın. Beyni beslemenin en uygun yolu kesintısiz glikoz takviyesidir. Pek çok bilimsel araştırma güne kahvaltısız başlamanın iş ve okuldaki performansı olumsuz yö'nde etkilediğini gösteriyor. Beyni doğru beslemek, vücudu kalori ile doldurmak anlamına da gelmemeli. Sonuçları 2003 yılında yayınlanan bir araştırmaya göre, kahvaltıda gazlı içecekler ve şekerli kurabiyelerle beslenen çocuklar, bellek ve dikkat ölçen testlerde 70 yaşındaki bir insanın performansına eşit bir performans sergilediler. Başka bir araştırma, kahvaltıda yenilen lif oranı yüksek besinlerin bilişsel düzeyi yükselttiğini ortaya koydu. Bir görüşe göre çok tahıllı ekmek dilimi üzerine sürülen reçel de iyi bir kahvaltı seçeneğidir. Ekmeğin B vitamini açısından zengin olması, beynin çalışma kapasitesini artıran bir özelliktir. Öğlen yemeği için akıllı bir tercih omlet ve salatadır. Yumurta kolin açısından zengin bir gıdadır. Vücut kolini kullanarak asetilkolin adı verilen nörotransmiteri üretir. Boston Üniversitesi'ndeki bilim adamları asetilkolin düzeyinin azalması ile Alzheimer hastalığı arasında yakın bir ilişki olduğunu ortaya çı karttı. Başka bir araştırma kolin açısından zengin gıdaların yaşa bağlı bellek kaybını yavaşlattığını gösteriyor. Arasında Betakeroten ve A(veyaE) vitamininin de bulunduğu, antioksidan açısından zengin salatalar, beyindeki serbest radikalleri temizleyerek beyni daha sağlıklı bir konumda tutar. Öğle yemeğinde yoğurt ve yoğurtlu tatlıların yenmesi, öğleden sonraki strese vücudu hazırlar. Yoğurdun içinde bulunan tirosin maddesi dopamin ve noradrenalin isimli beyin salgılarının üretiminde etkindir. ABD Silahlı Kuvvetleri'nin denetiminde siirdürülen başka bir araştırma, tirosin'in stres altında aşırı tüketildiğini ve dışarıdan takviye edildiğinde bellek ve dikkat yoğunluğunu artırdığını gösteriyor. Öğleden sonraki küçük bir atıştırma, glikoz seviyesinin düşmesini onler. Yalnızca "çöp gıda"lardan uzak durmağa dikkat etmek gerekir. Özellikle bisküvi, kek ve kurabiye gibi yüksek oranda işlemden geçmiş gıdalar, yalnızca vücut yağlarına katkıda bulunmakla kalmaz, bazı akıl hastalıklarını da tetikler. Bu hastahklara örnek olarak disleksi, otizm ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu gösterilebilir. Bu konuda kesin kimse kesin bir şey söyleyemiyor, ancak geçen yıl San Diego'da bir araya gelen Sinir Bilim Derneği üyeleri, sıçanlar üzerinde yürütülen deneylerde, kemirgenler için hazırlanan çöp yiyeceklerle beslenen sıçanların labirentte yollarını bulmakta zorlandıklarını ve belleklerinin zayıfladığını belirttiler. Çöp gıdaların, kolestrol ile benzerlik taşıyan bir madde olan trigliserid üzerinden zarar verdiği düşünülüyor. Çöp gıdalarla beslenen sıçanlarda yükselen trigliserid düzeyi, ılac larla düşürüldüğün •,'ı.iıiiıujt bj2i ainvallc'i 1 1 ••••••• MANYETİK KİŞİLİKLER Kafatası içinde oluşturulan manyetik uyarı (TMS) yardımı ile beyin faaliyetlerini düzenlerken kafatasını açmaya gerek kalmayacak. Manyetik * cihaz, kafatasının hemen altındakı bir bolgedeki I sinir sinyalinin yolunu kesecek şekilde bir elektrik pulsu üretir. TMS, depresyondaki bir kişinin , duygudurumunu düzeltebilir, / ğ otizmi uyarabilır, konuşma /görme/hareket gibi eylemlere müdahale edebilir. Ayrıca baskılayıcı unsurları ortadan kaldırarak yaratıcılığı özgür bırakabilir. 955/13 9 Temmuz 2005