Katalog

BilimSoru 7) TETRANÖTRONLAR Bilimsel açıklaması olmayan 13 gözlem Natalia Timofeyuk , "Evren genişlemeye fırsat bulamadan çökerdi" diyor. Bu mantık silsilesinin içinde yine de bazı boşluklar var. Hâlihazırda geçerli olan kuramlar tetranötronların varolabileceğini kabul ediyor, ancak çok kısa ömürlü bir parçacık olarak. Timofeyuk "Bu 4 nötronun Ganil dedektörlerini aynı anda vurmasının nedeni bu olabilir" diye konuşuyor. Maddenin çoklu nötronlardan oluşabileceği fıkrini destekleyen bir başka kanıt da nötron yıldızlarıdır. Çok fazla miktarda yapışık nötron içeren bu unsurlar, nötronların kümeleşmelerı durumunda açıklanamayan bazı kuvvetlenıı ortaya çıkabileceği olasılığını gündeme getiriyor. Bundan 4 yıl önce Fransa'da bir parçacık hızlandırıcısı varolmaması gereken 6 parçacık tespit etti. Bunlara tetranötron adı verildi. Dört nötronunun birbirine bağlanmasıyla oluşan bu yapılar fizik yasalarına meydan okuyordu. Caen'deki Ganil hızlandırıcısında çalışan Francisco Miguel Marques ve ekibi bu yapıları yeniden ele geçirmenin yollarını arıyor. Eğer başarılı olurlarsa bu kümeler, atomik çekirdekleri bir arada tutan kuvvetieri yeniden gözden geçirmemize neden olacak. Ekip, berilyum çekirdeğini küçük bir karbon hedefe ateşleyerek, çevresindeki dedektörde biriken parçacıkları inceledi. Dedektörlere çarpan 4 ayrı nötronun izini göreceklerini umut ediyorlardı. Oysa Ganil ekibi yalnızca tek bir dedektörün üzerinde tek bir ışık çakması tespit etti. Bu ışık çakmasının enerjisi, dedektöre 4 nötronun aynı anda çarpmış olabileceğini gösteriyordu. Kuşkusuz, bu rastlantısal bir keşif olabilirdi. 4 nötron aynı yere aynı anda rastlantısal olarak varmış olabilirdi. Ne var kı bunun bir rastlantı olma olasılığı çok düşüktü. Ancak tetranötronların varolma olasılığı da bu rastlantı kadar düşüktü. Çünkü parçacık fıziğinin standart modelinde tetranötronlar yer almaz. Pauli ilkesine göre aynı sistem ıçindeki iki proton veya nötronun bile kuantum özellikleri aynı değildir. Aslında bunları bir arada tutan şiddetli nükleer kuvvet o şekilde ayarlanmıştır ki, bırakın 4 nötronu bir arada tutmayı, iki yalnız nötronu bile birlikte tutamaz. Marques ve ekibi bu keşif karşısında o kadar büyük bir şaşkınlığa uğramış ki, bulguların yanlış olduğunu düşünüp bir kenara atmışlar. Bu arada tetranötronların varlıklanna ilişkin başka kuşkular daha söz konusu. Fizik yasalarını bir kenara itip 4 nötronun birbirine bağlanmasına izin verdiğiniz takdirde kaos meydana gelebilir (Journal of Physics G, vol 29, L9) Bu şu anlama geliyor: Big bang'den hemen sonra oluşan element karışımı bugün gözlemlediklerimiz ile uyuşmaz, hâttâ kozmosun kaldıramayacağı kadar ağırdır. İngiltere'deki Surrey Üniversitesi'nden 8) ÖNCU ANOMALİ Bu iki uzay aracı ile ilgili bir öyküdür. Pioneer 10 1972 yılında fırlatıldı, Pioneer 11 bir yıl sonra yola çıktı. Şu günlerde iki uzay aracı, uzayın derinliklerinde sürükleniyor olmalılar. Ancak bunların yörüngesi göz ardı edilemeyecek kadar önemlidir. Çünkü bunları bir şey itiyor veya çekiyor olabilir. Bu şey uzay araçlarının hızlanmasına yol açıyor. Gerçi sonuçta ortaya çıkan hızlanma çok küçük saniyede bir nanometreden küçük. Bu da Dünya'nın yüzeyindeki yerçekiminin on milyarda birine eşit. Ancak yine de Pioneer lü'u 400.000 kilometre öteye sürükleyecek kadar güçlü. NASA'nın, Pioneer 11 ile bağlantısı 1975 yılında kesildi. Ancak o noktaya kadar Pioneer 10 ile benzer bir sapmaya maruz kalmıştı. Bu sapmanın nedeni ne olabilir? Bunun kimse bilmiyor. BYazılım hataları, güneş rüzgârları veya yakıt sızıntısı gibi bazı olası açıklamaların yanlışlığı şu ana kadar kanıtlandı. Eğer bunun nedeni kütleçekimsel bir etkiyse, bu bizim bildiğimiz kütleçekimi olamaz. Aslında, bazı fizikçiler bu konuda o kadar çaresizler ki, bu gizemi açıklamak için açıklaması olmayan başka fenomenlere başvurmaktan çekinmiyorlar. İngiltere'deki Portsmouth Üniversitesi'nden Bruce Bassett, Pioneer bilmecesinin, hassas yapı sabiti olan alfa'daki değişikliklerden kaynaklanmış olabileceğini ileri sürüyor. Diğerleri nedenin kara delikle ilgili olabileceğini düşünüyor. Los Alamos National Laboratory'den Michael Martin Nieto, uzay aracından gelen erken yörünğe bilgilerinin yeniden incelenmesi gerektiğine inanıyor. Bu veriler, yeni bilgilerin ışığı altında incelendiğinde taze fikirlere zemin hazırlayabilir. Ancak sorunun temeline inebilmek için güneş sisteminin derinliklerindeki yerçekimsel etkiyi test edecek yeni uzay araçlanna ihtiyaç duyuluyor. Böyle bir aracın 300 ile 500 milyon dolara mal olacak olması NASA'yı düşündürüyor. Bütün bu karamsar gelişmelere karşın Nieto, Pioneer anomalisinin fark edilemeyen bir ısı kaynağı gibi çok basit bir nedene bağlı olabileceği olasılığını da göz ardı etmemek gerektiğini söylüyor. renin genişlemesinin big bang'den sonra yavaşladığı düşünülüyordu.. Ann Arbor'daki Michigan Üniversitesi'nden kozmolog Katherine Freese, "Süpernova, galaksi kümeleri gibi gözlemlerimizden elde ettiğimiz bilgilerin bizlere uzayın genişlemesi ile ilgili bilgi vereceğini umuyoruz" diyor. Bir öneriye göre boş uzayın bazı özellikleri bu konuyla ilgili. Kozmologlar buna kara enerji diyor. Ancak bu da her şeyi açıklamakta yetersiz kalıyor. Ayrıca evren geniş anlamda ele alındığı zaman Einstein'ın genel görelilik kuramının biraz manipüle edilmesi gerekiyor. 9) KARA ENERJİ Bu, fiziğin en utanç verici, en ünlü problemlerinden biridir. 1998 yılında astronomlar evrenin giderek artan bir hızda genişlediğini keşfettiler. Ancak bu sonuç hâlâ nedenini arıyor. O zamana kadar ev 10) KUIPER UÇURUMU Güneş sisteminin iyice uç noktalarına doğru yol alırsanız Pluto'nun ötesine geçerseniz çok tuhaf bir şeyle karşılaşırsınız. Birden, Kuiper kuşağını buz tut 945/8 30 Nisan 2005