Katalog

•ayar endustrısınde kullanılabılecekler 'or Tessler Organık yarııletkenlı ekran onumuzdekı yıllarda daha hafıf ve 1a az enerjı gerektıren bılgısayarlarla hkte pıyasaya verılebılecek Jzay istasyounda deprem cthmini uğultular sısmologların ı gıbı genış bır frekans; değışımlere neden olmakta Bu dalgaların onemlı degışımlerden once kayacın ıçın de oluşan mınık yarıklarla gelıştıgı sanılıyor Bu şekılde meydana gelen frekans değışımlerını telsız antenlerıyle yakalamak mumkunse de ancak dev bır kuresel anten ağıyla gozlemlenebılırler Uluslararası Uzay İstasyv'ndaki (UUİ) yeni bir araştırma yesinde, daha güvenli deprem ıminlerinin yapılmsı bekleniyor. ııoSmd olarak adlandınlan özel ' alei, dünyamızı çevreleyen ışın şaklarındakı değışımlerı saptayai Eğer sıstem bılım adamlarının dentılen doğrultusunda ışleyecek rsa, ışın kuşakları sarsıntıları gosteren enler oluşturacaklar ve bu şekılde hız e guvenlı deprem tahmınlerı yapılabı 3k Bılım adamlarının hedefı uydu .teklı bır erken uyarı sıstemı kurmak jremın ılk habercısı sayılan yeraltın relerce derınlıktekı uyarı sınyallerını de aktarmalarını umuyorlar Bu alandakı elektromanyetık de ğışımler gelecektekı depremlerın habercısı olabılır dıyor Perugıa Unıversıtesı'nden Roberto Battıston Nature dergı sınde Parçacık kuşaklannın ıçındekı bu sarsıntıların gerçekten de depremden sa atler once meydana geldıklen henuz bıBılım adamlan şımdı bu amaçta lınmıyordu Fakat Rus ve Amerıkalı bılım dunyamızın manyetık alanı tarafından tu adamlarının son araştırma sonuçları bu tulan yukle parçacıklarla dunyamızın et dev dogal antenın depremden dorl ıla beş saat once depremın alçak frekanslı dalgalarını al gılayabıldığını gosterdı Dunyamızın 370 km uzerınde bulunan UUİ, enalttakı van Allenkuşaklarına çok yakın Bu nedenle uzay ıstasyonu ıdeal bır gozlem yerı LazıoSırad araştırmasıyla, yuklu parçacıkların sayısı ve yonlerı en az bır hafta boyu takıp edıldıkten sonra parçacık rafında doğal antenler kuracaklar Bu parçacıklar vanAllenkuşağı olarak bılınen akımındakı varyasyonlar dogal olaylarla bantlar oluştururlar Yeryuzunun yaklaşık bağlanacak Guneştekı patlamalarla orolarak 70045 000 km uzerınde yer alan negın daha yavaş değışımler meydana van Allenkuşakları dünyamızı yoğun gelırken, sısmık etkınlıklerle daha hızlı kozmık ışından da korurlar Bılım adam değışımlerın yaşanmasını beklıyoruz dıye konuştu Battıston ZümrüttenAkisler AM CelalŞengör Büyiik Bir Doğa Bilimci, Politikacı Oiursa Geçen yıl jeolojinın gelmışgeçmış en buyuk ısımlennden olan Avusturyalf' buyuk ıeolog Eduard Suess'un (18311914) 90 olum yıldonumuydu Bu nedenle Avusturya Jeolojı Servısındekı (Osterreıchısche Geologısche Bundesanstalt) dostlanm benı Suess'un esennın önemını anlatan bır konuşma yapmak uzere Vıyana'ya davet etmışlerdı Daha sonra da konuşmayı arzu edersem daha genışletılmış bır şekılde basacaklarını soyleyerek bır metın gondenp gonderemeyeceğımı sormuşlardı Ben de Fransa'da vereceğım derslenn konusuyla da uyum gosterdığı ıçın bu teklıfı kabul etmıştım Geçtığımız akademıkyılın bır kısıfıını Suess'un daha once okumamış olduğum paleontolojık eserlerını okumakla geçırdım Orada gordum kı, Suess tektonığe de paleontolojı kanalıyla gırmış 1857yılında ılk kez Vıyana Unıversıtesınde ders vermeğe başladığı zaman tum paleontolojı dunyası Cuvıer ekolunun âfetçı gbruşunun etkısı altındaydı Bu göruşe gore, buyuk âletler zaman zaman tum dunyanın hayvan ve bıtkı mecmuasını sılıp supüruyor, yerıne bır şekılde yenılerı gelıyordu 1859yılında Danvın'ın buyuk eserıyayınlanınca bu değışımlerın buyukâfetlerle değıl, doğal seçmenın yavaş yavaş ışlemesıyle olduğu fıkrı egemen olmuştu "Ama" dıyor Suess, 1901 yılında emeklı olurken yaptığı veda konuşmasında, "bızde (yanı Avusturya'da) gelışmeler tam Darwın'ın dedığı gıbı olmadı Buyuk hayvan ve bıtkı gruplarının çok kısa zaman aralıklarında topluca ortadan kalktıkları gozlemı yanlışlanmamıştı Zaten bu boyle olmasaydı, stratıgrafık sıstemlenn bırbırınden paleontolojı kullanılarak aynlması mumkun olamazdı" iular nerede yfikselecek? Alman bılım adamlan ıklım deımının denızsevıyesı uzerındekı olatkısını hesapladılar Sonuçlar Kuzey ıntık tekı suların bır metre kadar yukîceğını Guney Atlantık'tekı suların alçalacağını gostermekte Iklım değışımının surmesı haie denız sevıyesı yukseleceğı konuıda bılım adamlan hemfıkır Fakat june kadarkı senaryolarda gozden an bır şey vardı Çunku okyanustakı culasyonların zayıflaması da denız lyesı uzerınde etkılı olabılır Bu fenen şımdı Potsdam Iklım AraştırmaEnstıtusu (PIK) bılım adamlan taralan hesaplandı Buna gore denız ıtılarının tamamen durması halınde 'ey Atlantık kıyılarındakı denız sevıı bır metre kadar yukselırken, guney Atlantık'te duşecek Ustelık denız sevı yesınde bu etkıye bağlı değışımler sanılandan çok daha hızlı seyredecek Kure sel denız sevıyesının yılda bırkaç desı metre yukselmesıne gore yapılan tah mınler ıkı etkıye gore yapıldı Devam eden kuresel ısınma nedenıyte mesela Gronland gıbı kara buzları erıyerek tatlı su olarak dunya denızlerıne akıyor Ayrıca sular ısınma yuzunden genleşıyor da Bu etkılerın denız akıntılarını da etkılemelerı nedenıyle PIK bılım adamlan şımdı bu fenomenı hesapladılar "Okyanustakı sırkulasyonlar Kuzey ve Guney arasındakı su sıcaklığı ve tuz yoğunluğu farklılıklarına gore oluşmakta" dıye açıklıyor Ander Levermann Soğuk suyun kuzey Atlantık'te çokuşu kı bu Atlantık sırkulasyonu Avrupadakı ılıman ıklımı sağlar bu bölgedekı suların alçalmasına neden olur Kuresel ısınma yuzunden Kuzey ve Guney arasındakı su sıcaklığı ve tuz yoğunluğu arasındakı farkı yok olacak Uzmanların bır çoğu okyanus sırkulasyonundakı olası zayıîlamayı buyuk bır ıhtımal olarak gorurlerken tamamen yok olması çok duşuk bır olasılık olarak kabul edılmekte Fakat boyle bır olasılığın gerçekleşmesı muazzam değışımlere yol açacak Gerçı bu etkı dunya genelınde dengelenecek ama Kuzey Amerıka ve Avrupa'dakı bellı başlı sahıl bolgelerı ıçın buyuk bır tehdıt oluşturmakta Konuyla ılgılı araştırma yazısı "Clımate Dynamıcs" dergısınde yayımHazırlayan Nilgün özbaşaran Dede 945/5 30 Nısan 2005 Darwın'ın tek tek hayvanlar veya bıtkıler uzerınde etkılı olan doğal seçmesı, ılk bakışta bu topluca yok oluşları ızah edemezmış gıbı gorunuyormuş Ancak canlıların yaşam ortamlarının ıncelenmesı gostermış kı, canlılar, var oldukları topluluk ıçerısınde Suess'un "sosyal dayanışma" dedıklerı bıryapı ıçerısınde yaşıyorlar Darwın'ın karşılıklı mucadele mekanızmasının yanında, unıversıtede meslekdaşı Baron Rokitanski'nın "karşılıklı dayanışma" veyıllar sonra da Suess'un yerbılımcı meslekdaşı Prens Kropotkın'ın karşılıklı yardım dedığı bır başka mekanızma da çalışıyor Bu mekanızma yuzunden, bır canlılar topluluğu ıçerısınde bır veya bırkaç canlının yok olması bır zıncırleme reaksıyon başlatarak Suess'un "ekonomık bırlık" dıye tanımladığı tum bır topluluğun ortadan kalkmasıına neden oluyor "Ortamdakı kuçuk bır değışıklık" dıyor Suess, "canlılar topluluğu uzerınde buyuk bır etkı yaratabılıyor ve aslında çok sıradan gunluk bır olayjeoloıık zabıt ıçerısınde bakıldığı zaman âdeta bır âfet ızlenımı verebılıyor" Canlıların karşılıklı yardımlaşması ve bır "ekonomık bırlık" ıçerısınde yaşamaları genç paleontolog Suess'u çok etkılemış Daha sonra, Vıyana şehrı uzerınde yaptığı onemlı jeolojık çalışmalar nedenıyle önce beledıye meclısıne, sonra eyalet parlamentosuna ve nıhayet de Imparatorluk parlamentosuna mılletvekılı olarak seçılınce, ızledığı sıyaset, toplum ıçerısınde karşılıklı yardım mekanızmalarını kurup desteklemek, doğanın nasıl çalıştığını vatandaşlarına öğretebılmek ıçın okul eğıtım programlarının uygun şekıllerde planlanmasına yardımcı olmak ve doğayı lyı kullanarak vatandaşlarına daha lyı bır yaşam sağlamak gıbı konularda yoğunlaşmış Suess yalnız butun dunya çapında çok buyuk bır bılım adamı olarak değıl, Avusturya tarıhının gelmış geçmış en ınsancıl ve en yararlı polıtıkacılarından bırı olarak da ız bırakmıştır 0nun olumsuz eserı ve eşsız kışılığı uzerınde çalışırken, bır toplumu yonetecek kışılerın oncelıkle doğa bılımlerı hakkında ne denlı lyı yetışmış ınsanlar olmaları gerektığını duşundum Yırmıncı yuzyıl, ondokuzuncu yuzyılın komunıst Marx, ırkçı Chamberlın gıbı sosyal bılımcılerının etkısınde toplum yonetımınde en onemlı taktorun hâlâ lyı gozlem ve kontrol yontemlerının oturtulamadığı sosyal dısıplınler olduğu etkısıyle, ne yazık kı doğa bılımlerını ıhmal etmıştır Bunun korkunç bılançosu hepımızın malumudur Bılım dışı, ama bılımsel oldukları ıddıasında olan sosyal oğretıleradına, ırkçı Almanya suçsuz altı mılyon ınsanı fırınlamış, komunıst Rusya ve Çın mâsum yırmışer mılyon ınsanı toplama kamplarında veya "kultur devnmlennde"yok etmıştır Doğayı lyı bılen bır ınsan bu cınayetlerı ışleyemez Doğayı lyı bılen Suess omru boyu ınsanlara kardeşlığı, karşılıklı yardımı ve ıçınde yaşadığımız eşsız guzellıktekı doğanın tadını onu oğrenerek bırlıkte çıkarmayı öğretmeğe çalışmıştır Gelın Suess'ın çızdığı yolu gene bır deneyelım Bahar geldı Çocuklarımızı alıp kırlara, dağlara gıdelım, oradakı hayvanları, bıtkılerı, taşları ve doğanın sunduğu o guzel dengeyı onlara anlatmağaa çalışalım Hıç kuşkumyok, böylece yalnızca daha bılgılı değıl, çok daha lyı ınsanlar yetıştırmış oluruz SOSYALDAYANIŞMACIYAPI EN İNSANCIL VE YARARLI POLİTİKACI