Katalog

Uzay GönüldenBilime Ahmet Inam Turkıye'de akademık hayatı, sayıların, ıstatıstıklerın, kurumsal hukuksal bakışların dışında daha 'kuçukolçekte"ele alacak, "ınce antropolojık gozlemler'le betımleyecek çalışmalara da gerek var Bu tıp gozlemlerın dıle getırılmesı kımı zaman kışısel çekışmelerın, surtuşmelerın sonucunda bır "skandalı" dıle getırecek bıçımde yapılıyor Elbette, akademık yaşam ıçındekı ozurlerın haksızklann dıle getırılmesı "akademık namus" açısından gereklıdır Yalnız, sureklı yakınmaların ıç dokmelerın on plana çıktığı, "bızde bılım de, araştırma da bıtmıştır" edebıyatı, "kuçuk olçekte" araştınlan akademık hayatın ancak abartılmış bır kaç boyutunu dıle getırebılır Oysa, akademık hayat, bılgısıyle yaşayan, araştırıcı, eğıtıcı ınsanların hayatıdır değerlerle yaşanır "Gerçek", "bulgu", "kuram", "gozlem" "yasa1, 'model' budeğerlere ışık tutacak kımı kavramlardır Ortaya çıkmamış bılgılerı gun ışığına çıkarmak, eldekı verılere yenı yorumlar katabılmek, yapılan yorumlara eleştırıler getırebılmek yenı tartışma, araştırma alanları açabılmek gıbı etkınlıklerın gerçekleştırıcısı bu ınsanlar kımdır? Nasıl yaşarlar? Bırbırlerıyle, topluluklarıyla gıderek toplumla dunyayla ılışkılerı nasıldır? I. Erişilecek Bir Amaç Olarak Profesörluk Kımı akademısyenler yalnızca profesör olmak ıçın akademık hayatın ıçındedırler Bu hedeflerıne nasıl varıriau a)Anasının karnından profesör olmak ıçın doğanlar vardır Tum yaşamlan tek bır hedefe kılıtlenmıştır Hayatta başka hıçbır şeyı gozlerı gormez Bu tıplerın her zaman değerlı bır araştırmacı, ıyı bır eğıtıcı olduğu soylenemez b) "Meydan muharebesı" ıle kavga dovuş, dekanı rektoru daha ust makamlara (cumhurbaşkanına bıle1) şıkâyet ederek hakkını kan ve gozyaşıyla alanlar vardır Kımı zaman kavga sessız ve sınsıce de yurutulebılır c) "Uçan halı" ıle hedef ıne ulaşmışlar vardır Gozlerını açar bır de bakarlar kı profesör olmuşlardır Bu hedefe gıden yolun engebesız, surtunmesız oluşu bıraz şans, bıraz ınsan ılışkılerı, bıraz profesör adayı olan kışının ışını bılışıdır Akademık merdıvenler, onun yurumesını gerektırmeyen, "yuruyen merdıvenler"dır d) Cemaat desteğı ıle hedefe varanların sayısının küçumsenmeyecek ölçude olduğunu duşunüyorum e) Kımılerı bekleye bekleye hedef ıne varırlar1 Bır gun sıraları gelır profesör olurlar1 f) Akademık yaşam bu tur "haksız' yukselmelerı engellemek ıçın "obıektıf ölçutler getırır Cıcı akademısyenler, puan tutturup cıcı profesorler olurlar Tum bu orneklerde, o alanın bılgısını yaşayan, sorumlu, araştırdığı alana katkıda bulunmak ısteyen ınsanın çabaları yerıne, her nasılsa "ıçıne duştuğu" akademık duzenın en yukarısına tırmanma gayretı gorulmektedır Puan da ınsanları "doğru" hedefe yönlendırmeyebılır II. Bir Uzman Olarak Profesörlük Insanlar kendı uzmanlıklarına a) tesadufen b) kendılerını adayarak c)tutkuyla sahıp çıkmaya çalışırlar Bu bakış doğrultusunda, tesadufen profesör olmuş, kendılerını araştırmalarına adayıp, buyuk tutkuyla araştırma yapan saygın ınsanların yanında, "ortalama" "memur tıplı"profesorler de vardır Hattâ alanında oldukça zayıf profesorler de vardır III Bir Kişilik Olarak Profesörlük a)Taklıtçıler. Profesör rolu oynayanlar Kendı goruşu kendı fıkrı oluşmamış, sılık akademısyenler b) Ev ödevi yapar gibi işini yapanlar Bağımsız duşunme gucundenyoksun bu kışıler sureklı çalışır, yazar, rapor hazırlar ders verırler c) 'Yenilik tazısı' olanlar. Sureklı en yenının ardında koşarlar, moda goruşlerı hemen benımserler Yenı olanın ardında gıtmeyı, "yenılıkçılık sanırlar Oysa, bu da bır tur taklıtçılıktır d) 'Malumatfuruş' hocalar. Kafalarından malumat fışkıran bu hocaların çoğu zaman kafaları karışıktır Gelıştırılmış, sıvnltılmış savları yoktur Kesın konuşmaktan odlerı kopar Konuşmaları, yazıları belırsızlıklerle doludur Bu tavrın "bılımsellık' olduğunu sanırlar e) 'Dümduz'profesorler Kafaları net, fıkılerı açık ama çoğu kez sığdır Konunun derınlıklerıne ındıklerınde kafalannın kanşacağından korkarlar Sorun sanıyorum, "bılgı" ıle "olma" ılışkısınde duğumlenıyor Sındırılmış ıçselleştırılmış, bılgılerı yaşayanlarla, sındırılmemış malumatı satanlar arasında temel bır ayrım var Sındırımsız satıcı profesorler, bılgılerıyle olamayanlardır Bılgılerı uzerlerıne "yapıştınlmıştır", bıraz uzerlerıne gıdılırse, akar gıder uzerlerınden Bundan dolayı tartışmayı sevmezler, eleştırıden korkarlar Sındırımsızlerın "uyanık" olanları, sındırme taklıdı yapar, becerıksızı ıse "ılışkılerle" ışını yurutur Sındırmış olanları ya etkın, ya da edılgındır bır açıdan Etkınse yaratıcı olabılır, yeterınce ısrarı, coşkusu varsa ıçınde Sındırmış olanların etkın, yaratıcı, sorumlu olanları saygın akademısyenlerdır Elbette bunlar arasında sorumsuz olanları da vardır Dunyadakı bılgının gelışımınden, Turkıye'dekı durumundan, bılgının geleceğe taşınmasından hıç tedırgınlık duymayan kendı egolanna batmış sorumsuz akademısyenlerın sayısı hıç de az değıldır Edılgın sındırmış ya korkak ya mızmızdır ya da memurluğun rahatlığını seçmıştır Uç beş bılgıyle ıdare eder, goruşler ılerı surmekten korkar Mız mız olanı bılımsel araştırmarın çok uzun yıllar aldığını, bıtırılebılmesı ıçın Turkıyede yeterınce olanaklar bulunmadığını soyler Yetkınlığın ardında olduğu ıçın çalışmalarını bır turlu sonlandıramadığını savunur Turkıye de profesör olmanın olçutlerı gıderek değışmekte ama kımdır bır saygın profesör kımdır saygın bır akademısyen bu pek tartışılmamaktadır NASAyeni misyonu "Deeplmpact"Derin Vuruş" ile gülleye benzer bir uzay aracıyla Tapınak 1 kuyrukluyıldızına çarparak çekirdeğine ulaşmaya çalışacak. Kuyrukluyıldıza 4 Temmuz'da derin vuruş U Profesör olmak! zay ajansının planına gore ' Impactor" olarak adlandırılan gulle, saatte 37 000 km'lık bır hızld 9P/Tapınak 1 kuyrukluyıldızına çarptıktan sonra, 28 m kadar derınıne ulaşarak, 100 m çapında bır krater açacak. Gorev başarılı olduğu takdırde buyuk bır sansasyon yaratabılır Çunku bugune kadar hıçbır uzay aracı bır kuyrukluyıldızın yuzeyıne dokunamadı 1986 yılında Halley kuyrukluyıldızına ve 2001'de Borellı yıldızına "Deep Impact': Iki parça halindeki uzay aracı Kennedy Uzay yapılan yolculuklar sırasın Merkezi'nde hazırlandı. da uzay araçları bunların ederken, ana gemı 500km'lık guvenlı bır mesayanlarından geçmekle yetınmışlerdi feyle kuyrukluyıldızın yanından uçup geçecek NASA, son gorevıyle ıddıalı bır hedef pe"Impactor" çarpışmayı dahılı bır kame şınde Ilk kez bır kuyrukluyıldız çekırdeğının rayla goruntuleyecek "Bu kamera kuyrukluyılıncelenmesı sayesınde evrenın oluşumuyla ılgı dız yuzeyınden en lyı goruntulerı alacak" dıyor lı bılgıler elde edılecek Çunku bılım adamları NASA gorevı yoneten bılım adamlarından Mike nın tahmınlerıne gore kuyrukluyıldız çekırdek A'Hearn Fotoğraflarda 20santımlık detayların len en az guneş sıstemı kadar eskıler Kuyruk bıle gorulmesı beklenıyor luyıldız çekırdeklerı 4 5 mılyar yıllık gaz, buz ve tozdan oluşuyorlar Ancak çekırdeklerın ke330 MİLYON DOLAR sın bıleşımı ve yapısı henuz bılınmıyor Mercek çarpışma sırasında kuyrukluyıldız tozundan zarar gorecek olsa bıle bılım ÇARPIŞMA 4 TEMMUZ'DA adamları 3 m'lık detayların goruntulenebılece "Delta II" tıpındekı taşıyıcı roket, 12 ğını sanıyorlar Ayrıca ana gemı de fotograf ve Ocakta, Cape Canaveral uzay ıstasyonundan enfraruj goruntuler alacak Ana gemı gorevı fırlatıldıktan altı ay sonra "DeepImpact", Gu çarpışmadan dort hafta sonra tamamlayarak neş'ın çevresını beş buçuk yılda tamamlayan Guneşın etrafındakı guvenlı bır yorungeye ya Tapınak l'e ulaşacak Ve buyuk "çarpışma" 4 da dığer bır kuyrukluyıldıza doğru uçacak Temmuz gunu gerçekleşecek "Impactor"un kuyrukluyıldızla çarpışmaDeep Impact olçumlerı sadece bır ay su sı, Yenı Zelanda'dan Arızona'ya kadar ızlenebı recek Ana gemı çarpı^madan 24 saat once 372 lecek denlı şıddetlı olatak Ama bılım adamları kılo ağırlığındakı "Impactor'u" açacak Sadece yıne de kuyrukluyıldızın yorungesınden çıkma1 metrekare buyukluğundekı gulle, kendı ken sına ıhtımal vermıyorlar dıne kuyrukluyıldızın yorungesıne hareket mının kıstık fıbrozıs hastalığı aşılanan hamster ve ınsan hucrelerınde çok az bır etkısının olduğu ve bunun tedavı edıcı bır etkı olmadığı gosterılmıştır Sonuç olarak, alternatıf tedavı yontemlerıne olan yoğun talep, araştırmacıları tedavılerde kullanılan bu maddelerı yakından ıncelemeye ve bunların fonksıyonel ozellıklerını çozmeye yoneltmektedır Yapılan ılk çalışmalar her ne kadar umıt vaat edıcı olsa da buyuk merkezlerdekı ıyı planlanmış objektıf çalışmalar bu maddelerın duşunulduğu kadar etkın olmadıklarını gostermektedır Modern tıptan yeterınce yarar gorememış hastalar pıyasada satılan alternatıf urunlerı alır ken, tabıatta bulunan ve faydalı olduğu duşunu len bırtakım maddelerın bırçok defalar araştır macılar tarafından ıncelendığını, faydası tespıt edılen urunlerın de topluma zaten ılaç olarak sunulduğunu unutmdmalıdır *Hacettepe Unıversıtesı Tıp Fakultesı, Goğui, Hastalıkları A D, Erışkm Alerjı Unıtesı Kaynaklar 1 Lıu JY ve ark lnhıbıtory effects of curcumın on proteın kınase C actıvıty ınduced by 12 » tetradecanoyl phorbol 13 acetate ın NIH 3 Td cells Carcınogenesıs 199 i 14 85761 2 Egan ME Ptarson M VVcıner SA ve ark Curcumın a major constıtuent of turmerıı. corretts cystıc fibrosıs deftcts Scıence 2004 304 60IMİ02 3 /eıtlın I' (.an curcumın cure cystıc fibrosıs ' N Eng J Med 2004 351 60Mı08 4 Drdgomır A Bjorstad J lljelte I ve ark Curıumın does not stımulate cAMP medıated chlorıılt transport ın cystıc fibrosıs aırvvay epıthelıal cells Bıochım Bıophys Res Commun 2004 322(2)447451 928/7 1 Ocak 2005