Katalog

Doğa Amfibikleri ne öldürüyor? ABD'deki semenderlerin ölümüne balıkçılar yol açıyor. S Bazı kuşlar, konvansiyonel uçaklardan çok, avcı uçaklan gibi uçuyor. Bilim adamlan yırtıcı kuşlann ancak bu şekilde uçtuklan takdirde avlanabildiklerini düşünüyor. ^ i .~^onvansiyonel bir uçağın kanatları havayı aşağı doğru iter ve bu kuvvete karşı gelişen reaksiyon kaldırma hareketini doğurur. Bugüne dek bilim adamlan kuş kanatlarının aynı şekilde kaldırdığını, ancak böceklerin daha karmaşık bir mekanizmadan yararlandığını düşünüyorlardı. Böcekler bu görüşe göre, kanat çırparken, kanatlarının uç kısımlarını döndürürler. Bu da kanadın hücum kenarında girdaplar oluşturarak, kaldırma ğücünü artırır. Bazı avcı uçaklarının kanatları benzer girdapları yaratacak şekilde tasarlanmıştır. Şimdi kuş kanatlarının da girdaplar yarattığı ortaya çıktı. Hollanda'da Groningen Üniversitesi'nden John Videler ve Elize Stamhuis ve Leiden Üniversitesi'nden David Povel, ölü bir kırlangıcın kanadını, floresanlı parçacıklarla dolu bir su tünelinin içine koyarak nasıl bir etki yarattığını araştırdılar. Sonuçta kanadın hücum kenarının girdaplar yarattığı bilimsel olarak kanıtlanmış oldu. on günlerde amfibikler (hem suda hem karada yaşayan hayvan) zor günler geçiriyor. Bunların sayısı tüm dünyada azalıyor. Ancak bunları neyin öldürdüğü ozon tabakasındaki erozyon mu? Aşırı haşere ilacı kullanımı mı? Ölümcül bir mantar mı? sorusu henüz yanıtlanmış değil. Son yapılan bir çalışmanın sonunda listeye yeni bir suçlu daha eklendi. Balık avlamak için dükkanlardan alınmış semenderleri yem olarak kullanan balıkçılar, istemeden ölümcül bir hastalığı yayıyorlar. Arizona State University'den çevre uzmanı Jim Collins, eyalet sınırları içindeki göllerdeki semenderlerin büyük bir kısmının öldüklerini görünce bunun nedenlerini araştırdı. Bunları öldürenin, aynı zamanda kurbağaları da etkileyen bir virüs türü olduğunu keşfetti. Çevre eyaletlerde ve Kanada'da da benzer ölüm vakalarını inceleyen bilim adamlan, aynı virüsün etkili olduğunu fark etti. Ancak virüsün yayılma şekli o kadar garipti ki, sanki bir bölgeden diğerine uçarak gidiyor ğibiydiler. Collins mikrobun yayılmasını yem dükkanlarından alınan semenderlerin farklı bölgelerde yem olarak kullanılmasına bağlıyor. K Karıncalar yolların açılardan yararlanarak buluyor Firavun kanncaları geometri bilgilerinden yararlanarak evlerinin yolunu buluyor. şçi firavun kanncaları koloninin sınırları içinde bir yerden diğerine giderken çok karmaşık yollardan geçseler dahi yollarını bulurlar. Bu yollarda feromon denilen kokuların kendılerine yol gösterdiği sanılıyordu. Ancak kavşaklarda hangi yoldan gitmeleri gerektiğine nasıl karar verdikleri bugüne dek bilinmiyordu. İngiltere'de Sheffıeld Üniversitesi'nden Duncan Jackson ve meslektaşları firavun karıncalarının (Monomorium pharaonis) yuvalarına çıkan yolları açarken 50 ile 60 derecelik açılar çizdiklerini keşfetti, Yuvasına dönmekte olan bir karınca bir kavşağa geldiği zaman en az sapma yapan yolu seçer. Başka bir deyişle yönünü sağa veya sola doğru az miktarda değiştirir, ancak geriye dönemez. Bu da karıncanın koloniye çıkan yolu seçtiği anlamına gelir. Bilim adamlan karıncaların maksimum 60 derecelik çatallı yollar açtıklarını, yapay olarak açılan 120 derecelik kavşaklarda yollarını bulamadıklarını ortaya çıkarttılar. 928/241 Ocak 2005