Katalog

Gökyüzü uzak konumda bulunduğu tarıhlerdekı mesafelerı de resımde belırtıldı Ozellıkle yenıay zamanı, Adlı Tıp çalışmalarındakı krımınal olay gunu belırlemelerınde aranan Ay yaşı hesabında yararlı olmakta Ayrıca, Ay'ın yaklaşık 2327 Ocak tarıhlerı arasında 5 gun sureyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldığı soylenebılır, dolunay bu tarıhlerde yakkşık 12 7 kadır parlakhğı ıle tum gece boyunca herzamankınden daha fazlası Ay ışığı ıle Yer'ı aydınlatmakta Yer'de karşılıklı olarak az da olsa Ay'ı aydınlatmakta oylekı karanlıkta kalan kısımlarının gorulmesını saglayacak kadar Turkulerde de anılan "Ay'ın ondordu.." gıbı halk sozlerımızdekı adı geçen "dolunay"dır kı resımde yenıaydan ıtıbaren 14'e kadar sayılırsa dolunayın veya dolunaya en yakın evrenın olduğu da gorulebılır Takıplı teleskop veya durbunu olan okuyucularm en yakın gokcısmı konumundakı Ay'ı gozu kamaştırmtıdan rahat gozlemleyebıleceğı tarıh aralıkları da şoyle 47 ve 1215 Ocak Pazar Pazarteal Salı Çarşamba Cuma 1 Cumartes 0 1 16 Ayyaşı 28 c Yenlay 14.03 36«670km en yakın 17 D 18 ı 19 0 0 0 0 O 0 28 29 bulunmasını sağlayacağı duşunulebılır. AySatüm buluşması 23 Ocak akşam saat 21'den ıtıbaren gece ve sabah saat 06'ya kadar 0 4 kadır parldklığındakı Saturn, dolunaya yakın evredekı Ay'ın yaklaşık 5 derece guneyınde yer alacak Her ıkı cısım bu yakınlaşma sırasında doğu taraftd ufuktan yaklaşık 61 derece yukseklıkte Ikızler takım yıldızında gorulecek AyJüpiter buluşması 31 Ocak gece yarısından sonra saat yaklaşık 3'ten ıtıbaren Guneş doğuncaya kadar 2.2 kadır parlaklığındakı Jupıter, şışkinay evredekı Ay'ın yaklaşık 3 derece guneydoğusunda yer alacak Her iki cisım bu yakınlaşmanın başlangıcında guney tarafta ufuktan 41 derece yukseklıkte Başak takım yıldızında gorulecek Her ıkı gök cısmı sabah saatlenne doğru daha yakın gorunumde olacak ve sabah 07'ye kadar da ızlenebılecek 20 21 22 olan okuyucular gezegenı yaklaşık ılk dordun evrede gorebılecekler. Venus, Ocak ayı boyunca Guneş'e yaklaşacağından Merkur gıbı sadece ayın ılk bırbuçuk haftası boyunca sabah Guneş doğmadan hemen once kısa surelığıne sırasıyla Yılancı ve Yay takım yıldızlarında guneydoğu tarafta ufuktan en fazla 10 derece yukseklıkte ama gıderek alçalacak şekılde gorulecek Venus yaklaşık 3 7 kadır parlaklığı ıle gokyuzunde adeta ışıldayacak Durbun veya teleskopu olan okuyucular gezegenı yaklaşık dolunay evrede gorecekler. Mars, ay boyunca sabah saatlerınde Guneş doğmadan once (yaklaşık bırbuçuk saat surelığıne) guneydoğu tarafta sırasıyla Akrep (Scorpıus) ve Yılancı takım yıldızlarında ufuktan en fazla 20 derece yukseklıkte gorulecek Dolunaya yakın evrede bulunacak olan Mars'ın parlaklığı yaklaşık +1.5 kadır olacak Jüpiter, ay boyunca Guneş'ten gıderek uzaklaşacağından gece yarısından sonra sabahları Guneş doğuncaya kadar yaklaşık yedı saat surelığıne Başak takım yıldızında 2 1 kadır parlaklığı ıle doğu taraftan guneye kadar 100 derece gıbı genış bır aralıkta gorulecek Jupıter ufuktan en fazla 43 derece yuksekte olacak Saturn, Ocak ayı boyunca Guneş'ten gıderek uzaklaşacağından akşamları, geceyarısı ve sabah saatlerıne kadar yaklaşık onıkı saat surelığıne doğudan batıya 210 derece gıbı çok genış bır aralıkta Ikızler takım yıldızında, ufuktan en fazla 70 derece yukseklıkte ve 0 4 kadır parlaklığında gorulecek Gezegen adeta dolunay gıbı tum gece gokyuzunde olacak ve 13 Ocak'ta da Guneş'ten en uzak konumunda bulunacak. Cassını uydusunun bu halkalı gezegen Saturn'u ve en buyuk ayı Tıtan'ın ılk kez en yakınından çekılmış ayrıntılı resımlerı ve bılgılendırmeler "http //saturn jpl nasa gov/ındex cftn" ınternet adresınde yenılenerek yer almaya devam edıyor 31 Gton'hı Vo' Vo'kı aydMrtmu Jüplter H Uranüstf SatOm *> KUYRUKLU YILDIZ Insan yaşdmı suresınce kuyruklu yıldızların gorulnıelerı çok sınırlı sayıdadır, belkı bırıkı taneyı geçmez Bu durum kuyruklu yıldızların dunyamızı zıyaret etmelerındekı sureçın uzunluğuyla doğrudan ılgılıdır Eğer yenı bır kuyruklu yıldız keşfedılmedığı surece, gorulebılen bır kuyruklu yıldızın ıkıncı bır gorulme olasılığı pek yoktur, orneğın en meşhurlarından Halley kuyruklu yıldızını 1986 yılındakı zıyaretınde gorebılenler yaklaşık 76 yıl sonrakı ıkıncı geçışıne erışebılmelerı zordur Bu nedenle yenı bır kuyruklu yıldızın keşfı meraklılarını şuphesız heyecanlandırır; bunlardan en sonuncusu şımdı de C/2004 Q2 kod ısımlı veya keşfedenın ısmı ıle Machholz kuyruklu yıldızıdır Kuyruklu yıldızların bır ılgınçhgı de belkı, Guneş hattı cıvarında gormeye alışkın olduğumuz gezegenlerın zaman zaman uzağında gorunmelerı ve belkı daha hızlı yer değıştırmelerı soylenebılır Ocak ayı boyunca gokyuzunun aydınlatılmadığı karanlık yerlerde belkı çıplak gozle gozleyebıleceğımız parlaklıkta yenı keşfedılebılmış fakat doğası gereğı mısafir konumundakı Machholz kuyruklu yıldızı Ocak ayı boyunca geçen aydan belkı daha ıyı şartlarda ızleyebılecegız1 Bununla bırlıkte, şehır ışıklarının çıplak gozle gorulmesını engelledığı buyuk kentlerımızde kuyruklu yıldız meraklıları el durbunu veya teleskop yardımıyla ancak gorebıleceklerını de belırtelım Ocak ayında Machholz kuyruklu yıldızını gormek ıçın ne tarafa ve ne zaman bakmalıyız? Ay boyunca Gunes. battıktan hemen sonra ızlenmeye başlayacak, gece de devam edecek ve sabalı saatlerıne kadar surecek. Ustelık Buyuk Ayı (Ursa Major) takım yıldızına doğru gokyuzunde uzun surelığıne kolay gorunur bır konumda kalacak Ay boyunca Machholz kuyruklu yıldızın gezıneceğı takım yıldızlar dd sırasıyla Boğa (Taurus), Perse (Perseus) ve Koltuk (Cassıopela) Ufuktan en yuksek konumda bulanacağı tarıhler de şoyle ayın başında saat 21 cı varında yaklaşık 59 derece yukseklıkte guney tarafta, ayın ortasında saat 20 cıvarında 56 derece yukseklıkte guneybatı tarafta (bu sayfada verılen gok atlasında yer aldığı şekılde) ve ay sonunda saat 18 cıvarında da 69 derece yukseklıkte kuzeyde kuyruklu yıldız gorulebılır Machholz kuyruklu yıldızının Guneş'e en yakın olacağı tarıh ıse 24 Ocak 2005 Kuyruklu yıldızın dunyamızı bu zıyaretı suresınce çekılen pek çok resmını bu sayfada verılen ınternet sıtelerınden ve onemlısı gozleme dayalı uygulama ımkanına sahıp ulkemız unıversıtelerının ve kolejlerının gozlemevlennden doğrudan ve/veya ınternet sıtelerınden de ızlenebılır Machholz kuyruklu yıldızı hakkında daha ayrıntılı bılgıye yıne bu sayfada adresı verılen Boğazıçı Unıversıtesı Kandıllı Rasathanesı ve Deprem Araştırma Enstıtusu'nun Astronomı Laboratuvarı sıtesıne de bakılabıhr. GEZEGENLERİN KONUMLARI MerkürVenus buluşması 110 Ocak sabah saat 07 cıvarında 0 4 kadır parlaklığındakı Merkur, 3 7 kadır parlaklığında Venus'un yaklaşık 0.3 derece guneyınde yer alacak Her ıkı cısım gunlerdır surecek bu yakınlaşma sırasında guneydoğu tarafta ufuktan yaklaşık 10 derece yukseklıkte Yılancı (Ophıuchus) takım yıldızında gorulecek Ay Jüpiter'i örtecek 4 Ocak saat 04'de Jupıter, sondordun evredekı Ay tarafından ortulecek Her ıkı cısım ortulmenın başlangıcında guneydoğu tarafta ufuktan yaklaşık 33 derece yukseklıkte Başak (Vırgo) takım yıldızında gorülecek. Ay'ın arkasında kalacak olan Jupıter, 2 kadır parlaklığında olacağından ortulme olayı bıtımınde gezegen gokyuzunde adeta ışıldayacak ve sabah Guneş doğuncaya kadar Ay ıle olan bırhktelığı ızlenebılecek. AyUranüs buluşması 13 Ocak Guneş battıktan hemen sonra saat 17 30 cıvarında +5 9 kadır parlaklı ğındakı Uranus, hılal evredekı Ay'ın yakla şık 4 derece kuzeyınde yer alacak Her ıkı cısım bu yakınlaşma sırasında guneybdtıdd ufuktan yaklaşık 27 derece yukseklıkte Kova (Aquarıus) takım yıldızındd gorulecek Bu yakınlaşma ıle sonuk gezegenın uzayda yerını gosterıyor olması Uranus'un kolay GEZEGENLER NEREDE? Durbun veya teleskopu olan okuyucular Uranus'u (parlaklığı +5.9 kadır) ay boyunca akşamları yaklaşık ıkı saat surelığıne guneybatı tarafta Kova takım yıldızında (yıl boyunca bu takım yıldızda kalmak uzere) gorebılecek Yukseklığı gıderek azalacak şekılde ufuktan en fazla 33 derece olacak. Neptün de (parlaklığı +8 kadır) Guneş'e yaklaşıyor olacağından Ocak ayının sadece ılk yarısı boyunca Uranus'e benzer şekılde akşamları Guneş battıktan hemen sonra kısa surelığıne guneybatı tarafta Oğlak takım yıldızında (yıl boyunca da bu takım yıldızda kalmak uzere) gorulebılır Neptun ufuktan en fazla 22 derece yukseklıkte olacak. Ocak ayında çıplak gozle kolay gorulebılecek parlak gezegenlerın konumları aşağıda Merkür, bılındığı gıbı sadece ufka yakın olarak ya Guneş doğmadan once doğuda yada Guneş battıktan sonra batıdd gorulebılır Merkur, Guneş'e yakınlaşacağı donemde sadece dyın ılk bırbuçuk hdftası boyunca sabdhları Guneş doğmadan hemen once saat yaklaşık 07 cıvarında çok kısa surelığıne guneydoğu tdrafta sırasıyla Yılancı ve Yay takım yıldızlarındd 0 4 kadır parlaklıgında gorulecek Ufuktan en fazla 11 derece yukselecek Durbun veya teleskopu GÖKTAŞIYAĞMURU Ejderha (Draco) takım yıldızı cıvarından 15 Ocak arasında yağan Quadrantıdler ısımlı goktaşı yağmuru 4 Ocak'ta en yuksek sayıya ulaşır şehır ışıklarından uzakta, saatte 120 kadar goktaşı gorulebılır Bu sayı, normal gecelerde gorulebılecek goktaşı sayısı (tum gece boyunca yaklaşık 10 kadar) ıle karşılaştırıldığında goktaşı yağmurunun onemı ortaya çıkar Quadrantıdler goktaşı yağmurunu ızlemek ısteyen okuyucular, ozellıkle 4 Ocak'ta akşam saatlerınden ıtıbaren tum gece ve sabah saatlenne kadar kuzey taraftakı Kutup yıldızına yakın bulunan Ejderha takım yıldızı bolgesıne bakabılırler Bu takım yıldız Ocak ayının gok atlasından dd gorulebılır Bır saatte sayılabılen gok taşı gozlem sonuçları vısuakS'ımo net adresıne rapor edılebılırde Bu yazıda kayndkça olarak kısmen "The Astronomıcal Almanac 2005 'den yararldnılmıştır. Yenı yılda açık ve ışık kırlılığınden uzak bır gokyuzu dıleğıyle * Astronom Dr, htanbul Unı Fen Fak Astronomı ve Uzay Bılımlen Bol Ve AssısL Prof., Kıng Saud Unıversıty College of Scıence Department of Physıcs 928/111 Ocak 2805