Katalog

Edebiyat ve Bilim erleme'diyebirşeyvarmı? Goethe Enstitüsü ve Alman Teknik İşbirliği Kurumu (GTZ), ortak birprojeyle "llerleme" ("Fortschritt") kavramının, farklı kültürlerdeki anlamını tartışmaya açtılar. Proje 2004 ilkbaharından buyana Mısır, Bolivya, Almanya, Hindistan, Namibya ve Rusya'da devam ediyor. Filozoflar, yazarlar, teologlar, politika, ekonomi ve bilim çevrelerinden birçok insan, yaşadıkları kültürel çevrede ilerlemenin ne şekiide anlaşıldığını inceliyorlar. utfen, bu bıldınyı kışısel olarak sundmayacağım ıçın ozur dılememe ızın venn Aslında boyle bır nıyetım yok değıldı ama, Bırleşık Mılletlerde yaşadığımdan bu yana, geçerlı olan vızeme rağmen dış ulke gezılerınden ABD'ye gen donmenın gıt gıde zorlaştığını goruyorum Burokratık sınır kontrollerı saldırgan, kaba ve keyfı sanırım son zamanlardakı guvenhk nedenlenyle ıyıce katılaştı Dunyanın dığer birçok yerınde olduğu gıbı bu devlet de kontrolumuz dışında kalan "zorluklar" yaratıyor ve bıçımlendırıyor Kışı bunun karşıtını kanıtlayana kadar tehlıkelı olarak gorulmekte ve bır yerde hareketsız olarak ellerını havaya kaldırmış bır şekılde buluyor kendısını Bu durum, El Kaıde'nın Babıl'e saldırısı ve keyfı olarak algılanan teror gırışımınden dogan ve Amerıka'nın artık dunyanın dığer bolgelermde surdurduğu sa vaşın bır sonucudur Tabu benım karşılaştıgım zorluklar, Afrıkalıların Avrupa'ya gelmek ıçın aşmak zorunda kaldıkları engellerle karşılaştırılamaz Konferansınızı kaçırsaydım uzulurdum ve benı davet ettığınız ıçın teşekkur ederım Bılgılerınız, Berlın'de organıze edılen toplantılar dıziM ve kapanış buluşması ıçın çok yararlı Açıklamalarımın umutsuz karamsarlık gıbı yansıyacagı konusunda uyarmak ısterım, ama herhangı bır acı deneyım yuzunden de pesımızm ıçınde yuzmedığımı de belırtırım Dünya çapındaki konferanslann sonuçlan 2830 Kasım 2004 tarihleri arasında Berlin'deki uluslararası konferansta sunuldu. Bu konferansta Amerika'da yaşayan Güney Amerikalı yazar ve ressam Breyten Breytenbach da 28.11.04 tarihinde bir konuşma yaptı. Aşağıda "Ilerleme hakkında" başlıklı konuşmanın tam metnini okuyacaksınız. mallan olarak açıklanabılırdı ve aıt oldu gunuz etnık gruba gore farklı bır anlam kazanıyordu. 'Ilerleme' hâlâ, dar goruşler, Avrupalı değerler, eskımış fıkırler ve egemen beyaz azınlığın katı tabularıyla engellenıyordu Bu yuzden daha sonraları, 'kendı halkımın' dar goruşluluğunden ıyıce sıkılınca o zamanlar kolonıleştırılmış ulkelerde çok yaygın olan ozgurleştırme hareketıyle ılgılı ıdeolojımı yazdım L teşvık edılebıleceğı goruşu hâkımdı Eğı tım zorunluydu ve potansıyellerı açığa çı karacak bır onkoşuldu Doğa kanunları bılımsel olarak açıklanabılıyordu ve her yenı keşıf, batıl ınançlarla bırlıkte tum karanlığı yok eden bır gerçeğe donuşuyordu sonuçta teknik ılerleme sıvıl guçlere aıt değıl mıydı? Humanıst değerler gıt gıde daha fazla kabul gormeye başlamışsa da, gozaltında ve krız donemlerınde çığnenebılıyordu. Dını ınanç ve Kılıseye bağhlık ozel gorevlerdı Bu gozyaşı vadısınde en sonun da ruhsal gorevın bulunmayacağı sanılı yordu Her ne kadar toplumdakı bır yer, ulaşılabılır olarak gorulmesıne rağmen ve mutluluk ve nufuz vaat etmebi nedenıyle de erışılmeye değer olarak gorunuyorduy sa da yıne de bunun karşısınddkı guneşlı bır yer aranıyordu Tevazunun verdığı sahte gururun ozel bır yerı vardı Guç, kendısını makyajsız gostermıyordu, hele kı başkaldıranlar yerlerım bılmedıklerı za man Bu nedenledır kı herkese vonelık bır ıbret dersı venlıyordu ulaşmak ıçın çabalamak, utopyamızın te melı olmuştu Ozgurluk en başta ıdı Ayrı ca kımın duşman oldugunu da bılıyorduk ilerlemenin yolunu açmak ıçın, haksızlıgı ve adaletsız pavlaşıldn zengınlığı vıkabılır 1 ve barış ıçın t.avaşabılırdık Ne var kı gelecegı çok ıyı goremıyor dum Gerıde kanlı bır burun ve kırık bır kalp bırakan çok sayıda denevımden sonra, tarıh sures>ınce en azından bellegımı zın ulaşabıldıgı yere kadar ınsanın davra nışında ve bılıncınde çok az degışımlerın yaşandığı ve bu ender varyasyonların da olağanustu durumlara aıt oldugunu anla dım Bunlar kışının kendını aldatması ve barbarlık gıbı konuların varvasyonuydu Ayrıca Ortak yaşam koşullarımızı belırleyen her 'ılerleme', onunla kazandığımızdan çok kaybetmemıze neden olan dıyalektık bır surecı başlattı CEZA YOK AMA İNFAZ VAR Dunyanın birçok yerınde olum cezası (Bırleşmış Devletler, Çın, Iran ve Kuba dışında) çok ender olarak uygulanmakta, fakat yıne de çok sayıda resmı olarak gız lenen 'Infazlar' var ve muhalıfler eskısın den daha çok dışlanıyorlar Uluslararası sozleşmelerle ışkencenın kaldırılmasına karar verıldı (burada yıne ABD ıstısna oluyor, bunu ozellıkle de Guantanomo korfezındekı ceza kolonısınde ve Ebu Garıb'te goruyoruz) ama tahmınlere gore da KAYBETME SÜRECİ Etnık veya dınsel nasyonalızm, doğru duşunen ılerıcılerce, baskı altındakıle rın ve murtecılerın ozgurleştırılmesı ıçın bır engel olarak goruluyordu Bızım ko İLERİCİLİK VE CİNSELLİK Bu aradd kadınların da bagımsız bır çalışma hayatı surdurduklerı kabul edılı yordu Saçlar uzamış, muzık daha gurul tulu hale gelmıştı Nazızm ve faşızm nıha yet yenılmış gıbı gorunuyor, demokrası hızla gelışıyordu Hatta planlara gore Ay'a bıle gıdılecektı Tum bunlardan ınsanlığın kuşaktan kuşağa daha zekı hale geldıgı kendılığınden ortaya çıkıyordu Yukarıya doğru tırmanışta sınır yoktu Kısacası bızler ilerlemenin varlıkları kadar ıtıcı guçlerıydık de Ve bu yaratıcı kavram, dunyadakı varlığımızın amacına sadece arzu edılen ek bır değer vermekle kalmayıp, toplumsal yaşamın ıyıleştırılmesı ıçın kaçınılmazdı ve teşvık olarak kabul edılıyordu Hepımız ılerıcı olmak ıstıyor duk kı bu ozgur ınsanlar arasında pozıtıf bır davranıştı ve cınsel ahlakı gevşetmeye yarıyordu Çok daha sonraları lıberalızm ıçın bır maske olduğu kuşkusu doğdu hatta hedonızm ıçın de Ancak ıçınde bulunduğum durumda, karşı karşıya kaldığım bu "ılerleme', çıftlık sahıplerının, ımtıyaz sahıplerının İBRET DERSİ EKSİK DEĞİL Gerçek şu kı daha çok Protestan etıği ve uzaktan curetkâr bır soylentının urpertısı gıbı aynı zamanda da aydınlanmayla bıçımlenen kulturel bır çevrede yetıştım Dunya, ıçınde herkesın kendı yerını ve hukumluluklerını bıldığı bır duzen ıçındeydı, ayrıca agır çalışma koşulları ve ahlakı davranış bıçımı de herkesın daha ıyı yaşamasını sağlayacaktı Modernlığın, tehlıkelı onculenyle ahlakı açıdan buyuk bır gevşeklık uyandırdığı korkusuna rağmen sıgara ıçen delıkanlılar, kısa eteklı kızlar yıne de onun sayesınde toplumdakı gelışmenın lektıf duşuncemız genel olarak tarıhsel ve materyalıst determınızmle gelışmıştı Tarıhın, her evresınde ılerıye doğru atılan bır adım oldugunu bılıyorduk ve gelışmenın ınsanlığın ıçınde bulunduğu durumu ıyıleştıreceğı ınancını aşılıyordu Ozgurluk savaşı ilerlemenin kaçınıl maz bılımsel fenomenıyle yonetılıyordu Ulusal sınırları ortadan kaldırıp, dıne dayalı gereksız sınır çızgılerını ortadan kaldırabılırdık Insan yaşamı durmadan buyuyen endustrıleşme, hızlı ıletışım, gıt gıde artan hareketlılık, antıbıyotık ve plastıkle daha ıyı olabılırdı Batının 'Yenı Insan' konseptının çekırdegı, erken Hırıstıyanlıktakı 'gunah çıkarma' ya dayanıyordu ve boylece 'yenıden dırılme' şansı, 'mukemmel' yaşama ha once hıç bu kadar çok ınsan bılgı edınme uğruna bu kadar çok ışkence gormemıştı Bırleşmış Mılletlerı umut bağlayacak ve anlaşmazlıkları onleyecek uluslararası bır uzlaştırıcı olarak goruyorduk fakat, daha sonra kendı ılgı alanlarını daha onemlı bulduğu ıçın gezegenımızın tek super gucu oldu Bıze Muslumanların daha dındar olduğu, Allah'tan korktukları ve ınsanları sevdıklerı oğretılmıştı, buna rağmen, dını kuralları çığneyen kadınların taşlanması olağanustu bır durum degıldı Bır sure sonra neredeyse herkes bır otomobıl sahıbı oldu en çok benzın yutan cıpın hayalıyle yaşamaya başladı boylece bır anda yolları ve otobanları tıkayacak mılyonlarca 928/161 Ocak 2005