Katalog

PolitikBilim kok hücre Aykut Goker Geleceğin teknolojilerine hazırlanmak... Teknolojidekı gelışmelerın tarıhıne bak/ldıgında belırlı aralıklarla tarıh sahnesıne çıkan bazı teknolojılerın neredeyse butun ekonomık ve toplumsal laalıyet alanlannda devrımsel değışıklıklere yol açtıkları goru lur Işyapma bıçımımızı kökten değıştıren bu tur teknolojılerın en çarpıcı orneğı Ingılız Sanayı Devrımının temelınde yatan buharteknolojısıdırBu tekno/ojı sı naîuretımdenkara ve denız ulaşımına kadar Q surecınde meydana getırdığı kok lu degışıklıklerle çağımızın modern sanayı kapıtalızmının doğuşuna kaynaklık et mıştır Sonrakı evre/erde ortaya çıkan bazı tekno/ojı/erın de buhar tekno/ojısı kadar olmasa da mal ve hızmet uretımınde son derece onemlı degışıklıkleryaptıkları gorulmuştur Elektnk gucunun ve daha sonra da ıçten yanmalı motorların genış kul lanım alanı bulmasına yol açan teknolojıler ıle sentetıklerın ortaya çıkmasına kay naklık eden teknoloııler bunlann tıpık orneklerıdır Uretımde ve toplumyaşamında buhar teknolojısınınyarattığı köklu değışıklıklere eşdeğer bır değışımı ıse gunumuzun mıkroelektronık temellı enformasyon ve telekomunıkasyon tekno/ojı/erının yarattığına tanık oluyoruz Görulen odur kı tarıh sahnesıne çıkan bu"jenerık"karakterdekıteknolojılerın ge/ışt/rı/ıp ekonomık ve toplumsal faydaya dönuşturulmesınde yetkınlık kazanan uluslar dunya pazarlannda rekabet ustun/üğüne sahıp olmakta ve dunya tıcaretındekı paylannı artırarak toplumsal refahlannı hızla yukseltebılmektedırler Bır zamanların Buyuk Brıtanya Imparatorluğu nun dunya pazarlannda kazandtgırekabetustünlüğunüntemelınde buyukolçude buhartekno/ojısınıge/ış tırme ve uygulama alanına koymadakı eşsızbaşarısıyatar Tıpkı bunun gıbı Japon ya ve Guney Kore nın dunya pazarlarındakıyukselışlerı ve kalkınmalarında da mık roelektronık temellı enformasyon ve telekomunıkasyon teknoloıılerının oynayabıleceğı devrımsel rolu zamanında kavramaları ve bu tekno/ojı/erı gelıştırerek ekonomıkvetoplumsaı'laydayadönuşturmede kazandıklanyetkınlıkçok'buyukro/oynamısf/r Tarıh sahnesıne' çıkanjenerıkkarakterdekıheryenıtekno/ojı bu fekno/o/ıye egemen olabılen ulutlara herşeyden once uretkenlıklerını (prodüktıvıteyı) artırabılme ımkânını saglamaktadır Ziteıı buturtekno/ojı/erınayırtedıcıöze/lığıde hemen hemen butun ekonomık ve toplumsal taalıyet alanlarına uygulanabılırlıklerı yanında uygulandıkları alanlarda uretkenlığın artmasını daha açık bır deyışle bı rım ışgucuya da sermaye başına uretılen çıktı değerının yukseltılebılmesını sağlamalandır Bu tur tekno/ojı/ere egemen olabılen uluslarınkazandıklarırBkabefustOnluğünun nedenı de budtır Ne varkı heryenı teknolojının sağ/ayabıleceğı uretkenlık artışının bır sının vardır 0 sınırın aşılabılmesı daha ust duzeydeyenı bır teknolojının gelıştırılebılmesıne bağlıdır Gunumuzu şekıllendıren mıkroelektronık temellı enformasyon ve telekomu nıkasyon tekno/ojı/erı de uretkenlıgı artırmada kendı doğal sınırlanna erışmek uzeredır Beklenen maddenın nanometre olçeğınde yânı atomal ve molekuleryapılar düzeyınde denetlenmesı yoluyla yenı malzeme cıhaz ve sıstemlerın tasar/anmasını ve uretılmesını konualan nanotekno/ojı veyenı bıyotekno/ojının gen tekno/ojı sı dâhıl mıkron olçeğı ıle s/nır/ı gunumüzjenerık tekno/ojı/erının yerını a/ma/arıdır Yarının dunyasında ıddıa sahıbı butun uluslar geleceğımızı şekıllendırecek bu tekno/ojı/erı gelıştırıp ekonomık ve toplumsal laydaya dönuşturmekte yetkınlık kazanabılmenın peşındedırler Ancak Turkıyede bukonudahenuzherhangı bır sıyasîyada toplumsal ırade ortaya konabılmış değıldır Tek sevındırıcı yan bu koşede defalarca sozunu et tıgım Vbyon 2023 çalışmasında ortaya konan PanelRaporiannda ve bu raporlar dan hareketle hazırlanan MBJİBelgesl taslagında ge/ecegın teknolojı/erınde Tur kıye nın yetkınlık kazanmasının yaşamsal önemının kavranmış olması ve bunun stratejık bır hedefo/mazsa o/maz bır koşul olarak one konmasıdır 16 Temmuz Cumd gunuyapılan Vı/yon2O23 Yönlendırme Kurulu toplantısında ana çızgılerıyle kâbulgoren SttâejıBelgesı taslağı Eylulde toplanması bek lenen Bılım ve Tekno/ojı Yuksek Kurulu nun onayına sunulacak Ama buresmî onaydan çok daha onemlısı sıyasîerkın ve toplumsal ıradenın belgeye sahıp çık ması ve Turkıyenın geleceğin teknolojılerını yakalayabılmesı ıçın bugunden alın masıgereken önlemlerın hayata geçmesıdır http/MM ınovasyon org Dişler kendiliginden yenilenebilecek "HÜf*" Kö'k hücrelerden yeni dişlerin üretilmesinde epey bir yol alındı. Gelgelelim, yöntemin insanlarda uygulanmaya geçilmesi için bazı engellerin aşılması gerekiyor. DAHA ÇOK ZAMAN VAR Embrıyonlardan alınan dış tohumlarının erış kın bır farenın çenesıne yerleştırıldıklerınde normal bır gelışme surecı ızledıklerını ortaya koyan ekıbın urettıklerı bu yapay dış tohumlarının da çenede dışe donuşebıleceklerını kanıtlaması gerekiyor Yontemın ınsanlara uygulanması şımdılık çok uzak bır olasılık Kemık ılıgının ahnması çok zorlu bır cerrahı surecı gerektırdığınden Sharpe mesenkı ma! hucrelerın yenne bu hucrelerın kullanılmasının en son akla gelebılecek seçenek olduguna dıkkat çekıyor Deneylerde kullanılacak embrıyonık epıtelyal hucrelerın yenne geçecek hucrelerın bulunması ıse daha da buyuk bır engel oluşturuyor Sharpe bugune dek elde edılen sonuçların erışkınlerden alınan kok hucrelerın mesenkımal hucrelerın yenne geçebı leceğını ortaya koyduguna dıkkat çekıyor Ancak kımı uzmanlar vontemın başarılı olması durumunda bıle guvenlıgının kuşku gotureceğıne, mevcut yontemlerden daha etkılı ve daha ucuz ol mayacağına ınanıyorlar REKABET ÛSTÛNLÛĞÜNÛNSIRRI Yenı dış uretımı konusunda araştırmalarını surduren çok sayıda ekıpten bırı olan Londra Kıng s College uzmanlarından Paul Sharpe ve arkddaşlarının çalışmaları uzerıne basında son gunlerde epey bır yaygara kopartıldı Haberlerde yontemın fareler uzerındekı denemelerının başartyla sonuçlandığı belırtılmekteydı Ne var kı Sharp'ın yaptıgı deneylerle ılgılı aynntılar ekıbın daha bır haylı yol kat etmesı gerektığını ortaya koyuyor Dişlerin gelıştıgı dış tohumları, epıtelyal ve mesenkımal olmak uzere, ıkı farklı hucre turunden oluşuyor Sharpe ve arkadaşları "yapay" dış tohumları elde etmek amacıyla mesenkımal hucre lerın yenne 6 haftalık farelerden alınan kemık ılıgı kok hucrelerı kullanarak bunları embrıyon aşamdsındakı farelerın agızlarından alınan epıtelyal hucrelerle bırleştırdıler Bu ışlemden uç gun son ra yapay olarak uretılen dış tohumlarını başka fa relerın bobreklerıne aktaran araştırmacılar bunla rın zamanla saglam dışlere donuştuğune tanık ol dular Duyuru Araştırma merkezlerine SSA çagrısı TUBITAK n Temmuz da ITU'nun Suleyman Demırel Toplantı Salonu nda duzenledıgı toplanbda Tur kıye Romanya ve Bulgarıstan ı kapsayan Avrupa Bırlı gı ne aday ulkelere yonelık SSA (Specıfıc vSupport Actı ons) adı verılen ozel program hakkında bılgı verdı Avru pa Komısyonu'nun 6 Çerçeve Programı (FP6) Ulusal Koordınatoru Prof l)r Faruk Arınç ın konuşmasıyla açılan toplantıda SSA ıle ılgılı soruları FPb dan ıkı yetkılı yanıt ladı Spesıfik program ın amacı zaten mukemmel olan veya ona yakın olan Aday Ulkelerdekı 20 araştırma • merkezın kapasıtelermı daha da gelıştırmek ve FP6'ya entegrasyonunu saglamak Çagrıya bır kuruluştan bır den fazla merkez (centre of excellence) başvurabılecek Proje suresı 3 yılı geçmeyecek (ozel haller hanç) Aynca degerlendırmede merkezın ne olçude mukemmelıyet merkezı olduguna (olabılecegıne) bakılacak Seçılebıl mek ıçın merkezın rekabet gucunu gostermesı gerekı yor (Bılımsel ve teknık faalıyetler uluslararası pıojeler yayınlar, personel kalıtesı, mevcut deney kapasıtesı vb) Teklıf veren merkez, faalıyetlerının FP6 tematık oncelık le uyum ıçınde oldugunu gostermelı Önemli hususlar şöyle özetlenebilir Yaklaşık 20 mılyon Euro olan kaynagın uç ulke arasında eşıt dağıülma kıstası yok Turkıye dıgerlerınden daha fazla alabılır (almalı) Kaynak tematık alanlara eşıt dağıtılacak dıye bır kiMt yok Belırleyıu krıterier merkezın ve tekJıfın kalıte sı olacak Sağlanacak kaynakla ekıpman alınabılecek elemanlar egıtıme gondenlebılecek, yurtdışından uzman getırılebılecek çalıştaylar konferanslar duzenlenebılecek yenı projeler ıçın hazırlık zıyaretlerı yapılabılecek Vb Bunlar arasında kotalar yok 'Ortaklık kurmak olabılır, ama bu konsorsıyum anlamından zıyade egıtım uzman değışımı anlamında olabılır Bu anlamda ortak kuruluştan nıyet mektubu almak yararlı olabılır Tekhfın son verılme tarıhı 14 Ekım 2004 Bılgı ıçın TUBITAK FP6 Koordınasyon Ofısı Tel 0 312 427 2302, Faks 0312 427 4024, Web http//www fp6 org tr GELECEĞE EGEMEN OLABİLMEKİÇİN Duyuru Biyomühendislik; Problemler ve Perspektifler 2023 Ekım tarıhlerı arasında Yıldız Teknık Unıversıtesı nde TUBITAK desteğıyle, uluslararası katılımlı Biyomühendislik Problemler ve Perspektifler' çalıştayı yapılıyor Dısıplınlerarası bır bı lım dalı olan Bıyodmuhendıslık Bılımı uluslararası ılgı gormekte ve hızla gelışmektedır Çalıştayın esas anidtı farklı dısıplınlerden bılım adamlarını bır araya getırerek araştırmanın krıtık konularını belırlemek ve genç bılım adamlarının çalışmalarını 907/6 7AfiuslOs2004 yonlendırmektır Bu çalıştayın, son yıllarda mu hendıslık bılımınde elde edılen sonuçların ve bılgılerın tartişilması ve alışverışı ıçın mukemmel bır fırsat sağlayacagına ve bu alandakı araştırmaların daha lyıye taşınmasına cesaret vereceğı umıt edılı yor Toplantı, biyomühendislik bılımını bıyopolımerlerın ve dıger bıyomedıkal malzemelerın fızıkokımyasının yanısıra, yapay aşılar dokular ve bıyosensorler gelıştırılmesının temel ve uygulamalı on de gelen konularını kapsıyor Yenı kavramların ve gelışmelerın vurgulanmasına ozen gosterıletegı belırtılıyor Bilgı. katidaVUdizsedu.tr; 0212449 1530