Katalog

Tartışma editörüne mektup S ' "«1ı Bilimsel yayınlar ve akademik terfiler kademık terfi yonetmelığı bazı dış yayınları yozlaştırdığı gıbı, yerlı dergılere ve ulke bılımıne darbe vuruyor Kalıtesız yabancı dergıle re gıden nıakale akımına verılen prımı bır mıktar duşurmek, karşılıgında seçme yerlı bılım dergılerıne de az da olsa kredı vermekle, bu ıkı taraflı sakıncalar ortadan kaldırılabılır Bilimsel yayınlar bakımından toplumumuz çok gerılerden gelerek son 1520 yıl ıçınde hayret uyandıracak mesafeler kat ettı Bu gelışmenın boyutunu ozetlemek gerekırse, Scıence Cıtatıon Index'ın taradığı dergılerdekı yayınlardan ulkemızın dunyada aldığı payın 1986 yılında bınde 0,85'ten geçen yıl bınde 9.6'ya, yanı 11 kat arttığı (1) en nıteleyıcı tek ıfade sayılabılır Artışın olumluluğıına kuşkuyla bakan çevreler her zaman olmuşsa da, son 6 yılda meydana gelen ıkı gelışme, bu kuşkular ıçın haklı zemın yaratmıştır Bırıncısı, Scıence Cıtatıon Index (SCF), taradı ğı dergılerın kapsamını 1998 yılında genışleterek ınternet'te yayınlamaya başlamıştır Ikıncısı, Unıversıtelerarası Kurul 2000 yılı sonunda Doçentlık Sınav Yonetmelığı çıkararak akademık terfılerde çıtayı yukseltıcı koşullar aramıştır A nelen bır "kısadevre uygulaması" ıle go.stermıştır Bu ozellıkle tıp alanında çok geçerlıdır Uygulama sonucunda tıp alanlarında oyle bır durum oluşmuştur kı, e.sas dergı lere 100 yayının, sonra eklenen duşuk kalıtelı dergılere 20 yayının gıtmesı normal dağılımla beklenırken, ulkemızde bu oran yaklaşık 100'e 100 cıvarındadır Bu tavır, son 3 yıldakı yayın sayımızın hızla artmağa devam etmesıne onemlı katkıda bulun muş, ama uiuslararası ve ulusal yankısının duşuk olabıleceğı ızlenımını uyandırmıştır Akademık terfilere yozlaşma getıren bu gelışmenın onlenmesı gerekmektedır den çarpıcı duşuşler sergılemıştır Turk Tıp Dızını Kurulu adına yakında yayınlanmış bır yazının şu şekılde sonlandırılması (2) anlamlıdır " uiuslararası dızınlerdekı dergılerın one çıkarılması bu sureçte olumsuz gelışmelere yol açtıgı ve daha da açacağı bılınen bır gerçektır Ulusal dergılerımız yazı sıkıntısı çekmekte ve bırçok dergı yayın yaşamına son vermek tehlıkesıyle karşı karşıya kalmaktadır" Bu soruna çozum bulunması ıhtıyacı başka oğretım uyelerı tarafından da dıle getırılmıştır dır sürdurmektedır İKİ AÇIDAN YARAR Boyle bır duzenlemenın gerekçesı, bı lımdekı buluşların onem hıyerarşısınde ulkemızın konumunu duzeltmektır Nıspeten duşuk kalıtelı uiuslararası yayınları bol sa yıda gerçekleştırebıleceğını ortaya koymuş olan araştırmacılarımızdan Nobel odulu ka zanmak veya buna aday olmak yakın bır ge lecekte beklenemez, ama patent getırecek ya da sağlık bılımlerınde yankı yapacak yayın ları hızla artırmamız gerektığı konusunda sanırım goruş bırlığı vardır Kredıye layık gorulecek sınırlı sayıda yerlı dergılerın tıtızlıkle seçımı TUBITAK a verılebılır, ya da YOK'un oluşturacagı bır kurulca gerçekleştırılır Ilkelere baglı bır ku rul ıçın adıl bır seçım zor olmasa gerektır Boyle bır yola gıdılmesı durumunda, hem ulkenın ıhtıyacı bulunan bazı araştırma projelerı hayata geçırılır, kalıtelı ulusal surelı yayınlarımız kapanma tehlıkesınden uzaklaştırılır, hem de nıtelıksız uiuslararası dergılerdekı yayınlarımızın sayısı sunı bıçımde şışmez Yonetmelık değışıklığmın ne denlı guç olduğu bılınmekle bırlıkte, yetkılı organların bu sorun ve çozumu hakkında cıddı bıçımde duşunmelerı ve harekete geçmelerı gerekır Prof.Dr. Altan Onat I U Cerrahpaşa Tıp Fakultesı Emeklı Oğretım Uyesı, Turk Kardıyolojı Derneğı Oncekı Başkanı Kaynaklar 1 Onat A Bilimsel yayınlardakı yukselme Radıkal, 21 Ocak 2004 2 Yılmaz O Sağlık bılımlerınde surelı yayıncılık zorda Cumhurıyet BT, sayı 902, 3 Temmuz 2004 ÇÖZÜM İKİ YÖNLÜ OLMALI Akademık terfı ıçın ne dış yayın temel krıterınden gerı donmekle, ne de tek başına seçme hakemlı ulusal dergılerımızde çıkan yayınlara kredı vermekle optımal bır çozume kavuşulamaz Her ıkı yonlu modıfikasyon bırlıkte yurutulmelıdır Kalıtesız yabancı dergılere gıden makale akımına verılen prımı bır mıktar duşurmek, karşılığında seçme yerlı bılım dergılerıne de az da olsa kredı vermekle bu ıkı taraflı sakıncalar ortadan kaldırılabılır Akademık yukseltmeler ıçın verılecek kredıler uç hıyerarşık grupta toplanabılır Journal Cıtatıon Report'un senelık verılerıne gore, "ımpakt faktoru" 2 ya da ustunde olan dergılerdekı araştırma, edıtoryal ve gozden geçırıler en çok, "ımpakt faktoru" 2'nın altmda olup SC1 Baskı Edısyonu'na gıren dergılerde kı yayınlar orta derecelı kredıyle puanlanır Bunların dışında olup SC1 veya Index Medıcus kapsamına gıren dergılerle, her bılım alanındakı seçme yerlı dergılerdekı yayınlara dynı şekılde "duşuk" kredı puanı verılır Turk Kardıyolojı Dernegı, ust duzey yayınları des tekleme programında bu tur uygulamayı yıllar YERLİ DERGÎLERÎ SABOTE Akademık terfı yonetmelığının yarattığı çok onemlı bır sakınca da, yerlı bılım dergılerınde çıkan yayınlara bılımsel karıyer ıçın hıç bır kredı verılmeyışıdır Bu, bır ulkenın bıhmının bındığı dalı ıkı bakımdan kesmesı anlamına gelır Bır kere, toplumumuz ıçın onem taşıyabılecek araştırmalar ıçın motıvasyonu sondurmektedır Çunku, unıversal duzeydekı onemı az gorulebılecek bırçok araştırma, toplumtımuzun sosyoekonomık ve bıyolojık konumu açısından son derece onemlı olabılır Yabancı dergılerde yer alamayacak bu tur çalışmaları lyı yerlı dergılerde yayınlamanın cazıbesı ortadan kalkınca, genç araştırmacılar bu konularda motıve olmazlar Yonetmelığın ulke bılımıne yap tığı bu doğrudan zararın yanısıra, hakemlı, duzeylı yerlı dergılerın yayın hayatını cıddı bıçımde tehlıkeye atması da asla ku çumsenmemelıdır. Bu dergılere ulaşan makaleler hem nıcelık, hem nıtelık yonun DİZİNDEKİ GENİŞLEME Once ılk gelışmenın etkılerıne goz atalım. Scıence Cıtatıon Index, daha az sık çıkan, daha az hacımlı ve daha duşuk kalıtelı dergılerı de tarama kapsamına sokarken, bu ele alışı Scıence Cıtatıon Index Expanded olarak adlandırmıştır Genışleme, dergı sayısını %80 kadar yukseltırken, yayınların sayısmı %20 olçusunde artırmıştır, boyleLe bırçokyenı der gının uiuslararası araştırıcıların dıkkatını çekmesı konusundakı baskısını karşılamış, dığer yandarı ozellıkle bılımde gerı kalan ulkelerın genç yazarlarına otekı dergılerde bulamayacakları uiuslararası dergılerde yayın ımkanı sunmuştur Bu gelışmeyı henuz değerlendırmek ıçın fırsat bulunmadan, Doçentlık sınav yonetmelığı temelde bilimsel krıterlerı desteklemek amacıyle yururluğe gırmıştır. Hasan Yazıcı'ya yanıt Sayın Hasan Yazıu'nın açıklayamadığım bır ofkeyle yazıldığı gorulen saldırılarına (burada cevap verılen yazı. CBT, sayı 905, s 21) cevap vermek ıçın bu sayfaları son kez ışgal edıyorum Bu tatsız gorevı yerıne getırmek zorunda kaldığım ıçın tum CBT okurlarından ozur dılerım 1 Sayın Yazıcı (Turkçe konusunda gosterdığı tıtızlığe (') rağmen) bellı kı "soz etmek"le "bahsetmek" arasındakı farkı bılmıyor. Mustafa Nıhat Ozon'un sozluğunden nakledıyorum Bahs (1) bır nesne hakkında etraflı soz soyleyıp gerçeğı araştırma (2) Soz tarüşması (3) Iddıalaşmak (Alp'lerın ve Devellıoğlu'nun lugatlarında da benzer tanımlar var) Tekrar edeyım Benım yazımda YOK'un sozu geçmesıne ragmen en ufak bır bahsı geçmemıştır (Sayın Yazıcı bana hafıza zâfıyetı veya "doğruyu çarpıtmak" atfetmeden, keşke bu ıhtımalı de kontrol etseydı1) Konumun da zaten YOK'le ılgısı yoktu Ilâm etmek bıldırmek demektır llân ıse meydana çıkarmak, bellı etmek demektır Bırıncısının (hamılelık gıbı) derecesı olmaz, ıkıncısının ıse olur Ben "o derece malumun ılanıdır" derken ılan kelımesını bılerek kullandım, zıra Sayın Yazıcı soz konusu duşuncelerını gazetede yayımlamıştı, yanı ılân etmıştı Malumun ılanı olamaz mı, mutlaka ve mutlaka deyım gereğı ılamı mı olmalıdır? Benım yayın sayısının tek bilimsel krıter olarak kullanılmaması gerektığı konusundakı yazım Sayın Orhan Bursalı'nın bır Cundem yazısında bır TUBITAK gelışme raporu hakkındakı medhıyesıne reaksıyon olarak yazılmıştı Ancak Orhan'm haklı bulduğum eleştırısı uzerıne yazımı gerı çektıydım 2 Yargı doğruyu ve adılı egemen kılmak ıçın ceza yoluna da başvurur Herhalde Sayın Yazıcı hukukta ceza kavramından haberdardır Benım yargıyı gundeme getırerek kımseyı korkutmak gıbı bır amacım yok Tek arzum, kışılere ve kurumlara hakaret edılmesının onune geçmektır Burada sığınabıleceğımız tek kapı yargı kapısıdır Bundan soz etmenm yargı kavramına nasıl bır saygısızlık olduğunu anlayabılmış değılım Sayın Yazıcı'nın bır başkasının hakaretını alıntı olarak değıl, yazısının bır parçası olarak nakletmesı buna katıldığının gostergesıdır, dıye duşunmuştum Değerı Sayın Yazıcı'ca malum olan Pıref. Okkeş koşesının yazarının mahkemeye verılıp verılmemesını, hakaretın muhatapları karar vermelıdır. Buyuk bır uzuntuyle kaleme almak zorunda kaldığım yukarıdakı satırlardan sonra şu duşuncemı eklemeden edemeyecegım Ulkemızde bılımın ve bilimsel duşuncenın saldırı altmda oldugu şu gunlerde, bırbırımıze saldırmak yerıne bılımı yapıp onu korumakla uğraşmanın çok daha faydalı olacağını sanıyorum A. M. Celâl Sengör ÎKÎ ÖNEMLİ YANILGI Bu yonetmelığın ıkı onemlı kusuru, bilimsel yayın yozlaşmasını teşvık etmesı ve ulkenın kalıtelı yerlı bılım dergılerıne balta vurmasıdır Kusurlardan ılkı, Scıence Cıtatıon Index Expanded ve Index Medıcus kapsamında haylı farklı kalıtedekı dergılere, aralarında ayrım yapmadan aynı kredının verılmesı, dığer yanılgı, yerlı bılım dergılerınde yer alan yayınlara hıç kredı tanınmaması ıdı Yonetmelığe oncelık eden donemdekı yozlaşma kendını (toplantı ozetı, not ve edıtore mektup gıbı) zayıf yayın turlerıne kayma bıçımınde bır eğılımle belırtıyorken, yonetmelıkçe bu eğılım son yıllarda engellenınce, bu defa kendını Indeks'ın genışletılmış versıyonu kapsamına gıren, daha kolay yayın kabul eden dergılere yo 907/197 Afiustos 2004