Katalog

Siyoloji jarısız insanlara borçluyuz! iiğü, başanlı bireyler değil, bir baliilen yaratıcılık, başanlı insanların aresi. ıluştuğunu düşünmekle yoksa hata Javramşa odaklı evrimsel yolda tek DOĞAL SELEKSİYON Rütün bu kuramlar doğal olabilir mi? laşkalarından bilgi sızdırarak, önceden tahııirı edilemeycn davranışlarda bulunabilir. !u da rakipleri faka bastırmanın en iyi yohıur. Böylece zeki insanlar dcğişkenliğe daha aşarılı bir şekilde uyıım sağlarken, kendi avranışlarında da değişiklik yaratabilirler. Ayrıca yapılan araştırınalara fiore daha üyük sosyal grupların içinde yaşayan memeler büyük bir olasılıkla daha fazla sayıda ısan ve ilişkinin içindedirler, daha küçük rupların içinde yaşayan memelilere göre daa büyük beyinlere sahiptir. milyon yıl önccsiııe kadar memeli deniz hayvanları tüm nıcmclilerin içinde cıı büyük beyne sahipti. Ancak beyin hacimlcri son 15 milyon yıl içinde çok az büyüdü. seleksyon ile ilgilidir. ancak doğal seleksiyon doğadaki tek itici güç degildir. Bazı insanlara göre bilişsel yeteneklcr hayatta kalmaktan çok, eş seçiminde önem kazanır. Bu insanları böyle düşünmeye iten beynin kannaşık ve palıalı bir yapısının olmasıdır. Büyük beyinli olınak potansiyel eşler için kalite anlamına gelir. Bazı otücü kuşların şarkı repertuarlarının niçııı bu kadar zengin olduğu bu kuraınla açıklanabilir. Albucıuercjue'deki New Mexico Üniv'ersite.si'nden Ceoffrey Miller, insan zekasını benzer bir tartışmadan yararlanarak açıklıyor. Atalarımız nesiller boyu yaratıcı ve zeki bireylerle çiftleşmeyi tercih etmiş olsaydı, evrim, dişi tavus kuşunun tercihlerinin erkek tavusu şekillendirmesi gibi. beynimizi şekillendirt'bilirdi. Bazı kuş türlerinde cinsel seleksiyonunun daha büyük beyinlerin ortaya çıkma sına yardıın ettigine ilişkin kanıtlar var. AnCUA ayııı şeyi insan beyni için söylemek zor. IKOLOJİK ZEK KURAMI Bazı biyologlar fiziksel çevredeki değiklikleri izlcnıe konusuna öncelik tanırlar. u yetenek yiyecek dagıtımı veya zor erişin yiyeceklere nasıl erişileceğiııi öğrenme ireksinimidir. "likolojik zekâ" kuramını destekleyenr, zaman ve nıekan açısından dağınık olaık bulunaıı yiyecekleri meyve gibi yiyen ırlerin, yaprak gibi daha bol bulunan ve •niş alanlara yayılmış yiyeeekleri yiyenlere irc daha büyük beyinleri olduğunu ileri irüyor. Zekânın pozitif geribesleme (feedıck) sonucıı evrimleştiğini ileri süren bilim laınları da var. Bunların iddiasına göre daha akıllı rler daha değişken çevresel koşullarda dunmayı tercih ediyor. Bu koşullarda öğnmek avantajlıdır sözgelinıi yeni yiyekler yemek gibi, çünkü öğrenıne kapasisini geliştirmek için bir zorlanıa söz konudur. Ne var ki halinalar ve yuııuslar bu kum çerçevesinde bir istisna oluşturur. İki İNSANLARDAKÎ YARATICILIK Bütün bu kuramlar, bazı türlerin büyük bir beyne sahip olmanın zarardan çok yarar sağladığını keşfetmesinin altında çeşitli nedenler olduğunu ortaya koyuyor. İnsan türünde bu süreç spesifik bir öğrenme stratejisinin ortaya çıkmasına neden oluyor. Bu sürecin en önemli özclliği yaratıcılık ve kültürel aktanmdır. Bu. fikir ve bilginin kişiden kişiye aktarılmasıdır. İnsanlar icatlar konusunda rakipsizdir. Bu güne dek kayda geçirilnıiş patent sayısı, keşfedilmiş yeni tür sayısından fazladır. Yazının devamı arka sayfada 9 mpaze TÜRLEŞME İÇİN YENİLİK YARATMA Büyük beyinli kuşlar yalnızca daha yaratıcı değil, aynı zamanda daha fazla sayıda tür içeren gruplara ! dahildir. Bu ada zekânın evrimin hızını arttırdığım gösterlr. I I 2 0 tf. 1* 'öftlekler U 9 Slnekkuşu r U o Oi OJ 1 U 0 U U U İNOVASYON HIZI 907/137Ağustos2004