Katalog

GönüldenBNime Bir'Size Diyorlar' Mektubu Bilim Odülü <nam Ahmetln, Sevgili Hocam, hakkınızda anlatılanlan ve sizin için söylenen hatta yazılanları bir bilseniz... Belki bazılarını biliyorsunuzdur. Hiç aldırmaz bir tavnnız var. Hemen hiçbirine cevap vermiyorsunuz? Yoksa kendinizi eleştiri üstü bir varlık mı görüyorsunuz? Çok özür dileyerek bunları soruyorum. Cesaretimi bağışlayın. Sizi ilgiyle izleyen bir üniversitede sosyoloji alanında doktora yapan bir araştırma görevlisiyim. Bir ara odanıza gelmiş konuşmuştum sizinle. Elbette hatırlamazsınız. Sizeyardımcı olacağını düşündüğum için, bir sosyolog olarak Türkiye'de bir kısım insanların sizi nasıl gördüğünü bildirmek istiyorum. Umanm üzülmezya da kızmazsınız. 1. Size Türkiye'de felsefeninMuslumGürses'ı diyorlar. IbrahlmSadriolduğunuz görüşü belki daha yaygın. Bu kişileri tanıyor musunuz? Ne dersiniz? Z Türkiye'de lelsefeyi iyiden iyiye ayağa düşürdüğüniiz, duygularınızla, kategorik, gerekçesiz, desteksiz konuştuğunuz bu yüzden felsefenin tanıtılmasında Türkiye'ye çokzarar verdiğinizsöyleniyor. Herkes sizin sözlerinizi anlıyormuş. Oysa felsefe bu denli çarpıtılmamalı, basit bir şeymiş gibi gösterilmemeliymiş. En tehlikeli olan da sizin ünlü olmanızmış. Sanki Türkiye'de hiç felsefeci kalmamış gibi sizi heryere konuşmacı olarak çağırıyorlarmış. Bundan dolayı ciddi akademik felsefeciler artık sizi toplantılarına çağırmıyormuş. 3. Sonzamanlardayazılarınızdasertlikgiderekartmış, tartışma yapmadan buyruklar vererek konuşuyormuşsunuz. Bu noktalarda yanıtınızı bekliyorum. Saygı ve sevgiyle... Adımı saklı Muğum için bana kızmayın. Peki, konuşayım. Sanırım "size diyorlar" diye kaleme aldığım sözleri doğru tespitler olarak görüyorsunuz. Yoksa bu zahmete girmezdiniz. insanın olduğu heryerde çekişme vardır. Heidegger'in Das Mann olarak gördüğü, birbirleriylc uğraşan insanların sözleri hiç önemli değildir. Bakın, H0seyin Batuhan hocanın meslektaşları için yazdıklanna... insani çekişmeler, duygular, gücenmeler, kırılmalar... Türkiye'de felsefe hayatını mı yansıtıyor. Hayır! Felsefi hayatının ardında olan kaba çekişmeler, bu hayatı anlalamıyor. insanlar birbirlerini severlerya da sevmezler. Önemli olan felsefi yaratım, lelsefi eleştiri, telsefi etkinliktir, Elbette Müslüm Gürses'i tanırım. İbrahim Sadri'yi birkaç kez televizyonda seyrettim. Tahammül edemedim. Müslüm Baba'ya ise sempati duyarım. Bizden biridir... Benibunlara benzetenlerya bu kişileriya da beni tanımıyorlar. llgi alanımın genişliği, yıllardan beri sürekliyazan biri olduğum için, ne yaptığımın ne yapmaya çalıştığımın yazdıklarımın bütunü yakalama zahmetine girilmediği için anlaşılmadığını düşünürüm. Heryazımın her konuşmamın felsefe adına yapıldığını sanıyorlar. Ben bir edebiyatçı, bir eleştirmen, bir kültür insanıyım. Anlamsağlıkçısıyım. (Banakızanlar, daha da kızdırmak için söylüyorum. Noeziyatri' dir çalıştığım alan.) Felsefeyi nasıl işlediğimi bilen bilir. Genç bir insan olarak size önerim, dedikodu üstü bir insan olmaya çalışmaktır. Elbette insanlar, hangi düzeyde olursa olsun dedikodulan sever. Dedikodular, felsefi anlamlar taşıyorsa, örneğin Popper'la VVIttgenstein'in şömine başındaki tartışmalan gibi, ilgi çekici olabilir. Insanla ilgili hiçbir şey yabancımız değildir denmiştir. İnsanın "felsefe ardı'yaşamı da bu açıdan önemsiz olmayabilir ama önce o insan felsefede bir şeyler ortaya koymuş olmalıdır. Ben kendi adıma henüz bir şey yapmış değilim. Önemli değilim bunun için. Hakkımda gerçekten sizin söylediğiniz şeyler söyleniyorsa, bunun Türkiye'deki felsefe yaşamıyla ilgisi olamaz. Felsefede bir çırak olarak kimseye bir zarar verebileceğimi düşünmüyorum. isterseniz, gelin sizle şu noeziyatri sorununu biraz kurcalayalım. Bu kavramın açılımı için Aristofones'in Sokrates'i maskara edişi gibi, beni maskara etmeye çalışanların görüşleri bir vesile olmuş olur, Noeziyatrik sorunlu insani, onun sorununu tanımak gerekiyor. İnsanın çektiği sıkıntıların temelinde, birey olarak ele alırsak onu tıbbın, psikolojinin, insan bilimlerinin, doğa bilimlerinin çözebileceği noktalar var. "Yaşamantn anlamı nedir?" "Neden yaşıyorum?'"sorusunayanıt, ideolojilerden, dinlerden, felsefeden de geliyor. Buyanıtlar, yaşanan anlam bunalımını çözmeye yetmiyor. Eğitim yoluyla benliğimize giydirilen anlam gözlOkleri yetersiz. "Hangi anlamlarla, hangi değerlerle yaşamalıyım?'" Anlam sorunu, değer sorunudur. Aksiyolojik bir sorundur. Anlam verebilen bir varlık olarak insan, kendi anlamlarını, değerlerini yeniden gözden geçirip tazelemekzorundadır. Anoezi, anlam yitimi, aniamların kokuşması sonucu yaşanan, bir anlam terörüdür! Nietzsche yıllar önce Batılı insani uyarmıştı. Kokuşan, yaşama yakışmayan anlamlarla sağlıklı bir anlam yaşamı olamaz. insan anlam yaşayan bir varlıktır. "Demokrasi" "özgilrlük"1, "insan hakları" "eşitlik1" gibi kavramların, "sevgi"nin, "felsefe"nin, "bilimln anlam sağlığı açısındanyeniden canlıyorumlarının yapılması gerekiyor. "Size diyorlar'" bu anlam kirlenmesinde, anlamsız, değersiz bir kaygı olarak kalıyor. Anlamı kokuşmuşlar demek ki böyle konuşmuşlar. Erdal İnönü'ye verilen 2004 VVigner Madalyas ve temel bilimlerin önemi Kayhan Kantarlı* rup Teorisi ve Temel Fizik Vakfı (ABÜ) VVigner Madalyası'na bu yıl matematiksel fiziğe yapüğı önemli katkılar nedeniyle ünlü fizikçimiz, Türk Fizik Derneği (TFD) Onur Kurulu üyesi Prof. l)r. Erdal Inönü layık görüldü. 1963 Nobel Fizik odülü sahihi Macar asıllı teorik fizikçi Eugene Paul Wigner [1] onuruna iki yılda bir verilmekte olan VVigner madalyası, Grup Teorisi'nin fizik problemlerine uygulanmasıyla ilgili yöntemler geliştiren fizikçilere verilmektedir. Profesör İnrinü madalyasını 26 Ağustos tarihleri arasında Meksika'da toplanacak olan Fizikte Crup Teorisi Yöntemleri 25. Uluslararası Kolokyutnu'nda düzenlenecek bir törenle alacaktır. VVigner madalyası 1986 yılında ünlü bilim insanımız Feza Gürsey'e de verilmişti. G problem üzerinde çalışmaya başlayan İnö'nü, Princeton'daki altı aylık çalışma süresinde VVigner'le birlikte geliştirdikleri matematiksel fizik modelinin araştırmacılar tarafından zamanla "İnönüVVigner Kontraksiyonu" diye anılmaya başladığını ve teorik fizikçiler tarafından son yıllardaki birçok araştırmada kullanılmakta olduğunu belirtti. İnönü, Princeton'a geldikten sonra VVigner'in ofısinde yaptıkları ilk görüşmeyi 1997'de İstanbul Feza Gürsey Enstitüsü'nde yaptığı "Grup Kontraksiyonlarının Tarilıi" konulu konuşmasında şöyle anlatıyor \'.]\. "Önce CalTech'de gordüğüm eğitim hakkında detaylı bilgi verdim ve kendisiyle bir grup teorisi problemi üzerinde çalışmak istediğimi söyledim. Bana grup teorisi hakkında birkaç soru sorunca benim bu alandaki bilginıin çok yetersiz olduğunu anladı. Herhangi bir problem verip vermeyeceği hakkında hiçbir şey sriylemedi. Fakat görüşmemizin sonunda beni çok nazik bir şekilde öğle yenıeğine davet etti.... Yemekten sonra beni tekrar ofisine aldı ve "homojen olmayan Galilei grubunun indirgenemeyen tekil gösteriminin belirlenmesi üzerinde çalışmayı önerdi." VVigner madalyası ile onurlandırılacak olan fizikçiler teorik fiziğin rinde gelen bilimcilerinden oluşan uluslararası bir seçici kurul tarafından. adayların bilinısel eserlerinin fizik araştır malarındaki etki faktorleri değerlendirilerek seçilmektedir. Grup Teorisi ve Temel Fizik Vakfı Mütevelli Heyetı ile Grup Teorisi Uluslararası Kolokyumu Daimi Komisyonu tarafından seçilen bu yılki seçici kurul Arno Bohm (ABIJ), K. Nishijima (Japonya), Allan Solotnon (İngiltere), Arthur S. VVightman (ABD) ve Kurt Bernardo VVolf'dan (Meksika) oluşmaktadır [2|.İzmir Kitap Fuarı'ndaki etkinliklere katılmak üzere geçen günlerde geldiği İzmir'de 19761987 yılları arasında genel başkanlığını yaptığı Türk Fizik Derııeği'nin İzmir şubesini de ziyaret eden profesör İnönü, sorular üzerine VVigner madalyasına layık görülen bilimsel çalışmaları hakkında açıklamalarda bulundu. İLK ÖNEMLİ YAYIN İnönü böylece grup teorisinin fizik problemlerine uygulanması konusundaki büyük çalışma arzusunu gerçekleştirme olanağı bulmuştu. Grup teorisi hakkında o zamanki bilgisi yetersiz olmasına karşın VVigner'in birlikte çalışmayı önermesi, hiç şüphesiz gösterdiği bilimsel merak ve o güne kadar yaptığı çalışmaların yarattığı olunılu izlenimin sonucuydu. Bilmsel merak ve istek, sonunda meyvesini verdi ve birlikte yaptıkları çalışma I95.'i yılında "Proceedings of the National Academy of Sciences" dergisinde yayımlandı. İnrinü ve VVigner 1953 yılında "klasik mekaniğin, relativistik mekanigin hir linıit lıali olduğu ve bu nedenle de Galileo grubunun relativistik mekanik grubunun bir linıit lıali olması gerektiği" gerçeğinden yola çıkarak yeni bir model ortaya koydular ve bir grubun sonsuz küçük elemanlarının tekil transformasyonuyla yeni bir grup elde etme işlemine onceki grubun kontraksiyonu adını verdiler[4], İnönü'nün 2004 VVigner madalyasına layık görülmesinde hiç şüphesiz diğer çalışmaları yanında, 1953'te VVigner ile yaptıkları çalışmanın ürütui olan matematiksel fizik modeli büyük bir paya sahiptir. Çünkü bu model, nıakroskopik evrenderı atom altı evrene kadar tüm etkileşinıleri günümüzde "sicim" ve "zar" teorileri vasıtasıyla açıklamaya çalışan fizikçiler için son yıllarda oldukça sık kullanılan rinemli bir araç lıaline gelmiştir. ŞİDDETLİ MERAK İnrinü doktora öğrenimini CalTech'de tamanılanıaya çalışırken o sırada hakkında çok az şey bilmesine karşııı büyüleyici bulduğu matematikteki grup teorisine karşı şiddetli bir merak duymaya başjar. Doktora sonrasında grup teorisinin fizik problemlerine uygulanması koııusunda çalışmayı çok arzu etmektedir. CalTech'de iken bu alanda dünyanm en nıeşhur otoritesinin E.P.VVigner olduğunu öğrenir. Ziyaretine gittiği VVigner'le yaptığı gorüşmede doktorasını tamamladıktan soııra. Türkiye'ye drinmeden önce, misafir araştırmacı ularak Princeton Üniversitesi'nde kendisiyle bir süre çalışamak istediğini söyler. Doktora danışmamndan aldığı iyi hir referens mektubundan soııra VVigner, İnönü'yü birlikte çalışmak üzere Princeton'a davet eder. Böylece çok istediği ve merak ettiği bir 894/2 8 Mayıs 2004