Katalog

Zümrütten Akisler Denizden elektrik enerjisi eldesi BHim adamlan gelgit akmtılarıyla işleyen yeni bir enerji santrali geliştirdi. Deniz diplerine yerleştirilecek pervaneler ve kanatlar akıntılan elektrik enerjisine dönüşturecek. Yeni santralin ilk prototipi yakında hizmete giriyor. MCT gelgit santrallnin platformu: "Denlzlerde müthif blr enerji potansiyeli var" A.M. Celal Şengor Campus: Medeni bir eğitim felsefesinin çöküşünün sembolü Başlıkta uygarlık kelımesı yenne medenıyetı bılhassa kullandım Bu kelıme Arapça medıne (= şehır) sozaığunden turemıştır ve aynen Latınce'de şehır, hemşehrılık, yurttaşlık hatta ulus anlamlanna gelebılen avıtas kelımesının avılısatıon (=medenıyet) sozcuğunu doğurmıış olması gııbı, uygarlık dedığımız kavramın şehırle olan ılışkısını vurgulamak ıçın seçîlmıy tır Azız dostunı ve hocam Prof Doğan Kııban bır yazısında "bır koylu uygarlığı olamaz" dıye yazmıştı Daha sonrakı pek çok konferans ve yazısında bu ıddıayı yıneledı ve açıkladı Doğan Bey koy ortamının ınsan yaşamı nın zengınlığını yansıtmaktan çok uzak olmasının yanında koylunun kayıt tutma ımkanlannın sınırlılıgını vurgulayarak uygarlığın en temel oğelerı olan çeşıtlılık, tepkıleşme ve bunlann urunlennın kayda alınmasının koyde, kırsal ortamda mumkun olamayacağnı soyler. Kısacası uygarlık şehırde olur (Turkıye'nın uygarlaşamamasının en onemlı nedenı kırsal kulturun uygarlıktan uzak termılalennın yarım yuzyıldan fazla bır suredır ulkeyı yonetmesı değıl mıdır7) U zmanlaı Ingılteıenın guneybatı kıyılarındakı dor t rnetre yukbeklıgmdekı ddlgdlaı vc bc^. nuilık alontılaı la neredeyse bır ay kadar bo guştuktarı sonra mhayet sdiıtidlm taşıyıcı kazıklaruıı 18rn deruılıge yerleştırebıldıleı 'Gerçekten de çok zor koşullar altında çalıştık drrid ışı ılgmç kılaıı da bu zaten dıyor Maııne CuııentTurbınps (MOT) fırma sırıdan MartinWright. Golyıtloıde muthı^ bn enerjı potaıısıyelı gızlı Uzmanlaıın tahmınlerıne qoıe gelgit akıntılaraıdan dımya genelınde yılda 4S0 tpravatlık elektrık enerjı sı elde edılebılecek ka bu yaklaşık olaıak 40 buyuk dtom sdnttalınden pldp edılen yülık uretune eşıttu Tekıııgın potansıyelı şırndı tum dunyadakı ku ruluşlar taıafindan araştııılmakta Avrupa Bınlıgı ta rafmdan geıçekleştuüerıbıı aıaştıımaya goıe sado ce Avıupada bu tur santraller ıçın uygun 10b bolge saptarıukerı guııey Koıe ve Japonya ılk tuıbınlen dencmcye ba^ladılaı bıle Ve Norveç te Hazıran ayı nın sonuııda 300 kılovatlık bu pılot ptoje devıeye gı lecek Yeni tekniğin avantajları Suyuıı çeküıııesı duıumuııda topldiıaıı suyun tuıbınloıden aktıgı bıldık gelgit santrallerıne karşın yeni santraller doğruddiı doğt uya akmünuı ıçıne ku ıulu dolayısıyla da aralıksız olarak enprjı uretebıle rekler Akıntılaı onrcden kolayra hesaplanabılıyor' djyor Southampton Unıveısıtesı nden Abubakr Bahaj Ayııca sudakı yuksek basınç da pnpi)i uıetımınde onerrılı bır rol uynamakta Akınü turbını ayıu olçuleıdekı bu ıuzgaı r.nntralınden dort mıslı daha fazld ener|i uretebılıyoı Hatta muhendii 'yukbek enerjı bolgeleıındekı" veıımın atom santralleruıdekme bıle ulaşacdgınddiı errurı Mesela Ingüteıe ka nalındd kııtulacak yukbek enei|üı tuıbıııleıdekı tek bu sualtı santıalı 1200 megavatlık uç ıeaktor blogunun verımme erı^ebılu dıyoı Balıaj Tum buıılaıın otesınde Ingıltere yeni teknolojı ıçın son deıece uygun koşullaıa salııp Devon un ku zey i>ıüııluıde kuıulan MC'l pıototıpı de oldukça akımlı bır kıyıda bulutıuyoı 3 3 mılyoıı Pound a rnal olan pılot tesısın 300 kılovatlık elektrık enerjısı uretmesı bekleruyor Şırndılık sadece akıntı duıumuııda toplanan f.uyu elektıık enerjısıne donııştuıpcek ro torım boyu on bır rrıetıe Ancak MCT bu ıkı yıl ıçmde çıft rotorlu sant rallerı denemeye başlayacak Bu bantidlleıuı peıva nelcıı hoı ıkı yondekı gelgit akıntılaı mdan yaraıla nacak şekdde donecek Pervarıeleı kaıadakııuzgâr degumenlerıne gore daha yavaş doneceklerı ıçın denız ranlıldima Zdtaı veı meyeceklcı dıyoı VVnght 200G yılmda MCT teknolojıyı pıyasaya sure bılrneyı umuyoılaı Hesaplara goıe Ingıltere nuı %10'luk eneıjı ıhtıyacı boylece gelgit sdntidllerıyle karşılanabılecek Duıuın buyle olunca da tcknık dı geı fumalan da haıekpte geçırdı Mesela dıgeı bu Ingılız furnai.1 Enguıeeııng Busnıessuı "Strmgray' olarak adlandırmış oldugu teknolo]i harıkası aşagı yukaıı haıeket eden baluıa kuyıugundan esınlene lek geuştırıldı On metre uzunlugundakı kanat akmtının etkısıyle aşagı yukaıı bastııüacak şeküde akın tııım ıçıne yerlcştırümış ve pompa hareketı bır tur bıru çdlıştırıyor Muhendısleı bu tasarımı geçtıgımız yaz aylarmda başaııyla test ettıleı Ikı hafta kadar çalıştuılan bistem 90 knlnvat eloktnk enerjısı uıettı Gelecekte ?,0 ıla bO sdrıtrallı eııei]i paıklaıı kuınıak ısteyen StıuıgıaygclıştııırıTonyTrapp şımdıdenbmegavatlık bıı pılot tesu> ıçırı yatuııncı bulmaya çalışıyor (Kayııak Spıegel 24/0 \) Okullar şehirde olmalı Uygarlık şehirde olacağına gore, uygarlık oğreten kurumların, yanı okulların da $ehrın ıçmde olması gerekır Okuldan çıkan oğrenanın eğıtımı şehrın bağnnda surer Oğrena şehirde lokanta<,ından kıtapçıvna, tıyatrosundan \ınemasına pek çok uygarlık kurumuyla tanıştığı qıbı, şehnn nufusunu oluşturan muhteşem bır tayfın berduştan zuppeye, zengınden fakıre, bılgınden memura tum oğelenyle gunluk dırsek temasına gelır Kahveler, bırahaneler, oğrenalerın, oğretmenlerın, dığer entelektuellerın bıraraya geldıklerı, çeşıtlı konuları konuştuklan, tartıştıkları mahaller halını alır Buyuk coğrafyaa Baron Ferdınand von Rıchthofen lısansustu ve dok tora semınerlerını Berlın'de Coğratya Enstıtusu'nun komşusu bır bırahanede yapmayı alışkanlık halıne getırmıştı Şehirde oğrena evınden okula ve ya okuldan evıne gıderken, bır kıtapçıya uğrar, bır sergıyı gezer, bır tıyatro afışını okur, bır bınayı ınceler Ortaçağda şehırlerın kuçuk ve emnıyetsız cehalet yuvalan olması oğrenım merkezlerını şehırlerden uzak kurulan manastırlara taşımıştı A B D 'de şehır kulturunun çokuşu okul ve unıversıtelerı şehırlerden kaçmaya, campus denılen yerleşkelere sığınmaya zorladı Mâlum campus da Latıncedır ve Roma ordusunun duz arazılerdekı eğıtım alanlarını, spor faalıyetlerının yapıldığı duzluklerı dıle getırır Bu kelıme de Yunanca'da bahçe, meyvalık veya herhangı bır mumbıt alan anlamındakı kepos'dan turemıştır "Kampüsleşme" modası Ulkemızde de hele son son yırmıotuz yılda "kampusleşmek" yanı okulları şehırden kırsala kaçırmak pek moda oldu Oğrencıyı şehrın, yanı uygarlığın (gerçı Turkıye'de Istanbul dışında uygar şehır var mı, bu da ay rı bır sorudur) dışına, kırsal ortamın ıçıne atan hu saçma sapan pğılımın nedenlerını acaba bırılerı sorguladı mı? Şehnn ıçındekı kutuphanelerden, kultur yuvalanndan hatta lokanta ve sınemalardan çocuğu nıçın koparıp aldık7 Acaba şehırlerımız koyleştığı ıçın mı7 Kampus hareketını başlatan Demokrat Partı'nın bu soruyu bıle sorabılecek entelektuel duzeyde olmadı ğı Istanbul'u koyleşmeğe açmasından bellıdır fakat şımdı, lıselerımızı de kampusleştırmeğe başladık Oğlum lıseye gıdeceğı ıçın, bazı ozel lıselerı gezme ıhtıyacı duydum Dehşetle gordum kı, buyuk yatırımlarla yapılan pek çok ozel Turk lısesı dağ başındakı kampus 7 lerdedır Burada çocuk ne oğrenıO Nasıl uygar bır bırey olur Nasıl şehırde yaşama sanatını edınır? Velıler buralara çocuklarını o "servıs" denen tekerleklı sardalya kutulanyla nasıl gonderırler' Hele yatılı olan zavallılar1 Eşıme, oğlumuzla ılgılı bır tavsıyemı hemen yaptım Asla kampus ıçındekı bır okula yollamayalım Oğlumuz liseyı Istanbul'un gobeğındekı lyı bır okulda okusun Okuldan çıkınca o muhteşem şehrı gorsun tanısın Insanlığın 2500 yıllık seruvenını temaşa etsın Pekı, efendım, doğayı tanımasın mı? Buna çağımızın en buyuk /eologlarından bırı olan Ken Hsu'nun bır ıddıasıyla cevap vereceğım En lyı jeolog kutuphanelerde yetışır Doğayı tanımak, bır hayvan gıbı doğada dolaşmakla olmaz Doğayı tanımak ısteyen, once kendı zamanına kadar ınsan bılgısının ulaştığı duzeyı edınmek zorundadır kı, sıfırdan, mağara adamı duzeyınden başlamasın Daha sonra doğayu bu bılgı hazınesının pencerelerınden bakar Zekı ve yeteneklı ıse o bılgı hazınesının pencerelrnndekı eksıklık, bulanıklık ve kırıklıklan gorur, tamır eder Yeteneksız ve uptaha, zaten o bılgı hazınesı olsa da olmasa da baktığını goremez 0nun ıçın okul denen kurum onemlıdır Onun ıçın okulu yuıutnn uygarlık onemlıdır Onun ıçın şehırde oturmak, şehnn bağnnda okuyarak buyumek onemlıdır Onun ıçın kampus ıçmde okul olmaz, ohu olsa meyvu bahçesı veya pıyade talım alanı olur Denizden elektrik enerjisi kazanımı Hlinın blr taiannu gurülüyor. e sahlp vt blr megavatlık uraunda sudan 862/5