Katalog

Gönülden Bilime Ahmet Inam Okullar açılırken Eylul gelır Cunler kısalır Guz, çogu ınsanın farkedemedığı guzellıklenyle gelır Gençler, ınsanlığın yuzlerce yıllık bılgı bınkımını oğrenebılmek, dunyanın geleceğını oluşturacak bılgı donanımına sahıp olabtlmek ıçın, kımı ısteyerek kımı gonulsuz okullara yonelır Okul başlar Daha doğrusu bız oyle sanırız Okul, bız doğduğumuzda başlamıştır Olunceye dek de sure cektır Insanın yaşamında, oğrenme sureunden uzuklaştığı, eğıttığı ya da eğıtıldığı donemlerın olmadığı durumlar yoktur. Bır anlamıyla tatıl yoktur Tatıl, zaten tembel ınsanların ıstedıklerı zaman yaşayabıldıklerı yaşam surelerıdır Yıne de kurum olarak okullar vardır, onlann tatıller ve eğıtım yaptıkları sureler vardır Okula gıdenlerın, oğrena olsun oğretmen olsun, bır çoğu neden orada olduğunu anlayamaz "Çocuğum, çocukları okula gıder, ben de okula gıdıyorum Oğretmenım Muhendıs olmak ıstıyordum Olmadı Para kazanmak olsa da, ekmek param ıçın bu ışı yapması gerek " Okula gıdışın, okullu oluşun anlamı yıtıp gıtmıştır Hıç unutmam, ılkokulun bahçesınde, ıncecık seslerımızle, çevremızı çınlata çınlata soyledıklenmızı "Şımdı okullu olduk Sınıfları doldurduk Sevınçlıyız hepımız Yaşasın okulumuz " "Okullu olma" bılınananı, sevıncını yasayabılıyor muyduk7 Şımdıkı çocuklar yasayabılıyor mu7 Ana babalar, "Okullar açılacak, yıne masrafa gıreceğız, sıkıntılan başlayacak" mı dıyor7 Çocuklar, "Yaz bıttı Ne guzel yaşıyorduk1 Ozgur ve mutlu1 Yıne sevmedığımız dort duvar aralarında, sevmedığımız oğretmenlerle, lanet olası derslerı yapmak zorunda kalacağız" mı dıyor7 Insanlar tutukevlerıne gıder gıbı mı gıdıyor okullarına7 Okulun anlamı hıç kalmadı mı7 ("Annem babam, kızmasınlar, ozulmesınler dıye gıdıyorum okula ' dıyenler yok mu7) Bır de okulunun değerını kırkından, ellısınden sonra an layanlar vardır Pılav gunlerıne hasretle koşanlar Okul gunlerını mutlulukla anarlar Okula^^^""•^^^™ rıyla gurur duyarlar Okul bı Horlama, tedavisi ve teknoloji Horlama, kuçuk dil ve yumuşak damak bolgesinin, kısmi hava yolu obstruksiyonuna bağlı olarak titreşmesi sonucu oluşur. Horlama blr hastalık değil, ust hava yolunun kollabe olması sonucu oluşan blr semptomdur. Hava yolunun tam kollabe olması sonucu tıkayıcı uyku apnesi, kısmi kollabe olması sonucu horlama oluşur. Hekimleri asıl korkutan tıkayıcı uyku apne sendromudur, çünkü bu belirti hipertansiyon, kalp anjinası ve beyin infarktı gibi ciddi riskleri bir ölçude arttırmaktadır. Dolayısı ile son yıllarda bu belirtileri azaltmak veya yok etmek için devamlı teknikler geliştirilmektedir. Kullanıma sokulan yeni aletler sayesinde, teknoloji bu gelişmelerde oldukça önemli rol oynamaktadır. lerde gorulur ancak mendpo? sonrası kadınlarda da onemlı bır artıs olmaktddır Horlama ve apnenın tedavı sınde bazı genel onlemler bulunmaktadrr Kılo verme ve spor yap ma onemlıdır Alkol veya sakınleştıcı ılaçlar alınmamalıdır Sıgaıa uy ku e&nasında solunum kontrolunu bozar ve ust solunum yollaında odem yapar Alkol ve seddtıf ıldçlar adele gergınlığmı azaltulaı Boyle ce turnu ust solunum yollarında darlık oluşmasına yardımcı oluılaı ArK.dk oeddtıf olmayan bazı diıtıdepresdn üaçlaı uyku esnasmda adele gergınlığmı artırarak tıkayıcı uyku ap nesırıı azalürlar Horlama ve apne belırtılen olaıı kışüeı ın oncelık le kuldk buıun boğaz mudyetıelen yapıimdlıdiT Burunda devıasyon gıbı bunjndan havanm rahat geçmesını engelleyen mekdnık bu bozukluk veya aler]i gıbı dığer problemler mutlaka tedavı edılmelıdıı Sadece bururid yapılan bır cerrahı gırısım de hafıf derecelı horlamd ve apne tamamen kesılebılır Aynca ırı bademcıkleı olabı hr bu doku cerrahı olarak çıkartıldbdır Uzun surerı hor lama sonucu kuçuk dılde sarkma ve yumuşak damakta tonus azalması ve gevşeme goıulu: Kldsık ceırahı uygulamalar yumuşak damak kuçuk dıl bademcık doku sunun çıkartıldığı uvulopalatofarengopld&tı veya kuçuk dıl ve kenarındala yumuşak damak bolgesinin kuçultul duğu uvuloplaldtopldstı drnelıydtldi ıdu Bugun bu kldsık yontemlerle uyguladığımız cerrahı mudaheleleı harı cınde hafıf derecelı apne ve horkrridldrdd lazerveradyofrekans teknıklerı gelıştırılmıştır Horldmada CO,; tıpı lazeı kulldiulu Kdrbondıok sıt lazer 10600 nm dalgaboyunda orta ınfrared kohe lent ışık uretıı ve bu ısık dokulardakı su taranndarı ernı "Okullu olma' '" 1C/ ae< < °^ } bu ınsanlar mu yıne de, hıç okul bılıncı oluşbİHnCİnCİnİ, mamışlardan lyıdır "Ne var okula gıdecek7 Bız gıttık de sevincini yaşayane oldu7 Gereksız bır yığın biliyor muyduk? malumatı, eze eze oğretmeye Şimdiki çocuklar kalkanlar Hayatla hıç ılgısı olmayan bır tur evalık oyunudur okul Juhat bır sanal geryaşayabiliyor çeklıktır Nedense yaşanmak mu? zorundadır Belkı alışkanlık^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ lardan , toplumsal baskılardan da dolayı Duşunun, unı versıte mezunu bırı on beş, on altı yıllık eğıtımınden sonra, bel7 kı bır o kadar, bu eğıtımı unutmak ıçın zaman harcar Neymış Dıplomaymış Dıplomayı değıl yapılan ışe, o ışı yapabılecek yeteneğe bakmak gerekır Bu yakınmayı da sık sık duyarız Cıde rek Turkçe'de okul sozcuguyle oynayıp, bır takım sonuçlara da varabılınz "Okul Okul, zaten, kuldur Neyın kuludur, o7 Duzenın Duzen nasıl çevırır çarklarını7 Okulla Pekı, bu duzen ınsanları mutlu eden, ozgurleştıren bır duzen mıdır7 Hayır Oyleyse, o kul, koleleştırır, duzen makınasının çarkı yapar ınsanı Doğru Cıtmeyelım okula Pekı ne yapalım7 Hayatın okuluna gırelım erkenden Pıselım Cuçlenelım ' Bu tur savların elbette doğru yanları olabılır Okul oysa Okumak, yasama katılmanın, yaşamla butunleşmenın bır parçasıdır "Okula gıdıyorum, anne'" sozunıt, "Hayata gıdıyorum, anne1 dıye anlayabılıyoruz "Dunyanın kaç bucak olduğunu oğrenmeye gıdıyorum Bılgıyı seven, ozumsemış, sıcak, sıcak araştıran, soruşturan, kendını sureklı olarak aşmaya çalışan oğretmenlerın, oğretırken, benden, bızden tum dunyadan oğrendıklerı, saygın, kutsal bır yere gıdıyorum anne1 Okula gıdıyorum Insan olmaya, ınsanlıkla bırlesmeye, evrenın, ınsanın gızlerını araştırmaya, sonsuzun gızlerını çozmeye gıdıyorum Okula gıdıyorum anne'" "Evet, okula gıdıyorum ben de yav rum, yaşam denen, ıçınde, kapısında okul, lıse, unıversıte, akademı yazan kurumların da olduğu, bıtmez tukenmez bılgılerın sureklı çıçek açtığı okula gıdıyorum " Eylul 2003, Ankara 862/2 Lkınıluı ioıkutdiı apne ne anlama gelmektedır 9 Apne solunumun 10 sanıye durması dıı Apne mdeksı uykunun 1 saatlık donemmriekı apne sayısıdır Bu değerın 5 ın altın da olması noı mal kabul edılır Apne mdeksı saatde 5 ın uzerınde olduğu zaman tıkayıcı uyku apnesi teşhısı ko yulur Bu sendromu açıklarken once uykuyu anlamak gerekmektedıı Uyku bıolojık saat taidiinddrı rnerkezı olarak duzenlenen sıkluslerden oluşur Uykunun ıçerı sınde hızlı goz hareketlerı ıle kendını bellı eden her 90 ddkıkada bır tekrarlayan bır donem bulunmaktadır ve bu donemde beyın aktıvıtei>ı saııkı uyanık ıken olduğu gıbı yuksektır (RLM) Ancak adele gergınlığmde bır felç oluşıu vc buna bağlı olaıak ust solunuın yollaıudd kı bolgelerde daralma meydana gelır Işte tıkayıcı ap neleı bu doneınde cıddı oluı ve hattd sadece bu donemde bıle smırlı kalabılırler Bu donem uykuya daldık tan sonra ılk defa 90 dakıka sonra gorulur H Bu sendromldrın objektıf teşhısınde polısomnog lafı denılen bu alet kulldiııldbılıı Hasta uyku laboratu vannda 1 gece bekletüır veya alet hastanın evıne de goturulebılıı Teşhii> koyulnidM hcLstahğın cıddıyet derecesınm belırlenmesı ve tedavı yontemı tayını ıçm onemlıdır Uyku esnasındakı solunum efoı u apne sayı sı kaJp eforu hava akımı go? hareketlerı oksıjen doy gunluğu teşhib edüıı Bu test norologlar ve gogus hastahkları ıi7manlan tarafından uygulanır Teşhıste yaı dımcı olabılecek dığeı pıatık tebtleı bulunrridktddır Uyku latensı testı Uykuya dalma suresıdır Bu sure 5 da kıkadan kısa oluı i£>e cıddı uykusuzluk soz konusuduı ve tıkayıcı uyku apnesi lehınedır Bu konu ıle ılgüı pıatık bu skdla belırlenrnıştır Bunurı adı Epvvorth uyku skalasıdır Ya7ida gosteı ılen tabloyu hdotolaı kendıleıuıe uygulayaıak bkoıldimd gore uyku apnesını teşhıs edebılırler Obez (ıdeal vucut ağırlığının %\20 nın uzermde olması) ınsanlarda tıkayıcı uyku apne sendıomunun bu lıuımaii kdvuıılındzdıı Unutulmarndsı gereken onemlı konu \°e apne ındeksmm 20 den fazla olmasmın kısıleı de kdlp ve ddinaı bozukluklaıırid bdğlı olarak hayatı tehlıke oluştunhılmesıdır Bu hastalık dıiha çok eıkek APNE'NİN BELİRTİLERİ • Devamlı yuksek seslı honama ve horlama şıd detının gıttıkçe artması • Uykuda boğulma, çırpınma ve anlık nefes durmalan sonucu sıçrayarak uyanma • Kalıtesız uyku sonucu gun boyunca devamlı yorgunluk konsantrasyon bozukluğu • Yorgunluğa bağlı kışılık değısıklerı • Araba kullanmak gıbı dıkkat gereküren gunluk aktıvıtelerde performans duşukluğ\ı • Sabah başağnlan • Seks hayatında azalma • Kılo almada artıs • Horlamada kotuleşme • Mıde asıdınm artması • Tknsıyonda artma • Kalp damar problemlerırun başlaması