Katalog

Cumhuriyet BîLİM TEKNİK Ülkemizin korumasız sulak alanları tehlike için Bulent Cihangir (•) • Cuzel Yucel Cier (") kdeniz Havzası ndaki Sulak Alanlarla ilgili olarak 25 ulkenin resmi ve sivil toplum orgutlerinin katıldığı toplantı 1215/06/2003 tarihleri arasında Izmir'de yapıldı Sulak Alanlar Sozleşmesinin Akdeniz Sulak Alanlar Komitesi tarafından oluşturulan MedVVet Girişimi, Akdeniz sulak alanlarımn korunması ve bilinçli kullanı mına yonelik uzun donemli bir işbirliği çabasıdır. MedVVet bolgedeki butun devletlerin Birleşmiş Milletler Gelişim Programı'nı, Avrupa Komisyonu'nu, Barcelona, Bern ve Ramsar Sozleşmelerini ve Sivil Toplum Orgut leri ile merkezi isviçre'de olan Sulak Alanlar Merkezi'ni biraraya getirmektir. Akdeniz Havzası Sulak Alanlar açısından zengin ve ekolojik, sosyal ve ekonomik değeri yuksek bir bolgedir. Ancak bu doğal zenginlikler gozle gorulur şekilde bozulmakta ya da yok edilmektedir. MedVVet Cirişi mi, bolgede Ramsar stratejik planını uygulamaya yar dımcı olmak amacıyla ortakları ve fonları biraraya ge tirmeyi hedeflemektedir Temel etkinlikleri, sulak alanlarda (ozellikle Ramsar kapsamı altında) Koruma Ey lemleri ve Ulusal Sulak Alan politikalarının geliştirilmesidir î** I A Tuzla sulak alanlarından bir görünüm ı p r fift 1 • * Sulak Alanlar Sulak alanlar "suların alçaldığı gelgit periyodunda derinliği altı metreyi aşmayan deniz suyu alanlarını da kapsamak uzere doğal ya da yapay;surekli ya da geçici; durgun ya da akar, tatlı, acı ya da tuzlu sulu; bataklık, ıslak çayırlar turbalık ya da bataklıklar" şeklinde tanımlanır (Anon., 2000). Dunyamızdaki sulak alanla gibi bir çok ışleve sahıptirler. Bu bağlamda ekolujık onemleri yanında ekonomik olarak da (su kaynağı, balıkçılık, tarım ve enerji uretimi, ulaşım, dinlenme ve tu rizm vb.) onem taşıyor l<tmak için gelen goçmen kuşların Tuzla Sulak alanında yoğunlaşmalarına neden oluyor Tuzla da pekçok sulak alanları tehdit eden sorunlarla karşı karşıyadır. İzmir Gediz Deltası ve Tuzla Toplantı doneminde, Ramsar Sozleşmesi ile koruma altında olan Gediz Deltası ziyaret edilerek mevcut durum katılımcılara gosterildi. Gediz Deltası 200'un uzerinde kuş turunu barındıran onemli bir sulak alandır, ancak izmir şehrinin yapılaşma ve sanayi kuruluşla Sonuç Yurdumuzda koruma statusunde olmayan çok sayıda sulak alan var. Sulak alanları yonetmek için işleyişleri hakkında yeterli bilgiye sahip olmalıyız. Boylesi alanların akılcı kullanımını desteklemek ve uygulamak için envanter, araştırma, izleme ve eğitim faaliyetleri gundeme alınmalıdır (Anon.,2000). Doğal faktorlere ve insan etkisine açık dinamik alanlar olarak tanımlanan ve oldukça kırılgan olan sulak alanlarda, biyolojik çeşitliliklerinin ve verımliliklerinin surdurulmesi İçin bir yonetim planlaması yapılmalı. Turkiye'deki onemli kuş alanlarımn yuzde 46'sının hiçbir koruma statusu yok; uluslararası oneme sahip bu alanların diğer bir yuzde 46'lık dilimi ise doğal sit statusuyle korunuyor. Ve bunlarm yuzde 25'lik bir kısmının doğal sitten başka koruma statusu bulunmuyor Gundemde ise Hukumetin planlanladğı yasalar ile koruma altındaki yerlerin kullanımına açılması duşundurucudur. (Eken.,2003) (*)Prof.Dr. (**) Or; guzel@imst deu.edu.tr Dokuz Eylul Universitesi Deniz Bilimleri Ve Teknolojisi Enstitusu /İzmir Kaynaklar Anonım 1995 Bodrum Penınsula Coastal Zone Management Pro|ect Prellmlnary Avıfauna Survey of the Bodrum Penınsula An kara Bırd VVatching Croup CEF NCO Small Grants Progr Pr| No TUR/9Î/G51 Anonım 2000 Ramsar Sozleş.mesı El Kıtabı Sulak Alanlar S02 leşmesl İçin Rehber (Ramsar, Iran 1971) 2 Baskı TC Çevre Bakanlığı Çevre Koruma Cenel Mdrl 168 p Eken,Cüven,2003 Biyolojik Çe>ıtlılık ve Doğal Sıtler Atlas Der gısı rın kuıumnası amacıyla 1971 yılında "Sulak Alanlar Sozleşmesi" bir diğer adıyla (toplantının yapıl dığı Iran'daki Ramsar şehrinden dolayı) "Ramsar Sozleşmesi"ne Turkiye, Bakanlar Kurulu'nun 15 03 1994 tarih ve 5434 sayılı kararıyla taraf ulke olarak dahil oldu Sozleşmenin çıkış noktasını "Su kuşlarının yaşam alanlarını korumak" ilkesi oluşturuyor Mevcut sozleşme, çevre konulu diğer sozleşmelerle de (Biyolojik Çe şitliliğin Korunması, Nesli Tehlikedeki Canlıların Korunması, Dunya Kulturel ve Doğal Mirasın Korunması, Ya bani Hayvanların ve Goçmen Turlerin Korunması, Iklim Değişikliği ve Çolleşmeyle Mucadele) onemli derecede butunleştirildi Bu bağlamda, yerkurenin en uretken ekosistem lerini oluşturan sulak alanların; çok sayıda bitki ve hayvan turunu barındırarak sahip oldukları uretkenlik ve tur çeşıtliliğı gibt doğal zenginlikler nedeniyle, korunmalarımn gereklilıği kabul gordu. Sulak alanlar, su de polama, sel etkisini azaltma, erozyon kontrolu, yeraltı su birikimi, su filtrasyonu, tortul ve kirleticileri tutma rıyla çevrelenmiş durumdadır Koruma içinde olmayan Muğla'nın Milas llçesi sınırları içerisinde yer alan ve Bodrum'a 25 km uzaklıkta MilasTuzla sulak alanı da bir çok değeri taşıyan Guney Ege Bolgesi'nin onemli ve az sayıdaki sulak alanlarından biridir Sulak Alanın çevresinde "Bargylia Antik Kenti" ve "Halep Çamı Doğal Koruma Alanlan" yer almaktadır Hali hazırda bolge, "Uluslararası Kuş Yaşam Orgutu" tarafından ' Onemli Kuş Alanı" olarak açıklandı Ancak hemen sınırları yanında bulunan doğal koruma ve antik koruma alanları ve de çok sayıda kuş yaşamtnı destekleyen bir ortam olmasına karşın, herhangi bir koruma statusune sahip değil Sulak alan çevresinde 134 kadar kuş turunun zaman zaman konaklama yaptığı ve bunlardan 23'unun ureme donemlerini geçirdikleri bilnmektedir (Anon , 1995). Bu alanın yakınında yer alan Gulluk (Deltasının), sulak alanlarımn MılasBodrum Havaalam'nın işletime geçmesiyle onemli oranda yok olması, bolgeye konak 862/16