Katalog

gınden once mutlak gerçek durumundaydı evrensel olarak kabul edılıyordu Bugün artık bır ızafi gerçek halıne gelımşür sırurlıdır En gels e gore mutlak gerçek ızafı gerçekler den dogar Bu da bır bınkurun urunudur sonuçla Dıyalektık materyalızmm "Marx ın kurdu<3u sosyo ekonomık yapıya sonradan ya pümış bır ek1 oldugu snvı da yanlıstır Manc Engels ılk onemlı çıkışlannı 1848 yüında ya yımladıklan Komttniıt Manifetto üe yaparUr Oysa bundan çok ddha once 1844 te Marx ın "Hegel Diyalektiğinin ve Genel Olarak Hegel ftlsefesinia Eleçtirisi" bdşlüdı notlannda dryalektık materyalızmın temellennı attıgı goruluyor Bıldıgım kadarıyla Engels çagının bu yuk buluşlarmdan ne termodmamıge ne de dogal seleksıyona karşı çıktı Termodınamık konusu Cngels ın yayımlanmamış notlan aıa smda ıkı yerde geçmektedır Bınncısmde bı lımsel buluşlann tek yolunun tumevanm ol dugu ıddıasını eleştırırken termodmamıgı ornek gosteımektedır kı burada termodınamı ge herhangı bu eleştırı yoktur sevdıgı arkadaşı Manc ıle eş tutuyor ve Tta sıl la Darvnn organık doganın gelışme yasası nı bulduysa Manc da ınsanlık tanhının gelıs me yasasını buldu dıyordu Manc Engels ın eleştırifii Darwın e degıl Darvınızmm Thomat Malthus un (1766 1834 ) nufus teonsı (bu teonde Malthus ınsan nufusunıuı ge ornetıık dızıyle doga zengınlıklerının ıse ant metık dızıyle artıgıru ve bu nedenle ınsan nu fusıınun savdş hastahk vb etkenlerle sınırlan dıgını savunuyoı boylece Darvvmden once sosyal darvınızm yapıyordu) ıle ılıntılendml mesıne VP bunun sosyal darvınızm denılen genu duşunceye kapı açına olasılıgınadır lasyon ıle açıklayamaz Oysa dıyalektıgın başlıca ozellıgı dogmatık olmayışıdır Evrende hareket etmeyen tek bır nes ne gostenlemez Madde hıçbır zaman ve hıçbır şekılde hareketsız kalamaz Gozumu ze hareketsız gorunen nesneler de hareket halındedır Bu artık FYansızlann unlu La Palıce gerçegı halıne gelmıştır Bdım belkı bu gun maddenın tum hareket nedenlerını orta ya koyamamaktddır (Bu da dogaldır Her şey büınse ortada büım kalmazdı Oysa bılım sonsuzduı Gene de ınsanlık çok degıl 100 yıl oncesıne gore doga hakkında o kadar çok şey bılıyor kı ) ur Kuantum kuramı bu dogrulan destek lemektedır Işık hem dalga hem parçacık ozellıgı gostenr (ıkı zıt ozellık) bır parçacık aynı anda hem bır yerde hem başka bır yer de bulunabılır lzaüyet kuramı da benzer şe küde ve çok daha açık olarak (her ne kadar parçacık mekanıgını goz ardı etse de) her şeyın degışmekte oldugunu mutlak obnadı gını karatlamdktadır Aynca maddenm enerjıye erıerjının maddeye donuşebüecegı (E=mc2) kanıtlan miitır (madde hem kendısıdır hem başka bır şey yaru enerjıdır) Tum bunlar dıyalektık materyalızmı desteklemektedıı Varolma mucadelesi Ote yandan salt nufus artışının dogal seleksıyona yol açtıgı duşuncesını eleştınr Engels Eleştın dogal seleksıyona de<3ıldır Olunıunderı sonra basüan notlannda (bu not laı yayına hazıı durumda olmayan notlaıdır) şoyle yazar Varolma mucadelesi Heı şey den once bu bıtkısel ve hayvansal fazla kala balık dolayısıyla açıcja çıkan bellı bıtkısel ve aşagı hayvdn. al aşamalarda gerçeklpn ken dını gosteren mucadeleler ıle sınırlandınlma lıdır Içınde tuılenn degıstıgı eskılenn yok olup yenı oluşanlann bu fazla kalabalık ol maksızın eskıİPiın yerını aldıgı koşullar ke sınlıkle bundan ayn tutulıruılıdu Ornegın rnyvanlann ve bıtkılenn yenı ıklım toprak vb koşullar rıedenıyle yenı bolgeleıe goç et Metafizik ve atom Ancak hareketın en genel nedenı zıtlann bu aıada oluşudur Metafizik bahş hareken goremedıgı gıbı zıtlıklan da goremez Maddeyı hareketten ayınrsak çelışkılerı go remeyız çunku Ornegm radyoaktıf atomlan alalım Bunlar çekırdeklenndekı proton ve notron dengesızlıgı yuzunden kararsızdırlar Daha duşuk enerjılı dolayısıyla daha kararh bu duruma gelmek ıçuı ener]i venrler (rad yasyon) Elımızde 1 gram uranyum 238 ızoto pu (238U) olsa bu atomun yarısı (0 5 gram) 4 5 mılyorı yd sonra kurşurı 206 atomuna (206Pb) donuşeceknr Demek kı uıanyum hem uranyumdur hem dp degüdır Metafizik bakış bu çelışkryı algüaya maz Uıaııyumdan kurşun oluşumu ı^e bır nı Keşiflerin diyalektiği Elbette Dogaddkı olgu ve olaylan salt mantıkla usavurmayla çozemeyız Dıyalek hk materyalızm de olgu ve olaylann buınn mız dışındd kendı yasalanna gote aktıgını belırtır Onemlı olan bu genej doga yasalan nı nasüsalar oyle olduklan gıbı gorebılmek tır Doga bılımlerının yaptıgı budur Ve kanım ca heı başanlı bılım adamı faıkuıda olmasa da dıyalektık duşunerek başanyı yakdlarruş tır Her büımsel keşfm altmda dıyalektık bakış yatar Son olarak bılım dddimnı toplumdan toplumsal olaylarda koparmak nıumkun de gıldır Bılım adamı doga olaylannı maddeyı ve haıeketı elberte taıalsu olaıak kendmden bır şey katmaksızın ıncelemehdır Ancak toplumt>al olaylar kar^ısında sozde taralaızlık da kaçınümaz olarak tarat olus an lamırıa gelır Arıstonun dedıgı gıbı ınsdiı zoon polıtıkon yaru polıtık hayvdndıı Büımcıyı iıldışı Babıl ku lesıne hapsptmek onu kuçult rnektıı Omegın Eursteın uı nuk leer savaşa kaışı çıkmaması ını gerekırdı' Tersme Eınsteın ın yaşamı kendı sozleı ı ue polıtı ka vt denklemlpr arasında bo lunınus tu Sonuç olaidk kafamızı metafizık duşunceden kurtardı gmnz olçude bılıme yaklaşınz Dıyalektık mdteryahimm lanucuları gunu muzde ınsanlıga unidcı gıbı gosterümekte dır Bu durum dıyaleklık materyalızmp de objektıf degıl onyargüı yaklaşümasını getır mektedır Yazınu Manc ın bır ozdeyı^ıyle bıtır mek ıstıyorum Felsefı araştırmanın ılk koşu lu yurekh ozgur bu kafadır Doğan Yucel Kaynaklar 1 Karaktüe R Dıydlektık Yolun sonu mu' CBT 2003 sayı 848 2 Lvnm Ue üqılı b soru '> ydrnt CBT 2003 sayı 860 3 Demıısoy A Kdlıtım ve evrım S basla Meteksan Ankara 1991 4 MaıxK 1844 nyazmaldn Fkonomı polı tık ve felsofe 1 basU SolYıymUııı Ankara 1976 b Mdrx K Engels F Nufus soıunu ve Mall hus 1 baskı SolYayınları Aııkard 1976 6 Lngels FAııtı Duhrıng 2 baskı SolYdyın ldrı Ankdid 1977 7 Cngels r Dogdnın dıyalekiıgı 4 baskı Sol Yayınldrı Aııkard 1979 8 Kııılenko G Koıshunova L Felsefp nedıı ; Bılım vebandt Istanbul 1987 9 Kıvılcımlı H Dıydlektık mdteryalızm nedır'' Nasıl kulldiuln 9 Ne degıldır0 1 bdbkı Deı lenışYdyınldrı Istdnbul 2000 Eleştirel bakış Ikmcısınde ıse termodınarnıgın başka bılım dlanlarınd dtaştırılmaksızın aynen akta nldıgını belııtmekte ve eleştırmektedır kı bu rada dd termodınamığe bıı eleştın yoktur Manc olsun Engels olsun burun yem goruşleu eleştın suzgecınden geçııeıek de gerlendırdı Evrım konusunda Darvrin ın go ruşlerını de kuşkusuz aynı şekılde gozden geçırdıleı I\ırleıın Kokenı adlı eser 11859 da yayımlandıgında Darwın gelecek tepkılen onlernek ıçın olsa qerek ınsanın evnmıne degırımekten kaçınmıştı Buna idgmen çevresınden çok buyuk tepkıler aldı Baştd dın adamlan olmak uzere gazeteleı dergıler buyui tepkı gosterdı Oı negın araşlırmalarını yapügı BeagİP gemısı nın kaptam Fitzroy elındekı mcıh sallayarak gemısmde Daıwuım yeııne pngerek yılanı nın bulunmasırıı yegleyecegını bagırıyordu Hepsı bıt yana canlüann çevre koşul lannırı zoılamasıyla VP uzun surede degışıklı ge ugıadığuıı ono <uııerek Darvvını onemh olçude etloleyen Inyılız yeıbılımcı Charles Lyell bıle ınsanı doı t ayakh hayvandan da ha dşagı ındırdıgı gerekçesıyle Darwın e sal dınyoıdu Bu aırada kıtabı 1860 ta okuyan Marx ıse Engels e coşkuyla bızım goruş lenmızın docjd tarıhı temelını ıçeren kıtdp ış te budur dıye yazıyordu Kart Marx, frederic Engels ve Charies Darwln mesı boyledu VP Ln(]eLs m bu gonışlen de her ge çen gun haHılık kazanmaktadır CBTın 5 Temnıuz 2003 tarıhlı 850 sayısında New Scı pntıst ten dktanl ın Evrım ıle Ugılı 5 Soru 5 Yanıt başlıkU yazı evnm ıle ügılı halâ ppk çok büınmeyenın bulundugunu ortaya koymakta dıı telık degışımıdır Lvet Lngels ınkann ınkan ıçın çok basıt bır arpa tanesı ornegı venr Ancak bunu veımeden once bır çocugun bıle anldyabılecegı ıfadesını kullanıı Arpa tane sı ornegınden hemen sonra ISP bocekler ke lebekler bıtkıler yerbılımlerı ve matematık ıle ılgüı dalıa karmaşık ornekler venr Hepsı bır yana tek hucrplıden ınsana ulaşan orqanık dunyanın evrırra ınkAnn ınkânna en guzel ornektır Darvvin'e övgü Dalw hüiua (1883) Mancın Kapital eseıını Darvıin'e ithaf etmek istediği dt büınır Kendısıne bu derece deger vennekte dıt Engel° ıse Darwme yapılan saldınlara ozellıkle Eugen Dühring tdidfırıdan yapılan sozde eleştırılere karşı Darwın ı deyını yenn deyse gokleıe çıkararak şoyle savunuı Yalnızca tum bıyolojıden alınmış bın lerce olguyu toplaına sınıflama ve ııdele mekle yetınmeyen ama aynca oncullermden her bınrun adına ne kadar onemsız olursa olsun hatta kendı ununu kuçultmek ıçın se vınçle aufta bulunan Darwın tum alçakgonul lulugu ıle loşısel olarak luçbır şey uretmeyen ama kendısıne gore hıç kımsenın yetennre uretemeyecegı şu farfaraa Duhrıng karşısm da ne denlı buyuk gorunur Aynı Engels Manc oldugunde mezarı başında yaptıgı konuşmada Darwuıı çok 856/14 Sadece genel yasalar Dıyalektıgf mPtafızık baküırsa olaru ol dugu gıbı nesnel olarık gormek rnumkun ol maz Materyalıst dıyalektıgın ortaya koydugu genel doga ozellıkleıı bır turlu anlaşılamaz DıyalektıtTın venneye çalıştıgı doganın VP toplunıun en genel gıdış yasalaııdır Fv rende her şeyın sureklı bır hareket lamıltı ha lınde oldugu bu hareketın bır şeyın aynı za ıridndd hem kendısı hem de başka bır şey oluşundan k,ıynaklandıc}ı (zıtların bırlıktPİıgı) buyuk degışımlerın belırlı bır nıcelıkçe bın lam sonrasında oldugu (nıcelık bınkunınden mtelıkçe degışıme sıçnıyış) bu degışımler sonucunda evrende suıekh eskının yerını ye nınm alısı (ınkarın ınkan) goıulemez Metafızık bakış dıyalekügı bır formu lasyon olaıak alır Sonra da olaylaıı bu formu Diyalektlk ve Kuvantum Nedense Kuantum Kuıamı olsun ızafı yet kuramı olsun sankı dıyalektıge tersmış gı bı konulmaktadır Oysa tersıne dıyalektık mdtetyali7rra desteklemektpdır Max Planck daha kuantum kuramını ortaya atmadan epeyce once Engels hareket ıle ılgüı şoyle yazıyordu Hareketın kendısı bıle bır zıtlıktır hatta basıt bır mekanık yer degıştınş bıle ancak şu baıtla olur bır cısım bır tek ve ayru zamanda hem bu yerde hem başka bır yerde bulunur bır tek ve aynı yerde hem bulunur hem bulunmaz Aslında hareket denen şey de tam bu çelışkının aynı ?amanda hem ko nulması hem çozulup kaldınlması demek