Katalog

Bu durumda REMsız evrede ters gı den şey ne olabılır9 Heller'a gore bu rumuylc ener]i yemlenmesı ıle ılgıh olabılır REMsız evrede beyın ghal hucıelen ıçındekı qlıkojen depolannı tumuyle tuketır Bu depolar boşalınra yemlenmesı gerekıı Bunuıı ıçuı beynın daha sakın bır evre ye ıhtıyacı vardır Holleı a goıe bu amaca ulasmak ıçm beyın dış uyarıcılara tepkraz ve dıngın duruma geçer Bu durumun uıtdya çıktıgı evıe yavaş dalga uykusunun bılmçsız lık donemıdır Ancak bunun da bır bedeh vardır Çok degeılı potdsyurn ıyonlan no ronldnn dışına sızar Ancak burada ıyonlann tumuyle yıtınlme tehlıkesı de soz konusudur Arada sıradd beynın potasyum ıyonlarını ge rıye pompalaması geıekır Bu gerıye pom palama suresınde msanın gorece olarak sa kın bır durumda olması daha uygundur Bu da REM uykusu sırasında gerçekleşır Kısaca REM uykusuııde yaşananlaı beynın duze nını sağlama dengelerı duzeltme çabaları dır Helleı 'Ruya ve benzerı deneyımler REM uykusunun bır ışlevı degıl ıkıncıl hatta uçuncul oneme sahıp ferıornenlerd^ dıyor Bu goıuş bazı uyku uzmanlannı duş kı nklıgına ugrattı Çunku Helleı ın ıddıasına goıe REM uykusu sırasında yaşanan o çaıpı cı goruntuler yalnızca beynın potasyum lyonlannı yerme koymasının bır sonucudur Ne var kı Heller bu hıpotezın daha test edılmedıgmı açıkça belırtıyor Surpnzlere heı zarnan açık olmak gerektıgını one suren Heller herşeyın bu kadar basıt olmaması gerek tıgme de dıkkat çekıyor Rüya gören beyin Faal * Dlngln Parletal korteks vticut duyulan ve hareket kontrolU Prefrontol korteks mantıkll düfjlnce 1 .4 Görsel korteks TalamusBeyln ritmlnl kontrol Hipokampuı Bellek bölgtlertHlpotalamus Uykuyu ve 24 saatlik rltml düzene sokar Beyln %apı REM Ile Rtm'ılz arasındakl geçlfl kontrol eder AmlgdalaDuyular itretlr ' REM urasındd^ hareket engellenlr Arastınııaldiı Merkezı'nden DerkJan Dijk Di)k uykunun ana ıslevuun yeruleme oldugundan emın Ayrıca bu yenıleme ışlevının REM uykusu ıle bır ılgısının olmadıgını duşunuyoı REM dorıemlerının ızledıgı yola baka lak ıyıleşme surecmde REMın onemlı olamayacagmı ıleıı suıuyor noıonlann temızlendıgı (budanması) yorıun dekı çok ıyı bümen bu fenomenden yola çı kıyoı Bu terruzleme hareketınden sonıa bey nın yemlenmesı ve kendıne gelmesı ıçm dın gm bu doneme ıhtıyacı vardn Ancak bu bc beklerde soıun yaıatabılu Temuleme sıra sında çok fdzla noronun yıtınlmesı ıstenen bır durum degıldır Sıçanlar uzeıınde yapı lan bu drdştııınanın sonurunda REM uyku sunun gereklı noronlann kaybmı onlemek uzeıe evımıleşmış olrna olasılıgı kuvvet ka zandı Kaldı kı ana ıahrrunde ve dogumdan sonı a bebekleı m REM donemleı 1 yetışkınle re oranla dah 1 ıırunduı REM sırasında duyuıal glrlfler engellenlr Üçüncü görüş Bu arada REMsız evrenın onemıne odaklanıp REM uykusunu da gerı plana at mayan uçuncu bu qoı uş daha var Kalıform ya La Jolladakı Salk Enstırusu nden noıobı yolojı bolumunden Terrence Sejnowski yp gore REMS17 uyku ıyüeşme ve duzeltme ışlevı ıçın geıekü Bu yenılenme evresınde sı rursel faalıyetlerın surecı bozmaması ıçm tu muyle bılınçsızhk durumunda olmak gerekır Beyın onarım ışlerının bır lasmını tamamladı gı zarnan REM evresıne yeçerek bır aıa değerlendırme yapaı Boylece nelerın yapüdı gı ve daha nelenn yapılması gerektıgıne REM evıeiirıde karar verır Daha sonra yenı den REMsız evreye gerı donerek onanma devam edeı REMsız evrenın oncelık kazandıgı hıpotezlenn bu dıger ozelln^ı de beynın REM ve REM sız evre arasında nıçın gıdıp geldıgını ve nıçın gece uykusunun her zarnan REM sız evre ıle başladıgını açıklaması Eger uykunun bu ıla cvresı bırbırınden bagımsız ışlevlere sahıpse nı çın boyle bu duzeru surduıduklerını açık amak zor Ancak REM sız uyku REM >vresıru gereklı küı yorsa uykunun boy le bır duzene sahıp olması dnlam kaza nır REM ırı ıkıncıl ancak onemlı bır ro u oldugu goruşunu avunan bır dığeı bı hm adamı da Guıldörd dakı Surrey Unı versıtesı ndekı Uyku REM ne anlama geliyor? Djıke gore REM ne dnldirid gelıyoı'' Rem uyku halı ıle uyaıuna arasındakl geçışı kolaylaştırıyor olabılır Bazı ınsanlaı REM uy kıısunun uyarııklık durumuna geçıs kapısı ol dugunu soyluyorlaı Hayvanlaı heı REM ev ıesının sonunda uydrurlar çevreyı gozleyıp heı şeyın yolunda oldugundan emın olunca yenıden uykuya dalaılaı Insanlann da aynı şeyı ydptiĞp soylenrr ozellıkle yenı anne olmuş kadınlaı bebekleıının soluo^ınu dınleyıp yenıden uyurlar Yenı bır kurama goıe REM uykusunun unemı ışlev ustesının en alt sıralannda yeı alıyor Bu goruşe gore REM ın de bu ışlevı var ancak bu ışlev yalnızca rahımde ve do gumdan hemen sonra ışe yanyoı Yeüşkın donemde de devam eden REM'ın yalnızca bır kalıntıdan ıbaret oldugu kayda degeı bu yararırun kalmadıgı soylenıyor Bu fıkrın sahı bı St Louıs tekı VVashıngton Umveısıtesı ndekı Uyku Merkezı nden Stephen Duntley Bu goruşu savunan gruptakı bıhm adamları beynın gehşırken kortekstekn bazı gereksı? j. Dinlenmenekahat Bu aıadd başka bıı grup bıhm adamı uykunun bır dınlenme ve nekatıat devıesı olma olasılıgmı zeddedıyor Bunlaı uykuya ozellıkle REM e bılgı ışleme bellek oluştuı ma hatta yaıatıu duşunceyı gelıştırme rolu nu uygun goıuyor Uykunun ogıenme ve bellek oluşturma konusunda onemlı bır ışlevı ol dugunu konusu ılk kez 1983 yılmda oıtaya atüda Çıfte saımahn urılu ısmı James Watson, REM ın ıstenmeyen olaylann ve deneyımlenn yok edılmesı ıçm gereklı olan bır uyku evresı oldugunu ılerı sıuuyoıdu O ta rıhten sonra REM e pek çok mısyon yuklen dı Bunlaıddn bırı bısıklete bınmek veya pı yano çalmak gıbı kaiTiıaşık ışlerm yapüması sırasındd ışlevsel bellegın oluşumunu saglamaktı REMsız uykunun onemmın gıdeıek arttıgı REM'ın onemıru yıürdıgı bu son gelış meler uykunun bellek oluşumu konusundakı rolunu pekıstınr nıtelıkte Ozellıkle yavaş dal ga uykusunun uzdmsal bellek ıle ılgısı oldu ğu yonunde venler gıderek guçlemyor Bır deneyde denekleıderı sanal bır kentın ıçm de yolldnnı bır joystıck aracüıgı ıle bulmdları ıstendı Bu arada beyınlerının PET goruntule rı alınıyordu Denekler yollannı ogıendıkçe PET taramalan hıpokampus bolgesmde aşuı bu fddlıyet oldugunu gostenyordu Bu bolgenın uzamsal ogrenme konusunda yaşamsal bu: ışlevı oldugu büımyor Sayfayı çevlrinlz /akından ınceleyınce REM e geçışırı yanda cesümış halı gıbı kısa ve belırsız şekılleı fark ^ttı Bu şekıllerın beyıurı turnuyle REM e jeçtıgı ana kadaı devam ettıgını ortaya çı •artrı Başka bır deyışlc ınsan, uykusımda su okü olaıak REM uykusuna geçmeye zorla ııı Bu baskı REM sız evıede bırıkım yapaak beynı REM e geçrneye zorluyor olabılır Heller e gore bu devnm oldidk nıte^nduılebılecek bıı gozlem Uyku ıle ılgılı •uramların pek çoguna gore bır evreden dı[erıne geçışte onceden belırlenmış bır tarı 3 çerçevesındp bır dış dugme etkırıdır Anak REM e geçışın engellenrnış gıbı oldugu ıbloda, bır evreden dıgenne geçışı bu başi etmenın kontrol etme olasılıgı yuksek Bu ıda REMsız evrenın REM uykusu gereksınıını yarattıgı soylenebılıı Bu fikrı destekle > bır dığer olgu da REM donenıleı muı n unlugunun, REM sız donemlerın onresıne antılı olrıidsı REM sız evıede ne kadaı un sure geçuırsemz, buııu duzeltecek ha fazla REM e ıhtıyaç duyarsınız Bu goruşe gore REM tahtırıdan ırıdırıDr ve ıkıncıl bu ıole layık goruluyor Heller noktayı şoyle açıkhyoı Bemrn goruşume le REM sız evıede ters gıden bır şeyın lkı bır dengesızlık durumu oluşuyor REM lesmde duzeltümesı gerekıyor' 853/9