Katalog

Tışınlanyla daha güvenilir kanser tanısı Son derere hassds ve ke suı doku analızlerıne ızın veren terahertz ışınldiı uretımı çok zahmptlıdır Terahert7 ışınldrı enfiaıuj ve nnkıodalga arasındakı elektromanyetık tdyfııı çok zor ulaşüabılen bır nışındp bulunur ve sdiuyede (Heıtz) bırkaç mılyar (Tera) kez salınıı Bu hız ıad yo veııcüen ve mıkroddlga ftnnlarındd kullanüan anten teknıgı ıçın çok surdtlı ldzeı gıbı optık ışın kaynaklan ıçın de çok yavaştıı Bu nedonle dp pıyasadd bulunabılen az Sdyıdakı teıa hprtz kdyndkldiı çok pahalıdır (250 000 euro) Alman bılım adamlan şımdı Mdssdchusetts Teknolojı Enstıtusunde (MIT) gensüıüen yeru bır teknıgın yardımıyld goruntu veıebılen bır terahertz sısteım uıettı Ikı dyakkdbı ku tusuna sıgacak kdddi kuçuk olan aletle malıyet onda bırıne duşuruldu Teıahertz ışını bıyomolekulleıı goıunebılıı kıldı gı ıçın mesela cılt kansennı cüdın en ust tabakasında saptayabılıyor VP dıştan sağlıklı gorunen dışm ıçmdekı gızlı çuru gu de goruntuleyebılıyoı Dığeı bır olumlu tarafı da şu Rontgen ışınlaıina gore daha az enerjı taşıdıkldn ıçın dokuya za rar verrmyoı Terahertz ışını temelde LSI ışını sdyılıı dıyor Braunsrh weıg Teknık Umveısıtesı nden Thomas KlelneOstmann Canlı vpya cansr olsun rum objeleı kontıolsuz olaiak bu tuı ışın ydnaıtııldi Ve bu doğal ısı ışını oda sıraklıgında bıle tu uıhcı \7 ışımndan bın mıslı dahd kuvvetlıdıı T ışınları kagıt ve kumaştdn geçmeleı ıne lagmpn bpdpnın derınlıkleı ıne ışle mezler Bununla bırlıkte Tışınları ıontgen gıbı tibbı tanüarda sadece su oidiıı duşuk dokular ıçın uygundur Fakat buna karşın sadece gıda ve patlayıcı maddeler de bulunan bıyomolekuller dışında, kalıtımda da reaksıyon goRterıyorlar Alman bılım ddamlan buradan yola çıkarak da ha basıt ve dahd guvenırlı bır DNA analız yontemı gelıştırdı ler Deneysel ardştırmalarda çok lyı ışleyen yontem şımdı pratıkte uygulanacak şekılde gelıştırılmeye çdlışüdcak Ilk aşamada ıse kdiacığeı kansen tanısmda kullanüabüecek DNA tdnı çıpı gelıştınlecek Erkek teri kadını rahatlatıyor Hanımlar rahatlamak mı istiyorsunuz? 0 zaman bir erkeğin koltuk altını koklamayı bir deneyin. Yeni bir araştırma koltuk altındaki terin dişi denekleri gevşetip, rahatlattığmı ortaya koyuyor. Dahası, ter kokusunun âdet çevrimlerini de düzenlediği bildiriliyor. Araştırmayı gerçekleştıren Morıell Kımyasal Duyular Merkezı kımya uzmanlanndan George Preti koltuk dltının fızyolojık açıdan etkın feronıonlaı ıçeıdıgını davranışlarda değışıkkğe neden olan ve hayvanlarda çok yaygın gorulen bu knnyasallann, bız ayııdmdd olnıasdk da, beynı VP doldyısıyla da bedenı etkıleyebılecegını bebrtıyor Araştırmadd kddın gonulluleı altı saat boyunca erkeklerın koltuk altlanndan alman ve ınsaflı davrdnıldiak başka hoş kokularla yumuşdtıldn feromonlara manız rutuldu Adet çevrırmnde onemb rolu olan bır hoımonun hangı duzeylerde seyrettıgı ızlendı Soz konusu hormon beyınden bellı akımlarla salgüanır Kadın yumuıtlama donernıne yaklaştıgında bu dkunlaı dahd yogunlaşıp südaşır Pretı ve aıkadaşlan ter kokusunun deneklerın hormon salguama hızında bır artış meyddrid getudıgıne tanık oldular Denekler aynca kendılennı çok daha idlıat hıssettıkleııne de dıkkdt çektıleı Yıne Monell de gorevh olan feromon uzmanı Charles Wysocki dvcıtopldyıcı nıağaıa adamlanyla kadrnldrının muhtemolen koklaşmaya pek vakıt dyuamadıklannı o donem kadırunda ureme sıstemmın erkegın kokusuna tepla olardk hormon duzeylerınde de<5ışıme neden olabılecek bu bıçımde evıümıs ola bıleceğını one suruyor Bu yalruzca bır kestınm olmakla bulıkte erkek teı kokusunun kadınlan rahatldtnidsırun ureme şansını arttırabüecegıne ınarnhyor VVysocb rahsal açıdan rahdtldmış bu: kadırun erkeğe daha çekıcı gelebılecegıne parmak basıyor Elde edılen bulgulann çocuk sahıbı olmak ısteyen çıftler ıçın de bu umut ışıgı sayılabüecegı feıomonldrm ozellıklen behrlerur belırlenmez drdştırmacüann bunlar uzeıınde kımı oynamalar yaparak dogurganlıgı dituan yenı ılaçlar gelıştırebıleceklerı beluülıyor İklim 50 yıl sonra nasıl etkıleyecek? Gunumuzden ellı yıl sonrakı yerel ıklım dızgelennı belırleyen yeru bn yontem yoksul ulke leım tdnmsal verımdekı degışıkhklere hazırlıklı olmalannı sadflıyoı Uluslaıaidsı Canlı Hdyvdn Aıaştırma EnstıtıiRu ekonomı uzmanlanndan Phillip Thornton bu yontem saye sınde gelecektekı ıklım koşullarına en uygun urun ve hdyvanlaıın kolaylıkld belıılenebıle ceguıe dıkkat çekıyoı Daha onrekı aidştırmalar ıklım degışımlermı ddha kuçuk olçeklerde ıncelemek yeııne bu degışımlen dnakara ve ulkeler bagldnrundd ele alıyoıdu Thoınton yapay ıklun sunulatnnı adı veı ılen ıstatıstıkiel brr dlet gebştırdı Ikılı bunun kuresel ıklım de<3ışımlen konusunda kpstırımleıde bulunan standaı t bu^ model ıle ılıntılı oldu gunu belır tıyor Afnka VP Guney Amenka'dab bın lerce meteorolojı ıs tasyonundan topldridiı on yıllık yagış değetle ıuun yuklendıgı sımulator anakaralar uzerındekı 18 kılometrekaıelık dldnı ıçıne alan bol gelere gelecekte duşebılecek yagış mıktdiını belırlıyor Sımuldtor yagmuı yagıp yağ ınayacagını degıl o bolgede ne tur ıklun ozel lıklennın geçeılı olacdguıı belııtıyoı "Kopya koyun bir semboldir Geçtıgıımz gunleıdo Berlın Teknık Unıversıtesı ndekı bu konferansta ınsana çok yakın olan hdyvanın neredeyse ta mdinen eveılleştıgını ve onun sayesınde bırbırınden ılgmç ın sanlarla tanıştıgını soyleyen Ian Wilmut çok ozledıgı koyıı nun sadece kendı sı ıçın degıl bılım dunyası ıçın dc buyıık bn kayıp oldu^unu vuıguld lı Araştırman kopya koyımu bı lımsel gelışmeler ıçın bn sembol olarak da gormesme idgmen ozel hkle de hayattd kdlma şanslarının çok duşuk olması nedenıyle yenı bır hayvan kopyalamayı duşunmuyor VVümut "kopya lamd yeıme gen teknulojısıyle hayvanlan bazı hastalıklara kdişı dırençlı hale getırmek daha akılcı olabılır" dedı 853/4 Öğle uykusu öğrenmede yararlı Bılım adamlan bugune dek ogle uykusu gÜDi 11,5 saathk uykunun dıkkat toplama ve daha venmlı çahşma dçısından onemlı oldugunu büıyorlardı ama kısa sureh uykunun ogrerulenlerı kalıcı küdıgıru Harvard Uraversıtesı psıkologlan geçtığmıız gunleıde Natııre Neuroacıence deıgısmde anlattılar Bırçok oğrenme surecı ınsan ve hayvanda bellı bır uyku suresını geıekü rır Ogrerulen bügılenn guçlugune goıe de farkh uyku evrelenrun yaşanması şarttır Sara Mednıck'm araştırmdsma katilan denekler karmaşık bu zerrun uzenndekı bellı başh motıflen ayırt etrrıeyı ogreneceklerdı Gerçı bırkaç dakıkalık ahştuTiıadan sonra reaksıyon suıesı duzelrmşü ama uzun vadelı ogrenme başansı ancak bırkaç gecehk uykunun drdından yakalanabılmıştı Fakat alışurmaldrddn sorud kısa bır oğle uykusu çeken denekleı soz konusu motıfi çok daha çabuk ayırt etmeyı ogıennuşler Ogrenmedekı bdşan oğle uykusu sırasmda denn ve hafif uyku evresırnn (REM evresı) yaşanması sayesınde elde edüebılrruştı Bu ıkı uyku evresı, uyku ve uyarukuk kadar onemlı bır farkblık gosteren beym dalgalannı oluşturmakta Araştunıacüar bununla burhkte soz konusu etkırun sadece beEı başlı bır ogrenme turunde test edıldıgmm altını çızıyorlar ve araşuımd, ış yenndekı oğlt uykusunun ç<jlışmalan daha venmlı kılacagını kamtlaımyoı Hazırlayan: Nilgun Ozbaşaran DedeRita Urgan