Katalog

Niçin uyuduğumuzu h Evtmtln frthedildiği ve DNA yaptsınm keşkdildiği ytl, Eugene Aserinsky admda genç bk doktora öğrendsi, hiç kimsenin yapmayt akıl edemediği" bk şey yapfa. Saatkrce, uyumakta olan bk msanm göz kapakkmnı izledi. Götdükkri Aserinsky'yi çok şaşırtto. Yavaş ve periyodîk hateketier yerine gözieri, göz kapaklannm atonda çnrpmtp duruyordu 0 zamana kadar uykunun, insan beyninin en pasif ve en durağan haii olduğu sanılıyordu. Şikago Universitesi'nden Aserinsky ve doktora danışmanı fızyolog Nathaniel Kleitman, "REMhızlı göz hareketleri" ile rüya arasında yakın bir ilişki olduğunu ortaya çıkarttı. Bu keşif, bugün modern uyku araştırmalarının başlangıç noktası olarak değerlendiriliyor. YinedeSO yOA yoğun bk çabşma süteâne korsm, uyku pek çok açdan hâlâ gizmi kotuyof. Uykunun ne ise yaradığf, nasâ evrim geçkdiği veya nh/e ruya görduğumüz b&nmiyor. Fakat bu ktmuda ortaya atikm pariok fiknier, getçeğe ulaşma yohnda atimtf olumlu admlar okmAdeğertendk9eb».Ceçen Hazkon aymm başlannda $kago bugune dek uyku uzerine gertçddeştirikn en buyuk topkmttya t¥ sahtp&ği yapto. Toplanth nm ana temau REMTn Iteşfinm SO.Ydddmmunu kutiamak w şu ioruyu yenkkn gundeme getkmtkti:mOrtdkma bk knan yaşaaw2Syâ uykuda getfyar. Buna karfm uykunun hidö ne işe yafatkğı bHktniiyof". 85 3/8 ek çok ınsan uykusunu tam ala madıŞını duşunur Bazüdn ıse bukaç sddtlık bır gece uykusu üe ıdare edebüır Yunusların yalnızcd beyınlerının yarısı uyuı Sıçanlar uç hafta uyumazlarsa olurler Oysa erkek ımpaıator penguenleıı hıç uyıı madan uç ay kuluçkaya yatabılırler Bocekleı büe uyur Insanldr yaşamlannuı uçte bırıru uykuda geçuır Butun bunlara karşın nıçırı uyudugumuz veya uykunun ne ışe yaradıgı hâlâ bıkunıyor P Yenıleme ve ıyıleşme • Enerjı bınkhrme • Bılyı ışleme Pek çok uyku uzmanı uykunun bırden fazla ışlevı oldugu konusundd hemfıkır Dolayısıyla kurdmldidan bazılan aynı anda doğru olarak kabul edılebılır Kaldı kı bu kurdmlaı dan luçbırı büımsel olarak ne onaylanmış, ne de yalanlanmış durumda Sozyebmı' yerule me ve ıyüeşrne kuıamını ele alabm Uyku fonksıyonlan ıçınde bu, en bekrgın ve test etmesı en kolay olanı Yme de beynın neyı yenıledığı nasıl yenıledıgı hdld bılınmıyor Uykunun gızının çozulmesı nıçın bu kadar zor? En onemlı sorun uykunun ılalı bu yapıya sahıp olması Uykudayken ınsanlar ıkı farkh durum arasında gıdıp gehrleı (Bknz şekü 1) Ükıne "Yavaş dalga uykusu adı venlır çunku bu durumun en onemlı ozellıgı uzun ve yavaş seyıeden elpktnksel fadhyet drilgalandır (delta dalgaldiı) Ikmcısı ıse hız h goz hareketlendır (REM) REM uykusu ıruşlı çıkışlı beyın fadhyetlen üe tanımlanır REM uykusunun aynca behrgın fızyolojık ısaretlen de vardır Bu ışaıetleı goz kuıesının tıtreşımh haıeketlen, ruya gorurken hareketı erıgelleyen kas felcı ve cınsel oıgarun ereksıyon durumuna geçmesıdır REM uykusunun evı ım surccırun ük ev releıınde oıtaya çıktığı sanılıyor Surungenler kuşlar ve memehlerde de REM'ın bulun nidsı buııurı ışaretıdır Bu aynca çok fddl ve uyarılma duzeyı yuksek bıı evredır Dolayı sıyla çok yararlı bır ıslevı olması gerekır Uy kunun tıe ıse yaıadıgı ıle ügüı geçerlı bır kuıomın oıtaya çıkması bu evıenın de gızını çozumleyebılu Ashnda uyku araştırmalanGece boyunca beyln, derin uyku Ile REM arasında gldlp gellyor Uyku konusunddkı bu bücjısızlıgımız aslında utdruldcak bu konu Hâlâ ne ışe yaıadığmı bılmpdığırraz başkd bu temel bıyolojık fenomen bulmaya çolışın Bulamâzsınız Kalıfoırayadakı Stantord Unıveısıtesı tıduıı uyku konusundd çdlışmalar yapan Craif Heller ' Bana kalırsa bu sınu büımının ydrutldnma mış en buyuk sorusu dıye konuşuyor Uyku konusunddkı bu bılgısızlık ılgı dzbgından veya uzenne yeterınce e<5üme mektpn kaynakldiınuyoı Uykunun fonksıyon laııyla ılgılı halen bır duzıne kddar kuraın t.oz konusu Bunlaı bdşhcd 4 sınıfa aynlır KALİTELİ BİR UYKU DÜZENİ REM UYKUSU * REMSİZ UYKU Uyann Hofif mn odak noktası REM uykusudur Bu baglamda yavaş ddlga uykusu "REM sız' evre olarak tanımlanabılır Bu kadaı onemlı olma sına kaışm REMın ne ışe yaradıgını keşfet mek o kadar zordur kı bazı bılım dddinlannm bu noktdda havlu atmalanna hak venlebılır 'REM uykusunun bıyolo]ik bu ıslevı olması geıeku Ancak şımdjye kadar bunu bulmayı başaramadık Banakakrsabusoıurıunyanıtı nı 50 yü sonra da bulamayacagız dıye konuşan Pransa dakı Lyon Uruversıtesı Tıp Fokulte sı nden uyku uzmanı Michel Jouvet 48 yıldır REM uzerınde çahşıyoı REMsiz evrenin önemi Derin uyku } i Zaman (saatler) *. \ Cöz kapağt hareketleri (REM ve ruyayı gösterir) Zaman (saatler) Uı i i Çok sayıda araştırmarı REM konusun da araştıımaldnnı surduredursun son bırkat, yıldır ortaya atılan ypnı nesü kuıamlar REV evresıru gerı pland atdrdk REM sız uykunuı daha belırleyıcı oldugunu ılerı suruyoı Bı kuramlara gore REM uykusu REM sız uyku nun yalnızca yardımcısıdır ve ışlevı REM sı evredekı fabyetlere bır aıa veırnektu Bakf bm bu yenı filarler sorunu çozecek n u ' REM sız uykuya oncelık tanıyan ku ramlardan bm Heller tarafından gelıştırıld Heller, bundan 6 yıl once REM sız uyku sırp sında beynın elektrıksel fddbyetleımde bı anormallık oldugunu fark ettı EEG yı dah