Katalog

lamaya çalışıyor ratlandı Ote yandan, naıf uzık sıstemının çocukluk donemının çok erken donemlennde bıle etkm olduğu behrlendı Bu ko nudakı sayısız çalışma ve ozellıkle de Rene Baıllargeau nun araştırması 5 aybk bebekleıın fizık nosyonuna sahıp oldugunu gosterdı Nıtekım gozlennın onunde bır nesne hareket ettnldıgınde şaşkınlıklannı açıkça bellı edıyorlardı Tum bu çıkarsama sıstemlen Vecde gelen bir insanın beyni dınsel kdvraınlann seçırrunde Andrevv Newberg birkaç yıldan de onemlı bır rol oynuyor Bun beri, meditaıyon sırasında 7 7 lardan bazüan evrımsel geçmıbetll rahiplerln bcylnlerinl Inceliyor. Bilim adamı, veclt sıra şımızden mıras kalan zıhınsel sında ön çtpcr loblarına (ok sureçlen hedef alıyor Nıtekım lar) daha az kan ulastığını, bu bu sıstemlerden bırkaçı ınsa durutnun da bulunduğu ortanoğlunun atalarımn gelısımınde ma gore beninl tanıma sitre dnde rol oynayan beynln islev onemlı bır rol oynadı ve dogal lerini yavaflattığını kaydedi ayıklama yontemıyle şekülendı yor. Bu bilgiler, sînir bilimi ala Toplumsal ılışkı kurulmasının nında dinsel düfunceyl analiz olum kalım soı unu oldugu eskı etme zamanlarda soydaşlannm ozel turuyor. hklerını bılme yeüsı son derece onemüydı Bu tur bır zıhınsel kapasıteye sahıp olma ozlemı de yuzlerı, karaltılan ayırt et meye dayanan antropomorfızme yonehk egılımı tanımlıyor nnı hedefledıgı ıçın benmez olan ıyı ve kotu unsu sımsenmıs olabılır Justın ruyla ılgılı "ahlakı ıçguduler"ı de hesaba katmak ge Barrett ın Hırıstıyan derekır Dinsel kavramlaıın neklerle yaptıgı deney başarısı, ozelhkle en bunun guzel bır omegı onemh çıkarsama sıstemBarrett denektennden ınlenmızı harekete geçırmesanldrın Tıtanık benzerı sındeyatar Bazıduıumldibır facıadan lann'ya yalvada ınançlar, degışık zıhın rarak nasıl kurtarılacagını sel programlaı drasmdakı hayal etmelennı ıstedı Onçıkarsamalann kışkırttıgı lara uç kutsal mudahale olakargaşalan çozumlemeye sılıgı sunuldu Su almış olde yardımcı olabılıyor masına rağmen gemının Ornegın bır yakuumızın batmaması kazazedelerın olumu karşısmda reddetdenızde hayatta kalabılmeme tepkısı (psıkolojık nefret lerı ıçm yeterınce guce saHareket hallndekl renkli Ikl ks^temı), hareketsızlıgını hıp olmaları ya da gemı keye bakıldığında, bunlar değlkaptanınm bır felaketın ıçflme uğramıs glbl gözükür. Sezanlayamama (ınsanlan hagudusuyle rotasını degıştırglsel pslkolojlmlz de, blrinln dl reketlı varbldar kategorısınğerlnl taklo ettlğl Izlenlmlnl de sınıflandırma kavramı) mesı seçeneklerınden heruyandım. Iste, bityük ölçüde ve olumunu kabullenmeme hangı bırı temel alınarak Inanışlann etklsl altında olan ("bılgı repertuvan" olen kı dua etmelen ıstendı So zlhlnsel mekanlzma. şının hâlâ canlı oldugunu nuçta, T^nrı'nın kullaıını hayal etmemıze neden oluyor) Dmsel kav uçuncu seçenege yonelttıgı gozlendı başka ramlar bu kargasaya benımseyıp benımsesının planlannda degışıklık yapmasmı umut memede ozgur oldugumuz bır çozum oretmek fizıksel ve bıyolojık zorluklara karşı negın, olen kısının ruhu bızımle beraberkoymaktan çok daha kolaydı Barrett tezınde onenyor Son donemde sınır bılımı alanında Hırıstıyan deneklerı dığer pek çok manan gı yapılan çalışmalaıa gore beyın tam anlamıybı Tbnn nın kudıetınden çok ınsana ozgu zıla, ınanmakuzere programlanmış degıl An hınsel kapasıteye yoneldıklennı belırttı cak dinsel ınançlann ınsan zıhnıne nufuz etmesıne ızın verecek bır geçırgenlığe sahıp Ahlaki içgüdüler Dınler beyınsel ışleyısımızn ıkıncıl etkılerı Tabııkı ' antropomorfik" çıkarsama sısolarak gorulebıhr mı ? Bu hıpotez herkesın temı zıhınsel cephanemızın tek anahtar sıste hoşuna gıtmeyecektır mı degıl Toplumsal etküeşımlerde vazgeçıl l Insan görünümlü tanrılar thlnsel mekanlzmalan ırtılarda (üstte) ya da tr. Normal dıırum ellıklerını ışleıken, zgısel psıkolojı ( ya dığer adıyla 'ıuh tesı") muhdtap kışının ygusal durumunun hrlenmesınde devre gırıyor Bu sıstemlerın var deneysel olarak ka Medltasyon Yakldşık 3 mılyon yıllık, hemen hemen ınsan yuzlu bır taşın keşfı bu tuı bır zıhınsel kavra yışın çok eskı çaglarda ortaya çıktığını gosterıyor Bu "antropomorfık sıstemın varhğı bazı dınlerde tannlarm ınsan suretıyle şekıllendırıldıgını ya da en azından ınsarıa ozgu duşunce tarzından fazlasıyla etkılenıldı gını ortaya koyuyoı Soz konusu kavramlar en eskı çıkarsama sıstemlerımızden bı Inançlar insanoğlunun tarihinden daha eski Tarih öncesi çağlardaki atalanmız, sanat, takı, gömüt gibi ruhani meşgaleleri bizlere miras bıraktı. Bunlar, "Homo religiosus'un ilk işaretleri miydi? uney Afnkada bulunan yaklaşık • mılyon yıllık bu kahverengı ba 4 sıt tas yontu ılk ruhani ntuellerın kokenıyle ılgılı bır ıpucu olabılu mı' Bu tas tesadufen su ve ruzgâr tdrafindan bıçımlendınlıp ınsan şeklıne burunuldu Bu nunld ılgılı yapılan (ime inanmalı? Bu çahşmalar, Dinsel Olgulann Dısıplınlerarası Araşurmalan Merkezı'nden (EHESS) •an Lambert'ın tepkısıne yol açti Fransız dın tanhı uzmanı Pascal Boyeı yı dını dığer ınıru uretımlerden soyutlamak ve bunların kulturel onemını goz ardı etmekle suçluyor Pascal 3yer ıse bu eleştırüere karşılık dınlerın çeşıtlıhgının temalannın homojen yapısını gızledını belırtıyor Hemen hemen tum dınler ınsan yaşamına mudahale eden olağanustu guçlere sahıp )ğaustu varlıklan gundeme getırıp, bunlarla ılgılı rıtuellenn koruma saglayacagı goruşunu ılıyorlar Ote yandan, sosyal bılımlere ve psıkolojıye her zaman egemen olan ınsanmakı• kavramı tasvırlenn (dinsel ya da dıgerlerı), bılgılenn ve gunluk yasamla ılgılı becenlenn, jsının toplumsal kultuıle bagınülı oldugu goruşunu uzun sure savundu Gunumuzde ıse bır teyp gıbı kaydeden, sadece kulturun şekülendırdıgı bır beym gontusu fazla ragbet gormuyor Yıne EHESS'ten bır başka bılım adamı Dan Sperbeı ınsan •ynının ıçengı bastıracak şekılde duzenlendıgını kaydedıyor Sperber a gore, ınsanoglu a bılgüen dığerlerıne tercıh edıp bunlan bır şekılde yapüandınp, duzenlıyor ve ıste bu ktada da kultur onemh bır rol oynuyor Nıtekım, çocukların hayvan adlannı çarpım tablo na gore çok daha çabuk ezberlemelen, sadece bılışsel yeteneklenyle açıklanabıhr G Bu tuhaf yontu belkl de,3 mllyon yıl ön ce yasamtş olan Australoplthe cus un tıhımıydı. araştırmalar asıl bulunduğu alandan 10 km oteye suruklendıgını gosterdı Bılım adamlaıı nın varsayımına goıe atalanmızdan bın yon tunun şeklını tanıdık bulduğundan bu nesneyı kendı malı yapıp ona ozel bır sımgesel deger atfetmıs olabılır Acaba Homo turune at olmayan ıkı ayakb vaılık 2 5 mılyon yıl once bu yontuyu alırken neler duşunmuştu 7 Bu soru nun yanıtı bılınmıyoı Bellı bu mdnısa qoıe mı 9 hareket etmıstı Araştırmacılar bu konuda kesın konuşmaktan kaçınmakla beraber bu senaiTonun geçerhlık olasılıgını da goz ardı etmıyorlar Nıtekım insanoğlunun modern ınsanın ortaya çıkışından çok once kutsallık kavramıyla ılgılendıgı bılınıyor "Homo Sapiens"ten çok önceki sembolik uygulamalar Bordeauxdakı CNRS'den tarıh oncesı çağlar uzmanı Erancesco Emco, elde edılen 836/9