Katalog

Irak'ın doğal zenginlikleri ve kültürel mirası tehlikede Irak operasyonunun ülkenin doğal zenginliklerine vereceği zararın boyutlanna ilişkin bir tahminde bulunmak için 12 yıl önceki Körfez Savaşı'nın çevreye verdiği zararlara bir göz atmak yeterli. SAVAŞ DOĞANIN DENGESİNİ BOZACAK 1 991'dekı Korfez Savaşı, gazete manşetlerıne bir çevre felaketı olarak geçtı Sabote edılen petrol kuyulan, bugune dek dunyaran tanık oldugu en buyuk, en yıkıcı çevresel tahnbata yol açtı Aradan geçen 12 yıl boyunca bolgedekı doğal yıkıını ınceleyen bıhm adamlan, Irak topraklannda patlayacak yenı bir savasın yol açacağı çevre felaketının boyutlan konusunda daha gerçekçı bir tahminde bulunmak ıçın yeterli mıktarda verı topladılar Bugune dek Irak topraklanndakı bir savaşın doğal çevreye verecpğı zararlar konu sunda ne bu hukumet yetkılısı, ne de Bııleşmış Mületler'ın bir kuruluşu bir tahminde bulundu Dunya Dostlan adındakı sıvıl orgutun uyelerınden Ian Willmore bu ügısızlıkten yakınarak, şunları soyluyor "Gerek ABD, gerekse Ingüız hukumetlen mudahalenın yol açacağı rısklerle, mudahale etmeme durumunda ortaya çıkacak rısklerı dengeledıkleıınııleıısuruyoı Ancdkbutdiüşmanınıçınde doğal kaynaklar nedense yer almıyor" Bıhm ddamlan ve sıvıl toplum orgutlen doğal kaynaklann korunması konusuyla ılgılı herhangı bıı değerlendınne yapmaktan ka çırısa da, bırkaç cesur bıhm addmı savaşın çevre uzenndekı etkısının "korkunç" olacağı nı üen suruyor Merkezı Cambndgede bulunan bir çevre orgutunun sozcusu Michael Rands "Korfez Savaşı bu tur mudahalelerın çevreye, yaşamın çeşıthhğıne ve kahtesıne çok buyuk bir darbe mdırdığını gosterdı' dıyor 1991 yıhnda Saddam'ın kuvvetlerı gerı çeküırken Kuveyt'e aıt 600'den fazla petrol kuyusunu sabote ettı Bu kuyular 9 aydan daha uzun bir sure yanmaya devam ettı Dumanlaı, asıt yağmurlanna yol açarken Kuveyt Şehıı'nın gun ıçmde geceyı yaşamasına neden oldu Bu arada Korfez'e . akan petıol, dunyanın en buyuk denız kırhhğını yarattı Neyse kı korkulan ohnadı ve bu kırlenme denızdekı yaşamı sona erdırmedı Bunun nedenlennden bırı sı zıntıyı temızlemek amdcıyla harcanan 700 mılyon dolar, bir dığen de Korfez'ın sıcak sularının petrolun doğal 836/6 parçalanma surecını hızlandırmasıydı Buna rağmen yerel karıdes avcıhğı bu kırhhkten nasıbını | | d ı Ancak bu arada en buyuk sorun dıkkatlerden kaçtı 60 müyon vaııl petıol Kuveyt'ın çollenne dokuldu, sonuçta 49 kılometre karehk bir alana yayılan petrol gol oluşturdu Bu radan yavaş yavaş yeraltına sızan petrol yeraltı sulannın yuzde 40'ını zehırledı Bu arada Irak'ta ıçme suyu süannsı yasandığını hatırlatmaktayarar var Irak gelecek gunlerde buna benzer felaketlere mı sahne olacak 9 Saddam ulkesrn dekı petıol kuyularmı sabote etmeyeceğıne daır soz verdıyse de, ABD yetküılen petrol sahalannın bubı ruzaklanyla dolu oldugunu ıddıa edıyor Her şey bir yana petrol sahala n çok buyuk çdrpışmdlard sahne olacak Eğer muttefik kuvvetler Irak a Turkıye'den gı rerlerse, buyuk bu olasılıkla Kerkuk petıol sahasında çok buyuk bir çarpısma yaşana cak Aynca guneyden gırerek, Bağdat a ılerleyen kuvvetler, once Basra kentının çevresındekı petrol sahalannı guvence altına ahnaya çahşacaklar Petıol kuyuldiının ateşe veıılmesı, 1991 'dekmden daha buyuk zararlara yol açacak hak'ın sahıp oldugu petrol mıktan, Ku veyt m sahıp olduğunun ıkı katı ve aynca petrol kuyulannın pek çoğunda çok bol mıktarda gaz bulunuyor Bu da kuyulann sondurulmesını zorlaşüracak onemh bir etmen Bu arada çevresel hasaı yalnızca Irakla sınırh kahnayacak Istılacı kuvvetlenn gınş yaptığı Korfez bolgesı, bugun dunyada bahk çıl gıbı uzun bacaklı su kuşlannın yaşadığı 5 bolgeden bırı Aynca mılyonlarca goçmen kuş burada mola venp yoluna devam edıyor gıderek yok oldu Aynca manda yabanı do Iıak'ın beşte ıkısı çollerle kaph oldugu muz tıüa ve su kuslan da çareyı bolgeyı terk ıçın, Bırleşmıs Mılletler Çevre Programı'na etmekte buldu Şımdı bu kunıyan bataklıklar gore Irak'takı 33 sulak bolge dunyanın en ve topraklannı terk etmemekte dırenen 20 onemlı doğal zenginlikleri arasında sayüıyor bın ınsan, Guneyden gehp, Bağdat a doğnı Çevıe oıgutlenne gore bu sulak bolgeler sıılerleyen askerlerm ayaklan altında ezümeyı lahlardan, petrol kuyulanna yapılan sabotajbekhyor. laıdan olumsuz yonde etkılenecek Çevresel yıkıma neyin yol açtığı heı za Ingüız BırdLıfe orgutu yetkıhlerınden man kesın olarak saptanamayabılır Irak çolMike Evans'a gore Irak savaşı, Fırat ve Dıc lennı bir boydan bu boya geçen ağır vasıta le nın asağı havzasında yer alan Mezopotamkonvoylannın da çevreye zarar verme olasüıya batdkhklarının sonunu hazırlayacak Bu ğıyuksektır Çolun buyuk bir kısmı erozyona bolge ozellıkle Irak m en onemh doğal zenkarşı ınce ve kınlqan bir yuzey tabakası ıle gınhkleıımn başmda gehyoı 1991 savaşınortuluduı Ağu makmeleı bu tabakanın kınl dan sonra Saddam, batakhk bolgede yaşayan masına ve alttakı kumun hareket eden kum muhahflenru cezalandırmak ıçın buyuk ka tepecıklen olustuımasına yol açar Bu tepe nallar açarak, nehırlenn yatağını değıstırdı cıkler yuzlerce yıl dayanır Kuveyth jeomorBoylece su kaynaklannı yıtıren muhahfler goç fologlar, 1991 savaşının yol açtığı tepecıklenn etnıek zorunda kaldı bıı gun Kuveyt şehıını yutabılecec/ıne dıkkat çekıyor Bu masıf ınşaatlar Turkıyenın bu üa nehrın yukan havzasında ınşa ettığı barajlarla bırleşınce bdtaklıklaıın etMtartefek yuzde 90 ı ku rudu Sonuçta susamuru ve sıçan gıbı bol genın doğal hayvan nufusu ? İRAN* ibni Slna klmyasal arastırma merkezl , Yanan petrol kuyulan f £/ Ka'ka askerf klmyasal tesls Mezopotamya bataklıklan IRAK Basra petrol sahalan İUUDİ ARABİSTAN X \