Katalog

n zamanı bana alılacak bır fıısat değüdır. Sharp, hıç gecıkmeden bu teknolojiyi cep telefonlarına uyguladı. Japonya'nın önde golen seı vıs sağlayıcılanndan NTT DoCoMo ıle bırlıkte 3 boyutlu ekrana sahıp cep telefonlanru Japonya'da piyasaya çıkarttı. Bu telefonları satırı aJanlar çektiklcrı fotoğraflan, telefonun ıçindeki yazılını yardımı ıle 3 boyutlu göruntu halıne donuştürerek, aynı telefona sahip arkadaşlarına gönderebüır. Bu telefonlar da, ayrıca 3 boyutlu oyun oynayabildiklerı gıbi, 3 boyutlu "du'ar kâğıdi" oluşturabilırler. Ayrıca aym ekrau 2 boyutlu olarak kullanma seçenekleri her ;aman geçerlidir. 2 boyuttan 3 boyuta goçebUme ozelliği aşıyan ekıanlann başaıısından yararlanmak steyen Sharp, daha büyük ekran geüştırmek ;in kollaıı sıvadı. Sozgelirni bu ay, 3 boyutlu ikrana sahip ük dizustu bilgısayarını piyasaa çıkartacağını duyurdu. Diğer şirketler de ıç boyutlu göruntu pastasırıdan dilim kap•ıak ıçin sıraya gırnıış dm urndalaı. NEC bu yılın sonunda 3 boyutlu diiistü bilgisayannı çıkartmaya hazırlanı oı. Geçen mart ayında Sharp, NEC ve Saııo 3 boyutlu göruntu teknolojısını saglam bir ^mele oturtmak ve slaııdaı tlaı ını oluşturrnak ;in ışbırlıgıne gitti. Bu konsorsiyumun uye ayısı halihazırda 120'ye ulaştı. kaç püruz kaldı. Bunlan da halletügımiz zaınarı ortada sorun kalmayacak." Sorunlardan biri izleyicinın ekranın neresinde duracağı ile ilgili. Sozgelimı Sharp'ın ekranlarında izleyicinın 3 boyutlu goruntuyu tam olarak algılayabılmesi ıçm "tatü nokta" deralen yerde durması geıekiı. Bu nokta yaklaşık olaıak ekranın merkezınden 50 santim uzaktadır. Bu noktanın 3 santimetre dışına kaydığınız zaman göruntu bozulur. Bu da her ekranın yalnızca bu kişi tara&ndan izlenebü mesıne olanak tanıyoı. Şirketler in 3 boyutlu ekranları yalnızca tek ızleyicili cihazlara yerleştirmelcrinin nedenı de bu. Sanyo bu sorunu çozumlemeye yorıelik projeye "Çok ızleyicili 3 boyutlu sistem" adını vermıs. Sanyo'nun ekranı Sharp'ınkı gıbi çalışmakla bırlıkte, çıft göruntu yansıtnıak yerine döıt göruntu yansıtıyor. Sonuçta bu ekranı aynı anda 10 kişi izleyebilecek. Ne var ki bu da ekranın çözünürlügünün yuzde 40 oranında azalması anlarnına gelıyor. Ekıan teknolojisinın yeıulrklere ayak uydurmasını beklerken, Yevvdall, şimdi gozunu bilgisayar programlarına dıkmiş dururnda. 3 boyutlu oyunlara tükcticinın gostereceğı ilginin teknolojiyi tetıkleyıci bir etki yaratacağını umut eden Yevvdall, "Visualızer" adını vejdıgı yazılımı ile bilgisayar animasyonlaıını veya oyunlarını gerçek zamana dönüştüruyor. Oyunların içinde halihazırda derinlik bılgısı za ten var. Vısualızeı oyunun yazılım ile grafık kartı arasmda oturarak karta gonderüen komutları izlıyor. Bunun sonucunda goruntuyu Filmler sırada LCD ekranın çozünuı luğunu arürmak çözüm olabilir. Ne var kı fılm yapımcüannın ve TV program yapımcılarımrı uç boyutlu çekım yapmaınaları durumunda bunun hiçbir faydası olmaz, Halihazırda ekranlar hazır olmadıkça buyiık studyolann uç boyutlu fılm çekirnlerıne sıcak bakrrıadıkları goruluyor. Işte bu aşamada Yevvdall ve şırketının gelıştırdığı yazılım devreye giriyor. Yevvdall 'ın şirketinin gelıştırdıgı yazılım, geleneksel olarak 3 boyutlu gönınfu ıçin gerekli olan ıki kameralı çekım zorunluluğunu ortadan kaldırıyor, Bunun yerine kullandan son derece gelışrrıış goruntuanalız yazılımı, standart tek mercekli karneıalarla çekılen gönjntıilerde kaybolan derinlik verilerini yeniden yaratıyoı. Şırket "Jurassic Park" ve "Antz" gıbı filmlerde bu yazıkmı denedı. Sonuç başarılıydı. Bu yazılım şu aşamaları içeriyor: Spesifık bir sahneyi işlemderı geçirmek ıçin film dıjıtal ortama uyumlu hale getirilir. Daha sonra o sahnenırı ük ve son karelerini çıkaı tılır. Bu ıkı karedekı tum nesneleı gıının tonlarıyla işaretlenır. Sozgelimı arka plandaki nesneleı siyah, orıdekileı beyaz olarak ışaretlenır. Ve akıllı bir algoritma bu iki sahneyi inceleı ve rıesrıcler arasındakı derinlik ılişkısini öğrenir. Yazılım ilk ve son kaıeleıdekı deıınlık bılgısırıı elde edınce, aradakı tum karelerin derinlik haritasmı çıkartabılıı. Goruntunün 2 boyutlu halı bozulmamakla birlikte, her pıkseün nedere durması gerektığı belırlenir. Bütün bunlaı zaman alan ugraşlardır. Fılmırı her dakıkası ıçin 30 saatlik çalışma gerekebilir. Buna karşın Yevvdall'ın sısteminin pek çok avantajı vardıı. Derinlik bılgılerı bir kez sıkıştınldığı zaman, sinyal ancak yuzde 5 oranında buyuı. Dolayısıyla 2 boyutlu goruntü, 3 boyutlu verüerle birlikte aynı anda yayınlanabılır. 3 boyutlu ekranı olanlar ilave verilerin kodunu çozup çok boyutlu bir seyırlık elde ederken, bu olanaktan yoksun olanlar cihazlarını eskısı gıbi ızleyebilirler. ıllanmadan î boyutlu 3 boyutlunun cazibesi Ş ımd ı herkes şu so rurıun yanıtını bekliyoı:"3 boyutlu tele vızyon ekram ne zaman piyasaya çıkacak?" Nıhaı olarak telcvrzyon uretımını amaçladıklarını söyleyen Shaıp Laboratuvarlarınm yetkılisi Ian Thompson şoyle konuşuyor:' 'Bunun gerçekleşmesı için son bir Beyrıımız ekrandaki karakterüı size doğru gelmekie oldugunu soylese de, gözleriııız hangı noktada yakınlaşacagnıı kestıremez. Ekıanın mı Kırmızı yoksa karakterin mercekler üzerınde mi? Mavi 3 boyutlu gomercekler runtuler soz konusu olduğu zama rıoptimum yakınlaşma noktası, genellıkle, ortalarna Yatay pola ekıan boyutuna Hzasyon göre çekimden onDlkey polartce belırlenir. Dolazasyon yısıyla yonetrnen 1 metrelik bir ekıan ıçin yaklaşık bir yakınlaşma noktası Projektötespit eder. Egeı rün üzerinizleyicinın sahip oldekl kapak duğu ckran bunun ve gözlukıkı katıysa, yakınler laşma noktası ızleyıciye doğru yak3 boyuta çıkartıyor. laşır. Dolayısıyla gözler olabüdığince şaşılaşır. Başka bir deyişle karakter yuzunuzun tam Şu anda Yevvdall'ın sistemi reklarrı şıronundeymış gıbı gorunür. Film ve televizyon ketleri ve fuar duzenleyen şirketler tarafindan sektönınde danışmanlık yapan Mark Schubin kullanılryor. Bu şirketler yazılım içın 22.000 şaşılaşma olayını şöyle açıklıyor:"Aynı uzakdolar gıbi oldukça yuksek bir bedel odesehktan seyredılen farklı ekranlar normal olarak ler de, konsorsıyum 3 boyutlu cıhazları ucuzfarklı yakınlaşma noktalaıına sarıiptir. Ancak lattıkça, yazılımınfiyatınında duşmesı bekleyönetmen yalnızca bir tane nokta belirler. niyoı. Sandalyenizi ekıana yaklaştırmanız büe yakınlaşma noktasını değıştırır. Dolayısıyla izleAnatomik uyumsuzluk yicileıin gozleri 30 dakıkalık bir seyiıden Ne var kı uç boyutlu goıuntu konusunsonra şaşılaşır." da karşılaşılan en önemli guçluk insan gozunun bu teknolojiye uyum saglamakta zorlanSharp ve konsorsıyumdakı diğeı şirması. Gerçek yaşamda, stcreoskopık bir göketler goz yorgunluğu problemıne çok önem runtu elde etmek ıçin ıkı goz birlikte çalışır. verıyor. Sharp ve Digital Dynamic depth şimMercekleruı çevıesındekı kaslaı gerilerek diden 3 boyutlu filmlerde derınlığı kontrol etveya gevşeyerek farklı uzaklıktaki nesneleı in mek içın izleyıcılerın kullanacağı bir yazılım uzeıine odaklarurlar. Buna "UyumAccomgelıştırdı. modatıon" denir. 3 boyutlu goıuntulerde 3 boyutlu göruntu teknolojısmı yaşama odak uzaklıgını degıştırmeye gerek kalmaz, geçirmek için gayret sarfeden şirketler bu çunku ekrarı sabit bir uzaklıktadır. Ancak sefer gerçekten doğru yolda oldukları yobeynimiz yine de uyum yapmaya gayret nünde tuketicıyı ıkrıa edebılecekler mı? Şireder. Bunun sonucunda yorgunluk ve başağketler başarıya ulaşacaklarırıa ınanıyor. Anrısıkaçuıılmazdii. cak tuketıcı, televızyonun ıcadından somakı Bir başka sorun da 3 boyutlu goıaıntu 80 ydlık süredc hayalını kurduğu 3 boyutlu durumunda, gozlerın bir noktaya doğru bir televizyonun bir gıin gelip gerçek olacağına leşmek ıçin gayret sarfetmesinden kaynaklainanmakta zorlanıyor. Zaman kimin haklı ol nır. Bir nesneye bakarken, nesnenin uzaklığıduğunu gösterecek. na bağlı olarak gozlerımiz yakınlaşma egiliReyhan Oksay mmı değıştırir. Düz bir ekranda uç boyullu New Scientıst, 18 Kkım 2003 goıuntu ızlemek gozun doğasına aykırıdrr. DÜNÜN TEKNOLO/İSİ 3 boyutlu göruntüyü Izlemenlzl sağlayan konvanslyonel yöntemlerde, flltreler ve kapaklar yardımıyla sağ ve 10I göz blrblrin den blraz farklı bir şekllde görtir. 867/9