Katalog

Türkiye'nin yeni Jeoloji Haritaları yayımlandı dan esküerden çok daha ustun, ve aradan geçen kırk senerun bılgı birüamiru yansıüyor. Bır örnek olarak Istanbul paftasından alman Istanbul Bogazı ve çevresının jeolojisi Şekü 1 'de gösterüiyor Eski beş yüzbınliklerde Türkiye'deki kayalar yaş ve cinslerine göre ellıden az bırirru ayrılırken, yeni beş yuzbınük haritaların lejandında yüzden fazla kaya bırimi var. Eskı beşyuzbınüklerde fayların gösterilmesinden imtına edilirken, yenilerde degısık fay tıplerı, aktıf ve ınaktıf faylar doğru bu şekilde resmedilmis. Yenı beşyuz bınliklerde kıülanılan baz cografı harita eskilerine gore çok daha hassas, Kısacası yepyeni, guncel jeoloji haritaları, Şekıl 2 paftaların dağılımı gösteriyor. Eskıden oldugu gıbi her bir paftamn derlenmesi o bolgeyı iyı bilen bır jeologun denetımine ve sorumluluğuna bıralolmış, Fikı beşyüzbinlik haritalarda paita editorlerı MTA ve üruversite elemanlarından seçilmışti, yenı beş yuzbinliklerde pafta editörlerinin tümü MTA elemanlan, Harıtanın jeolojik bilgiyi ve yorumu dogru yansıtması bırinci derecede edıtorlerın işi. Genelde edıtorler bu işı iyı yapmışlar. Ornegın Istanbul, Izmir, Zonguldak paftaları eldekı son bügi ve goruşlerı hassas bir şekilde veriyor. Buna karşın Sinop paftasında oldugu gibi eldeki bügüeri bile dogru yarısıtmayan bırkac kotu ornek var. Harıtaların tuınuııun edıtörlük işini Mustafa Şenel başan ile yerine getirmış. Uzun bır süredir ozlerni çekılen bu haritalarm basım ısıni sonunda gerçekleştıren MTA Genel Mudurlugu'nu, ve paftalann yapürnası ve derlenmesinde çalışan tum yerbılımcüen kutlamak gerek. Türkiye'ran yenı jeolojik haritaları tek tek veya takım halınde uygun fiyatlarla Ankara'dala Maden Tetkik ve Arama Genel Muduılugu kampüsünde satılıyor. Bu haritalar sadece profesyorıel yerbüımcılere degil, yerbüimlerı ve genelde tabiatla ilgilenen herkese lazım. Doga yurüyüşlerine çıkanlar ustundekı yurudukleri kayanuı cinsini merak ediyorlarsa, bu harıtalardan edinsinler. (*) TÜBA Uyesı, 0% H Yeryüzü şekülerını resimleyen fizıki haritalardaıı farklı olarak jeolojik haritalaı yeryüzündeki kayalarırı cins ve yaşlarına göre dagüımlarını gösterir. Jeoloji haritalarının degışık kullanım alaıüarı vardır. Maden, endustriyel hammadde, petrol aramalarında, miıhendislik jeolojisı ve inşaat mühendisligirıın konusu olan baraj, tunel, yol ınşaatlarında, askeri jeolojide, yerbılımı araştırmalarında jeolojik haritalar vazgeçilmez araçlardır. Jeoloji haritalarını yapma ve basma işi dunyada genellikle Bakanlıklara bağü jeoloji bürolan yurutur. Turkıye'de de jeoloji hantası yapma ve basma Lşini, 1936 yılmdan beri Maden Tetkik ve Arama Genel Mudurlugu orgütlemektedir. Tunı Turkıye'yi kapsayan ilk jeoloji harita serısi MTA EiLstitusu tarafından 19421946 senelerinde 1:800 000 ölçekü sekiz pafta olarak nellıkleyabancıjeologlaı tarafmdan 19001940 senelerı arasında yapılmıs jeoloji harıtalanrun derlendigi bu ilk seri Türkiye'deki kayalann dagılımını ve aralanndaki ılışkılerı çok kaba hatları ile vermekteydi. MTA Enstıtüsü 194O'lı yıllardan başlıyarak Türkiye'nin yeniden jeolojik haritalaması işüıe gırışti. Bu proje kapsammda MTA Enstitüsü'nün kendi yerlı ve yabancı jeoloji elemanları dışında Istanbul ve Ankara Uraversıteleri'ndeki jeoloji bolum hocalarından da faydalanıldı. Her jeologa buyuk bır bolgenın 1: 100 000 ölçekli fıziki hantası verilmekte, ve belli bir süre içinde belli bir mtelıkte hazırlanmış jeoloji haritası istenmekteydi. Çok başanlı bır şekilde yürutulen bu proje kapsamında tüm Türkiye'nin jeoloji elden geçirıldi, ve bunun sonucunda 19611964 yüları arasmda 1:500 000 ölçek"C" harfı, X sayısırun basamaklanndaki bir rakamı simgelediginde olusturacagımız "GECE" sözcugu asal bir sayı olacaktır. SORU: "MERİHLİ GECELER" sözcuklerinin simgeledigi sayıları yazııuz. Düzenleyen: Necah büyükdura 865.sayıdakı "Irak'a Asker Gider mi?" isimli bümecenın yanıtı: KADER^ 91203 Bilmeceyi doğru çözenler: Ahmet AvşarogluAnkara, Sevil Av^dioğluAnkara, Orhan Ut kanIstanbult Hüseyin ErgönülEdiıne, Ender Aktulga Istanbul, Hasatı Huseyin ŞahinIstaıı bul, Avni AkyüzZonguldak, Emııe Carı SuiçmezAnkaıa, Tornris YardımcıAnkara lı 1H paftadaıı oluşmus tüm Tuıkıy , • .psayan jeoloji haritalan basüdı. Kısaca beşyuzbınlık haritalar diye bilinen bu seri son kırk yıldır Turkiye'de tüm jeologların başucu kaynaklan oldu. Dunyada, Dogu Akdeniz bolgesının jeolojısi ile ilgilenen tüm yerbüımciler de bu haritalardaıı faydalandı. Fakat aradaıı geçen kırk senede Türkiye'nin jeoloji üe ilgili bilgileı arttı ve goruşler degisti, beşyüzbinlik jeoloji haritalannın yeniden basımı uzun suredir guııdemdeydi. Sonunda MTA Genel Müdürlügu beşyüzbinlik jeoloji paftalannı tamamen yenıleyerek, ve dijital bu ortamda hazırlayarak bu sene yaymladı. MTA Genel Mudurlügü tarafından basılan 1: 500 000 olçekli haritalar, eskı beşyüzbinlikler gibi, 18 paftadan oluşuyor, ayrıca lejand için ayrı bir pafta hazıılanmıs. Yenı beşyüzbinlikler bılgı zengınügı açısın Ş BUt MERİHLİ CECELER Görme özürlülerin dünyayı algılamaları Soru: Doğuştan görme özürlü olan kişiler dünyayı nasıl algılar? Görme duyusunun yerini diğer duyulan alır mı? sözgelimi görme özürlüler rüyalarmda ne "görürler"? l£ıu(:Yaşam nasıl yaşamyorsa ruyalara da o şekilde yansır. Eger bir insan görme duyusunu günün birinde yıtirrrse, rüyalarmda, görme duyusunun saglam oldugu dönemlerdeki goruntuleri gorur. Rüyalar görme duyusunun devrede olmadıgı döneme aitse, duyular ses, koku, dokunma gibi deneyimleri içerır. Dolayısıyla doğuştan görme özürlü bir insan, ruyaaında, görme duyusunun dısmda kalan saglam duyulanyla algüadıgı konulan ve olaylan gorur. Dünyamıza epey yaklaşmış bunlunan MERIH (MARS) gezegeni en az bir ay boyuııca yanıbaşımızda kaldı. Bu olay aşagıdakı söznıetik bılmece için esin kaynagı oldu: X / MERIH =.GEZECENGEZEGENGEZEGENGEZEGER... Bu bölme işleminde X tam sayıdır. MERIH ve CEZEGEN sözcüklerinde her harf biı rakamı temsil ediyor. X sayısının "MERİH" sozcügunün simgeledıgı sayı ile bölünmesinin sorıucu, "GEZEGEN" sözcügunu temsil eden 7 rakarrun durmadan tekrarlanmasmm oluştuıdugu bır ondalık kesirdir. 867/15