Katalog

HatalaHa dolu blr model Erkeğin zayıf yönlerl VC3PCİ OVMHMCT lerdebuoran%21 İlginç deney Ingılız genetıkçı bu sonuçları çevıenın eüasıne bağlasa da erkeklerın doguştan sahıp olduklaı ı bır kusuru asla aşamadıklannı da kabul edıyoı Y kromozomunun taşıyıcılan kendıle ııne zaıaı veıecek çevreyle baş etmekle boca lıyorlar Dışı ve erkek enıbnyonldiım cınsıyet kromozomlan harıç ılk altı haftalık gekşım surecı ıçınde ayırt etmek olanaksızdır Her ıkısı de farkh crnsel organla rın geuştıgı ıkı pı ımıtıf kanal sısterrunden oluşan bır çıft olgunlaşmarruş ureme bezle ı uıe salııptu Ama bundan sonra dışıyı erkek ya pun gen devıeye gueı Pageden sorua dogru genı bulan Peter GoodFellow ve Robin LovellBagde bunu kısaca "SRY" ("Sexdetermuııng Regıon of the Y Chromo some'VY kıoınozonıunun cuısıyet belırleyı a bolgesı) olarak ısımlendırdıler Bu kuçuk SRY ıçınde ne tur bu mucızenın barındığıru ıkı bıyolog şaşrrtıcı bır hayvan deneyıyle de kdiutlddüdi Araştır mdcılar SRY genını farenın dollenmış yıı muıta hucreleıme aşıladıktan soıua kuauk anneye aktardılar Ve bu şekılde dunyaya geleıı 93 yavıu aidsmdd dışı fare gıbı ıkı X kromozomu taşımasına ragmen kusursuz brr erkek gıbı davıaridn bu fare ararken gerçekten de boyle bır yaratıkla karşı kar şıya kdldılaı Bu yavı udakı SRY geıu etkıaını gostermış ve dışı embnyoda bır erbezı nın gelışmesme yol açnuştı B/r ycijina kudur olen ku bebek sayısı 100 ıken erkek bebek sayısı 125'tır. raftrnı beUtmttd Erkekler ortalama olarak altı yıl daha uı yapyor KenkköHOğti 12 erkekten bırınde renk korluğu soz konusu iuç ifktne onnrn Erkekler daha tuılu ıuç ışlıyor Aftol Erkeğin alkolık olma rıskı ıkı mıslı yuksek DK Erkeğin kekeme olma rıski uç kat yuksek Cenç yaşta saç kaybı genelde sadece erkekte Kan hastaUUan Almanya'da yapılan bır arastırmaya gore 8000 hemofılı hastasının neredeyse tumu erkek yapışu ve hucreyı etkuıleştuu Bundan sonra çok sayıda molekuleı suıyaller üetılır Haınılelıgm yaklaaık olarak 1 ?. haftasuıda cmsel bolge erbezı ve penıs olaıak bıçun leıur, bedende ve beymde erıl hormonlar etkımeye başlar (bkz grafık) Dolutun eıbezmden fışkııan çok etkılı madde testosterondur Hoınıon eıü cuı sel organdaia pıostat ve sperrn kanalları gıbı bolumlerın gehşmesınden sorumlu Tes tosteıonun bu kısmı ıse dıhıdıotestosteron gıbı daha kuvvetlı bır hormona donuştuiTi lur Bu hoımon ıse erbezı ve penısuı ıyıce gekşrnesını saglar Bu anatomık gelışme gebelıgın 20 haftasuıda tamarnldruı ve ult rasonda ızlenebılıı hale gelu Ancak Havva'dan Adem'e gıden bu metamorfo7 saglık açısmdan bu trajedıdu Çunku erkek cenuı dışı dolute kıyasla çok daha duyarlıdır gonış artık geçerklığrnı yıtırmek uzeıe Sykes ve Jones daha çok Sapphovdrı bır utopyanın gehşını gonıyorlar Bu ıkı bılım adamına goıe dunya, ozan Sappho nun, Mıdıllı adasında erkekler tarafından dışlanmış kadm ve kızları sanatsal ve entelektuel ugraşlara yonelterek yarattığı cermete donuşecek insanlıkyok olur mu? Dıger urkufucu bır olasüık da sonun da uremenın erkeksız gerçekleşmeyecegı ve kromozomlardakı bozukluk yuzundon msanlıgın turnden yok olmasıdu Evrım suresmce bırçok hayvan turımun erkek hay vanlardakı hastalıklaı yuzunderı tukenmesrnden yola çıkan Sykes ınsanoğlunun da aym şekılde yok oünasuıdan koıkuyor Bıyologların erkegm çokusuyle ılgılı bılgıleı ı ügmç bu bıçımde sosyologlarm feldket haberlerını andırmakta Sosyologlaıa goıe eıkekleı arasmdakı "kotuleı" ve kurbanlar çok daha fazla "Şıddet erkek ışı" dı yoı Alman sosyolog Dieter Otten da *** Katlıam cmayet organıze suçlaı seks turızmı cmsel tacız ve fdnatızm lurrı bu suçlar erkekler tarafindan gerçekleşü rümekte Ve ılgınç bır hesaplama guney Lond ra'dakı bu semtm sakuıleıı suç ışleyen her genç erkeğırı hdpıshane ve saglık gıderle rı ve ışlcdiklen suçldild oıtaya çıkan zaıaılar ıçııı yıldafaOOÜeuro ayırmak zorunda Oysa suçlu genç kızlara yapılan masraflaı bunun sadece onda bırı kadar kı levha tektonıgınde onemlı bır kayma yaşandı, eskı dusuncelerımızı yenıden de geılendırmelıyız" dıyoı hlrkegm, sosyal alandakı çokuşu bıyolojık gelışmelerle ılgılı degü aslmda Ve bu durum Y kromozomundakı bozulmayla kaışüaştmldığmda, uısdiılık tarıhınde sadece goz açıp kapayıncaya kadar geçen lasa cık bır anla eşdeger ve geçıcı bu fenomen olsa da erkek, artık Rambo gıbı degıl sa dece zayıf cuıs okrak kabul edılen kadm gıbı gorulmeye başlandı Durum kritik Ve doğa cmslet aıasuıddkı dengeyı saglamak ıçuı en başmdan ıtıbaren zayıf olarundan yaıaılaıunakta Dollenme suasında 100 dışı kromozomlu spermaya karşm 120 erıl kromozomlu speıma olu^uı Bu farkın, mınıkY kromozomlu spermalann daha az yuk taşıdıklaıı ıçın X kıomozomlu spermalara karşuı daha hızlı yuzebılmeleııyle ılgılı olduğu saıulmaktd Erkek, en azından burada bu adım onde gıbı gorunse de Y kıomozomunddkı olumsuz etkı çabuk ışler "Erkpgın krıtık du rumu hemen oıtaya çıkmaktd" dıye dçıklıyor bu durumu psıkıyatr Kreamer "Bt ıtısh Medıcal Jouınal" deıgu>uıdu Mesela hanııle kadın, uzuldugunde ya da ışpızlık gıbı ekonomık felaketleı yaşadıgmda bu stıes daha çok erkek centnlerın yaşamına mal oluı Calıfornıya UnıverRitesı nden Ralph Catalano bu fenomenı şundı ıkı Alnidiıyd nın bırleşmesı ornegıyle ortaya koydu Dogıı Alman ekonomısı 1990 yüuıda çokunce 1991 yıluıda dunyaya gelen erkek bebek sayısında onemlı brr duşuş yaşanmıştı Dı<5er fdktoılerm de goz onunde bulundurulduğu hesaplaid gore 743 eıkek ceıun kayıptı Benzer stres etkısını nufusbılımcıler 1998 yıluıda meydana gelen Kobe depremuıden somd da sdptdrruşlardı Şıddetlı depremden sonra daha oncekı yülaıa kıyasla %1 5 ordnuıda daha az erkek bebek dunyaya gelmıştı Ölüm erkeğe daha yakın Doğa Y kromozomu taşıyıcüarrrun bdşına buyuk bu bela açmış meger Batı ulkelerındekı eıkekleı kadmlardan ortdlanıa olaıak altı yıl dalid AI yaşıyor Kalp enfarktusu kanser veya tıafık kazası olsun tum fe ldketleı oncelıkle eıkegı buluyor Ve tıp bu konuda halâ bır açıklama bulmuş degü Dıget bu gerçek de olurn telılıkesı nın erkege daha yakın olması Genç eıkek lerın kazdkıda daha fazla kuıban veımeleruıuı nedenı algılama ve hareketlerı sagla yan mekanızmadakı bozuklukla ılgılı gıbı goı urıuyor kı bu da nsklerm dogru tahmm edılmemesrne yol açnidkta dıyuı Iııgılu psıkıyatı Sebastian Kraemer Kıaenıuı e goıe yetışmekte olan eı kekte sadere tehlıkenm turlerı degışıyor, bu da onu uyu^tuıucu ve alkul bagınıklıgı na veya şıddete ıtmekte Ozellıkle de uyuş rurucu bagırnlılıgı daha çok erkeklerde goruluyor Oıneguı Alnıanyadd yapıldiı aıaştu rrıaldr erkeklerın daha çok ıntıhar ettıklerı nı oıtayd koydu Mesela ^000 yıluıda 2934 kaduid karşm 8131 er kek uıtıhaı etmı v Oğrerıme de ve çalışkdiılık konusunda da onemlı fdiklüıklaı soz konusu 1 ler yıl ıkı nnalı eıkek sınıfta kalıyoı Kızlaım Oo26&ı Abıtur eQıtımını ( 11 sınıftan 13 sı nıfa kadar devarrı eden uç yıllık use egıtınıı) tamamM yabüuken eıkek Erkeklik geninin oluşumu Gerçı çıft X kromozomlu erkek fare leı ureme yetısuıden yoksundular drna draştumdcılar SRY faresını dışılerle aynı kafese koyduklaıında altı gun ıçmde doıt kez çıftleşmıştı kı norrridl fareler de aynı sıklıkta çıftleşuleı SKY genı ınsanda gebelıgın Y haftasuıda sadece bukaç saatlıguıe devıeye gu se de bu kısacık sure onemlı sonuçlar do guıur SRY protemı cmbııyonu mutldk bu şetalde eıkege gore yonlendırdıkten sonra bellı başlı DNA sekansındakı bu hucıeye Erkeklerde ekstremlik Aynca genç eıkekleı gunden gune daha fazla suç ışler oldu dıye yakmıyor Ot ten Uçte bıımden fazldtu da ydSddışı Itcaıe te yonelmeye hazır Bu gehşme dramatık sonuçlar doLjuidcaktıı Alılaklı duıust meslek sahıbı yeterıeklı ve posyal yonden gekşnıış kadıuldi olnidküizuı batı demokidsılerındekı ekonomık, sosyal ve sıyası sıs tem çoktaıı çoknıuş oluıdu" dıyoı sosyolog Guçlu ve ustun sayılan rınflin aslında buçok açıdan kadırıdau geııde olduğunu sosyal bıhmcüer de soyluyor Mesela 'llıfts Unıveısıtesı'ndekı "Boys' pıojesı"m yuıuten Barney Brawer e gore erkekler kadmla nıı bundan 30 yıl oııce bulundukları yeıdeler 1998 yılırıda henuz 1 larvard Unıversıte sı'ndeyken de "Cozleıuıuzuı onuııde yetıs kııı ve genç erkeklerde buyuk bır krız ya şanıyoı" dıyc uydian psıkolog "Cuısleıde Yazının devamını gelecek hafta yayımlayacağız Her hücre çeklrdeğlnde clnselllk kromozomlan XX ve XY de dahll, 22 (Ift kromozom bulu nur. Yumurta hücresl ve spermanm gellflml urasında kromozom flftlerl genetlk malzeme alifverlflnde bulunurlar. Genetlk çefitliliği artıran bu yenileme aym zamanda kalıtımdakl hatalan da slleblllr. Ne var kl kırmtı hallne gelntlf Y kromozomu kısıtlı olarak Y kromozomu yaralarını nasıl sanyor? 867/7