Katalog

Deneysel cerrahide yeni umutlar Rıfat Yalın "Yaşayabüerıler daıma en gııçlu olanlaı degü En ıyı ııyıım saglayabüenlerriır" Charles Danvm T uık Ceııahı Deınegı tarafindan du zenlenen ve 20 21 Eylul 2003 taııh len didamdd Ankard da (Sheidton Otelı) yapüan "II Deneysel Cerrahı Kongre sı'ııuı ük otuıumu bu yıl kaybettığmıız de ğerlı bılım adamı H U Tıp f akultesı Genel Cerrahı Andbılırn ddlıruıı uzurı yüldi bas kanlıgını yapmış sayın horamız ProfDr Yılmaz Sanaç m amsma ayıümıstı CTo pu7İu (Ulusal Cerrahı Derg E^dıtoru) "Ldıtor qozuyle deneysel ceıralu" başlıklı konuş masındd XX yy ın bılım ve yııksek ogremm durıydsırıddkı heıkesı "pubksh oı pensh" (yaymla veya yokol) gerçpgıyle karşı, karşıya budktığun, bıkmsel deıgüeım mcelık ve nıtelıklerı artarken pekçok sorunuda berabeımde qetııdıgmı beluttı Gerçecji yarısıt mayan, uzerınde kalem oynatüan ve hatta yazdimbeyıiitıde uıetürnış ydyuüdiın oıtdya çıkmasuıa neden oldu Bu duıumda edıto run aıastıı ma yazılaıuu yaymlamadan once, şu konular uzermde dıkkatle durması ge rekmektedu aYayımn konusu olan araştırmanın büunsel degeıı rıedu 7 bDaha once yapılmış vcya yayınlan ? rruş bu çalısmanm benzeı ı veya aynı mıdıı cAıaştırma bılımsel bu ortamda bı lırnsel yontemler kullanılardk rrıı ydpümış du "Bugun bız burüarı ve Amerıkayı tekno lojık açıddiı tdrıfıte dunyaıun en geüşmış toplumu durumuna getıren bmlerce tekno lojıyı yaşantımızm doğal bır parçası olarak benunsıyoıuz Ama tum bu atılunlaı kendı başlarma ortayd çıkmdmıştır Buıüdi ulusal bu polıtrka çerçevesmde oluşturul muş, yenı teknolojüerm bulunup, gelışürümesmı ozenduen uzurı vadelı bu ortaklığm urunlerıdır Bugune kadaı umveibite programları, ulkemızın gelecegı hayatı onemde bu yatuun okuak ve desteklenmıştu Teknolojık lıdeıük kaıakteıı geıeğı kalıcı degüdır Eskı Mısu, Çuı Yıman ve Roma uygarlıkları ta rüüeıuun bu donenunde o gunun bümımm en üen duze yını eüermde tutmuştur Ne zamaıüa teknolojık usturüuklerını yıtırmış ve buna paralel polıtık lıdeılüdeıuu de kaybetmış tır aıastuma dçısmdan gorulmuş Deneysel Cerrahide Yeni Ufuklar: "Deneysel Cerrdhıde Yem Ufukldr" konulu panelın moderatorlugunu yapan R.Yalın (Istanbul) cerrahınm tarüısel gelışrmıyle brrlücte deneysel cerrahmm de bu na eşlık ettıgını Ronesans donemıyle bır ıvme kd/dnarak anatorruk dıseksıyorüann arttıgını belırttı J.Hunter ın( 17281793) geyıkleıde anevıızmayı besleyen ana da marı bagladıktan sonra, kolleteral (yan) dallaruı gelıştıgım gosteımesı, bırçok ınsanın Deneysel bir araştırma nasıl planlanmalı Deneysel bu çdlısrrid protokolunun hazulanmasında dort onemlı aşamanın bulundu ğunu behrten B Yegen (Istanbul) burüarı şu şeküde sıraladı a) Ayrıntılı bır lıteratur tdraması yaparak, daha once yapümış çalısmalardakı hayvan turleruu oğreıunek b) Eldekı olanaklara gore çalışmada gerek lı malzeme ve teknü< donanunm lıstesmı çıkartmak ^ nr d Llde edilen veı üeı yansız ve dogru olaıak oıtaya konmuş mudur' eVeı üeı doğıu ıstatıksel yontemleı 1 kıülaıulaıak mı degeılendııümıştıı' f Sonuçların tartışma ve büunsel degeıleıı ne oranda dogru ve objektıftır? gLtık degeılere uısan ve hayvaıı hakldi ma uyulmuş muduı 9 hYazaılar ıle kullaıulan daç ve aletlerıuretenfunidlaı cuasmda çıkaı ılışkifîiveya 9 çatışması varmıdıı Çerrahi Araştırmanın Önemi ve Başlıca Sorunlar: "Gelecekte Ulusal Cerrahı Araştırma plajı ve stıate]üeıı nasü olmalıdıı''" konulu panelde Y. Kanpolat (Ankara) deneysel ceridlımın gelışmesuım ozellıkle II Dunya Savaşrndan sonra arttıgmı ABD nın buna buyuk kayıuık dyudığuu ve saglık tekııolo]i smdo dıuıya pazarını PIP geçırmeyı hedef aldıguıı belırttı Fedeıal hukumetın uruver sıte aıaştırmalanna ayrılan kaynaklann kısıtldnıridsı ve kesıntı ydpüması yolundakı çalışmalaıına şıddetle karşı çıkan ABD nın en buyuk 15 şukeünm 2 Mayıs 1995 taııhlı VVashıngton Post gazetosındo yer alan "bı km ve rnııhendı.slık çevıesıne bıı hızmet olarak" sundugu ılanın onemı uzermde dur du (Anıeııka ıçm qerçeklerı goırrıe zama nı) başlıklı yazı "Polıo asısı ve kalp pıllerı olrridsaydı bügısdydi bulunrnasaydı uydu lardan hava yolu tahmınlerı yapılamıyor ıle tı kanseı tedavı ılaçlaıı bılmmıyor olsaydı 1 hayat nasü oluıdu' " tumcelenyle başhyoı Yaşadıgımız yuzyılı "Amerıkan yuzyılı' yapan bu çok ozel yapıcı bılunsel çevte yı yaşatmak ıstıyor muyu7') Yoksa taııhtekı dıgeı buyuk uygarlıklarm yolundan gıdetek lıdet lığumzı dalıa cesuı ve kendme daha guvenh ıüuslara mı bırakaca gız 9 " N.Aras (A U Rektoru) araş tırmalar ıçın malı destegm onemı uzermde duıdu Ulkemızde son 10 yü ıçuıde büunsel araştırma ve yayuüarda onemlı bır artma oldugımu bümibel yayuüaıda uluslaı ajası 42 sıradan 22 sıraya yukseldığırruzı, atıf mdekslerıne guen 9303 yaym yapüdığını be lırttı Burüarm ıçmde tıbbı yayırüar çogunlugu oluştuırıidktadu Bu cuaştumalann çok buyuk bır kı.smı unıversıteler ve egıtırn hastdiıeleımde yapümıştu Ancak aıaştırmala nn onemlı bır kısmı, parasal yorıden az destek geıektuen çalışnidldidır Turkıyenm ge nel butçe dağılımmda da araştumaya ayrılan pay çok duşuktur Ulkemızde butçeıuıı sadece "» 0 64 u araştırmalar ıçın ayrılırken bu oidiı ABDde % 1 5 ve Fııüdiıdıydda % 7 du M.İlhan (TUBITAK Sdğhk Büuıüen Araştumd Projelerı Degerlendume Komısyon Bşk) TUBlTAK'd sunulan diaştuma pıo jelerı ıçmde Cerrahı Tıp Bürrrüeruun yerı uzermde duıdu 1994 2002 yüları arasmda TUBITAK a sunıüan 1344 pro]e orıerısmden u 424 u ( o 32) destekleıunış buıüaım buyuk bır kısmının tıp fakultelerınden geldıgı (1033 pıoje % 77) goıulmuştuı Cerıahı Tıp Bılımlerı alarunda onerüen 194 aıastuma pıojesmden 54 u (% 28) desteklennustu Ln çok proje onerısı 36 proje ıle Genel Ceridluden gelınış ve bunlann % 25'ı onaylan mıştır Cprrahı Tıp Bılımlprı alanında desteklenen 54 pıojedeıı 13 u (°'o 34) ddlıa son ra tamamlanamamış ve ıptal edümış gerı kalanın ıse sadece 6'sı ydyuüdiıabümıştıı (Veıımlüık oraru "'n 6) Genel Tıp alanında desteklerıen 324 pıojeden ıse sadece 54 u ("o 17) yaymlanabümıştır Gonıldugu gıbı TUBITAK a sunulan araştuma pıojeleıı ıçuı de desteklenen proje ve bunlarm da ve rımhlık oraru son deıece duşuktuı Prof. Dr. Yılmaz Saraç bır organını kaybetmesıru onlemıştır Deneysel aidstunidlar XX yy'da en ust noktaya ulaşmıştır Organ nakülen, Kalp Cerrahısı, Steotaksü< Beyuı amehyatlaıı Elektro şok dalgaları ıle bobrek taşlarınm kıruması, Lapaıoskopüc Cerrahı gıbı pekçok geuşme bırbu uu ızlemış b cerrah Nobel Tıp odulunukdzdnnusür XXI yuzyüagu:erkencena hı araştırmalann yenı hedefuu molekuler bıyolojı, genetık tedavı, mmımal uıvazıv rerrahı, robotık ve telecerrahı üe ınsan genı yuklenmış hayvaıüardan organ nakıllerı yapüması oluşturmaktadrr M. Menger (Avnıpa Cerrahı Aıastuma Dernogı Başkanı) yenı gehştırılen "uıtıavıtal floıesans nukıoskopı" yontemıyle çeşıtlı patolojüerm degerlendırmesmde canlı doku uzeımde perfuzyonun (dolaşı rrun) ıncelenebüdıgrru ıskemı ve reperfuzyorı hasatuun çok ıyı goıulebüdığuu açüda dı Benzer şekılde yara ıyüeşmesı rrukrovaskuleı trombozu etküeyen olaylarda çok ıyı bır şekılde degerlendırüebılmektPdır I.Sayek (H U Tıp FakDekaıu) aıaş trrmanın temel amacmm büıme katkıda buluıunak ve toplum saghgrnı korumak oldu gunu akddernüc ügı ve sanayı ısteklermm üancı plarıda kalmdsı geıektıgını beluttı Gplecekte rerrahı arastırmaldrm dd lıa çok aruıogenezıs genetık ve gen tedavı sı ve kok hurre çdlışmalarmda odaklanacaguu beluttı Ulkemızde yapüan büımsel araştırmalaım (SCİ 2002 ye gore) % 50 2'sının klmık çdlışmdlaı % 32suıın deneysel aidstırma ve "u 16 5 'ının de olgu suııııımı oldugunu vuıguladı Tuıkıyeden ya püan araştırmalann 1484 atıf akugını (Cıtatıon uıdex) °/o 43 une hıç atıf ydpürnddığım büdırdı Cerıahı araştırmalar ıçm lüusal bır progrdrn, ddrid çok nidlı destek ve cerıahı egıtımın bu parçası olması gerektıgmı üen suıdu c) Tum deneysel ışlenüeıı sıidlaydiı bu lıste yapmak d) Seçüen derıek hayvdin ve yonternın uy gulanabılnlıgmı püot çalışma üe gostcı mek E.Söztierde (Kaysen) deneysel çalışmanın her aşamasmda ıstatıstrk büımm den yararlanmanın yeterlı sayıda deney hayvanı kuUanmanm kontrol grubu oluştuı ınarun drdştunidyı doQıuguveıüı koşullarda yurutmemn onemı uzermde durdu Degışüc araşürma modellermm sunuldugu toplantüaıda Ö.Aktan (Istanbul) Hıdatüc last deneysel modelı oluştutmanın guçlugunden, en fazla Jercıh edüen yonte mm "koyırnlardan alınan hıdatrk kıst sıvısırun deney hayvanının peııton boşlugund verümesı oldugunu" belırttı K.Yorgancı (Ankara) yaıaıyüeşme modeUeımm uıvıvo ve mvıtro yapılabılecegını ımnvo modellerm msan ve hayvanda uygulımabüeceguu büdırdı B.Güllüoğlu (Istanbul) ve S.Karademir (Izmır) gerek karacıger rezeksıyonları gerekse karangpr natallerınde buyuk onem taşıyan"kaıacıgeı ıskenu repeı tuzyon hasarııun" oluşumu ve deneysel modellerı uzermde durdıüar E. Kansu (Ankaid) "Bılımsel yanütmanın rıuleıı nedenlen onlenmesı ve ce zaldrıdrrürridsı" bdşlüJı konferdnsuıdd, bılımsel yamltmanın a Dısıplmsız aıaştuma bBürmsel yalancüüc ve saptırma olaıak ıkj grupda uıcelenebüecegmı beluttı (CBT 28 10 2000 tarıhlı sayısmda ayrmtüı olarak ele dluımıştu) Sozleı uıı New Eng J of Medı cme m eskı edıloı unun bır cumlesı üe tdmamladı " Deneyleıuı ve çalışmaldim duc katü uygulanması, durust ve açü< olarak takdu:ı edümesı şaıtıyla büımde yaıüış yap mak hıçbır zaman suç sayılmaz " Prof Dr M U Tıp 1 ak Genel Ceı ıafu ABD ISTANBUL 86//14