Katalog

Aşk da bir tür uyuşt BHim adamlan, cinselliğin uyuşturucu gibi beyinde bağımlılık merkezini etkilediği ileri sürdü okaın gıbı uyancılar boynın dopa mın sıstemını etkıleyerek, arzu ve heyecdnduygulaıını tetıkler Oysa eroın gıbı yatıştıncüarın sdğladığı zevk buııun tam tersıdır, beyrun opıoıd sıstemını Ptkılpdıklerı ıçın kışı uyku halındeymış gıbı sakm vo durgun bu ruh halıne buru nur Speedball hız topu" demlen kokaın ve eroın karışımı bır kokteyl hızldndırılmış ve dozu diüıılmış seks gıbı, aızu duzeyını hızla yukseltıp kışıyı tam doyuma ulaştınr Bu nedenle bu tur uyuşturucukr beynın zevk, odul ve motıvasyon sıstemlerını faal hale getırıp, kışıyı bu uyuşturucuyu dcüid fdzla ısteı hale getıı u Bu durumda ıstek lerının tatmıra ıçın kışı her şeyı yapabılecek durumdadır Bağımlılık konusunu ınceleyen bazı bılım dddmlan, bdğırnHığı daha ıyı anlayabılmek ıçın uyuşturucuları degıl spks ve aşkı daha yakınddn tanuridk gereküğme mamyor Uyuşturucuların ke yıf ve odul sıstemını nasü raydan çıkarttıgını oğıenmek ıçın once bu sısternlerın ne olduğunu ve nasü davrandığını netleştırmek gerekıyor Pennsylvanıa Unıversıtesı'rıderı sınırbılımcı Aıuıarose Childress' ı gore bu sıstemler cınsel davrdnışları korıtrol edıyoı K nın artıgıru üerı suruyor Bır dıger tur tarla faresınde bu re septonın a? olması çokeşlılığe yol açıyor Bundan da tekeşlı farelerın eşlerınden daha fazla zevk aldıkları gıbı bır sonuç çı kıyor Dıgpr taraftan çokpşlılerın de yeıulıkten zevk dldıkları anlaşılıyor Ventdal pallıdıum odul ve bdgımlüık konularında çok onemlı bır merkez Bu bolge kemırgenlere uyuştuı ucu zerk edıldıgı zamanda faal dut unid geçıyoı Young a gore tekeşlı tareler zaman ıçınde spesıfık bır dışıye bağımlı hale gelıyor Bu durumda dışı fare ıle odul duy gusu arasında dogrudan bır bağ kuruluyor olabıhr "Bagunlılığın altında yatan sınırsel devreler uyuşturuculara maruz kaldıgı ıçın evrımleşmemıştır dıye konuşan Young, "Uyuştu lucular yalnızca dogal odul devrelerını az mıktarda degıştırmış olabılır Bunlar aslında hayvanların kannlannı doyuı ma seks ve sosyal ılışkı kurma gıbı eylemlerı sonucu evrım leşmıştır' dıyor I filr rın ler faa fıo ge ko Cr uyuş zusunun kontrolunda da geç< ruyor Bağımlüar zarar lı oldu uyuşturucu kullanma arzusuı renırken, OFC'dekı faalıyetle lanın faalıyetlerı azalıyor 01 dan çok onemlı bır merkez" ress, kokaın bagımlılarında lara oranla OFC bolgelerındı ha az olduğunu belırtıyor Aı ğının ınsanlardd uyuşturucu olup olmadıgı konusu henuz sonrakı aşamada cınsel durt cu kullanma arzusunu bastır, nu bdşaramayan ınsanlar kaı amaç bagımlı davranış ÜP o nın kokleı ını oı taya çıkaı trric rucudan nasıl etkılendıgını n Evrim ve bağımlılık Childress ve bır grup bılım adamına gore odul sıstemımn evı ımmde ana hedef hayvanların cınsellıgp ılgı duyması 'Bu sıstem, evrım suresınce vdrlığını surdurerek hayvanların karınlarını do yurup uremelerıru sağlamıştır" dıye konuşan Chıldress, "Bu fonksıyoıılar kokaın ve uyuşturucu lardan daha onrp de vardı Bagımlüıgı anlamak ıçın beynın ılgüı bolumlermde doğal olarak neler olup bıttıgını anlamamız gerekıyor" dıyor T^hmın edıleceğı uzere pornografının ınsan beynındekı etküerını araştırmak ıçın gonullu VP fınansal kayndk bulmd konusunda epey zorlanan bılım adamlan, bırkaç onemlı çalışmayı başarıyla tdrndmladılar Bu büım adamları normal cınsellı gın anatomısını ve ktmyasını anladıkları zaman bdgımlılıgın nasıl bdşlddığını aızununnasü karşı konulamaz bır ıstek halıne geldıgını ortaya çıkartdcdkldrına ınanıyoı Dolayısıyla cınsel durtunun ne oldugu anlaşıldıgı zaman bagımlılıgın tedavısı de mumkun oldbılecek Hayvanlar uzermde surdurulen çalışmalar cınsellık ıle bagımlılık drasındakı ılışkıyı kanıtlar nıtelıkte Sozgelımı kemırgenler uzerınde yurutulen bır çalışma eşler aidsındakı ılışkıyı bağımlılı ğa benzetıyor Atlantdda Yerkes Ulusal Pııınat Meıke zı'nden davramşsal sınırbüımcı Larry Young, beyındekı' ventral pallıdum" bolgesmdekı VI aR adı verüen reseptorun yuksek dozda bulunması durumunda, tarld fdresının tekeşlı olma ölasılıgı Beyin ve bağımlılık Cınselkk ve uyuşturucu soz konusu oldugunda hayvan modeUerınden yola çıkarak ın san davranışlarını açıklamak uzun Zdrridiı dldiı bu uğıaş Ne var kı geçen ay ABD Orlandoda gerçpkleştırüen Sınırbılım Bırlığı nın yıllık toplantısında sunulan ıia araştırma ba gımlılıkla ılgılı beyın merkezlerının cınsel uyan ve boşdlmd evrelerınde de faal duıuma geçtığını gostermesı açısından ılgı çektı Bu konuda ılk somut büımsel bulgu Mont real Unıversıtesı Norolojı Enstıtusu'nden Mario Beauregard ın uç yü once cınsel açıdan uyarıl mış bır beynın gonıntulerını yayınlamdsıyla elde edıldı 'Human Braın Mappıng" ısımlı bılım dergı sının son sayısında yayınlanan en son çalışmasın dd Beauregard fonksıyonel manyetık gonıntule me (fMRI) yontemıyle kadın ve erkeğın eıoük bır fılm ızlerken beymlermde hangı bolgelerın faal duruma geçtığını gosterıyordu Beklenüdıgı uzere gorsel bolgeler faal du rumdaydı Ancak duygularla ılgılı evrım geçırmış eskı devreler de fddldı Fddl bolgeleı arasmda lımbık sıstem amıgdala ve OFC olarak kısdltılan orbıtofrontal korteks de yer alıyoıdu Daha oncekı çalışmalar bu bolgelprın oncelıklerm belırlenme sınde karar alma mekanızmasında, deneyımlerını değerlendırümesınde ve fızyolojık tepkı veya arzunun teuklenmesınde onemlı bır rol oynadı^ını gosterıyordu Geçen yıl Childress bu bolgelerın kokaın bagımlılıgındd da krıtık olduğunu oı taya koydu Cınsel arzuda oldugu gıbı guçlu duygular goruntu ıle tetıklenebıüyor Bu goruntu eroın şırıngası veya kokaın çekme borusu gıbı çok arzuları şıddetlı bır şeküde uyandırabılıyor Bu arzu yülardır kokaın ıçmeyen kışılerde bıle uyanabüıyor Anrak uyuşturucu bagımlıları eskı sevgüısının fotoğrafı ru goren aşıklar kadar kendını kontrol edemıyebıhyor Beauregard bu devrelerın duygularımızı na sıl duzenledıgını anlamaya çalışırken Childress bu devrelerın bdcjımlıldrın beyınleıınde ne gıbı etlder yarattıgını ortaya çıkartmaya çalışıyor Beauregdid ın ekıbı fMRI dan yararlanarak erkeklerın beyınlermın goruntulerını almaya çalıştı Deneylerden bııınde erkeklere porno fılm ız lettırddı Deneylerden bırınde deneklere uyanlmamak ıçın gayret sarfetmelerı soylendı Başka bır deneyde ıse kendılerını serbest bırakıp bu Hormonlar ve ba£ Insan beynının cınsellı verdıgını ortaya çıkdrtmak b kı araşürmalar ıçın yeterlı de 822/8