Katalog

Aylak Bilgi Tahir M. Ceylan Varolmak, bir insandan çok fazla, bir tanecik Dünya'dan azıak az olmaktır. Hesaplayalım mı varlığımızı? Çünkü matematik en kesindir. Darülacezede yaşayan ömeğin, geleni gideni olmayan, görüşmek için kimselerin yeterli neden bulamadığı Ahmet Dede'nin bu dünyaya gelme olasılığı neredeyse ve gerçekte sıfırdır ve buna rağmen, görmeyi düşlediğiniz bu çelimsiz ihtiyar onca sıfırın boyunduruğundan kurtulup Dünya'ya, zıp diye düşmüştür biliyorsunuz. Tüm ülkelerin lotolan, totoları, piyangolan tek çekilişe toplanıp, tek bir ikramiye versekimbilir kaç trilyon dolardır işte o ikramiye, anne karnına düşmesiyle bir, Ahmet Dede'ye çıkmıştır. O kadar da değil demeyin, tam da bu kadardır ve hatta bundan çok daha fazla kadardır. Babanın her bir spermiyle, annenin her bir yumurtası biliyoruz ki, (arklı bir Ahmet Dede yapar. Yaklaşık rakamlarla bir erkek, her boşalmasında 150 bin civarında aktif sperm attı diyelim ve iki günde bir testisleri yeni spermlerle doldu varsayalım. O zaman bir erkeğin yılda ürettiği sperm kabaca 150 bin X 182 = 27 milyon 300 bindir. Erkekler kırk yıl boyunca sperm üretirse, bu da toplam bir milyar doksan iki milyon sperm demektir. Aynı şekilde bir kadının da, aydan aya yumurtlayıp, her ay rahmine birkaç yumurta düşürdüğünü ve otuz yıl boyunca fertil kaldığını varsayarsak, onun yaşam boyunca ortalama iki bin yumurta ya da yeni insan yapma kapasitesine sahip olduğunu görürüz. Bunu erkeğin sperm kapasitesi ile çarparsak, bir çiftin yaşamı boyunca, iki trilyon yüz seksen dört milyar tane farklı çocuk yapabilme kapasitesi taşıdığını görürüz. Varolmak organizmalara suurlama p Avrupa Birliği'ne üye ülkelerdeki 45 laboratuvar, gıda maddeleri içindeki genetik yapısına müdahale edilmiş organizmalann (GDO) tespiti ve miktannın saptanması yolunda ortak bir çalışmaya imza attı. AB yasa tasarısma göre yiyeceklerin içindeki GDO oranının yüzde 17 geçmesi durumunda bu oran etikette belirtilecek. Reyhan Oksay mak, pratikte sorun yaratabılir. Ne var ki son yıllarda yeni teknolojik gelişmeler bu sorunları ortadan kaldınyor AB içinde Komisyon'a bağh Ortak Araştırma Merkezi (Joint Research Center JRC) GDO laboratuvarıru bir ağ çerçevesinde birleştirerek tüm Avrupada kullanılacak ortak test yontemlerinin, ornekleme stratejilerinin ve analitik tekniklerin geliştirümesine zemin hazırladr 4 Yokolan diğer insanlar Ahmet Dede bu iki trilyon yüz seksen dört milyar kişiden birisidir ve onun hahcindekilerin hepsi Ahmet Dede'nin doğması için, kendilerini feda edip yok olduklarından buraya gelememişlerdir. Yani o, tek insan değerinde değildir, kendisinin olması için yok olan iki trilyon yüz seksen üç milyar dokuz yüz doksan dokuz milyon bilmem kaç kişinin toplamının oluşturduğu değer kadar bir değer taşımaktadır. Tabi ki piyango bununla da bitmemektedir. Bizim annelerimizin babalarımızın her birinin oluşması için de bu kadar küçük olasılığa ve yüksek değere ihtiyaç vardır. Çünkü biz, bizim anne ve babalarımız tam nasıllarsa öyle olmadıkça, biz de olamazdık. Ben Hatice ile Musa'dan olmuşum, onlar değil de onlann yerine Nazife ile Isa olsaydı onlardan Tahir değil, Kamil olacaktı. Bitmedi, benim annemin babamın olması içinde dede ve ninelerimin Fatma, Nuri, Emin ve Emine olmalan gerekiyordu ki, onlann her birisi için de iki trilyon bilmem kaçlık bir olasılık gerekiyor. Vesselam geriye doğru insana benzer hayvanın ve insanın on bin kuşaktır var olduğunu düşünürsek, Ahmet Dede'nin ortaya çıkma olasılığını yaklaşık olarak şöyle verebiliriz: iki trilyon yüz seksen dört milyarın on bin defa birbiriyle çarpılması, yani iki trilyon yüz seksen dört milyarın on bininci kuvveti. Evet duymayan kulakları, görmeyi unutmak üzere olan gözleri, sigaradan kömürleşmiş ciğerleri, ne doğru dürüst bir evlilik, ne de kör topal yürüyen bir iş kuramamış hayatıyla Ahmet Dede'nin bu dünyaya getirilmesi, yine bu dünyaya, tam iki trilyon yüz seksen dört milyar on bin kere birbiriyle çarpılınca ortaya çıkan sayı kadar insan ve de yan insan yarı hayvan canına mal olmuştur. Aralık 2002 tarihkıde Avrupa Birliği bilimsel araştırmalardan sorumlu Komısyon Üyesi Phılippe Busquin, Avrupa Birliği'ne üye ülkelerde bulunan 45 laboratuvarın olusturduğu ağm çalışmalanna staı t verdi. Bu laboratuvarlarda gıda maddeleri içindeki genetik yapısına müdahale edilmiş urunler (GDO) tespıt edilecek ve miktan saptanacak. 28 Kasım 2002 tarihınde AB Tanm Bakanlan, Avrupa da gıda maddelerinin içindeki GDO'ları izleme ve etiketleme yolunda siyası bir karar aldılar. Yasa tasansına göre Avrupa da GDO'lardan uretilen tüm yiyeceklerde GDO oranları etıketlerın üzerinde belirtilecek. Bu oran yuzde 1 'in alündaysa şımdilik belirtilmeyecek, Biyoteknoloji sanayi, laboratuvarların oluşturdugu ağ ile işbülıgi içinde çakşacak. Ancak biyoteknoloji şırketlerıne bu konuda baskı uygulanmıyor ve bir yukumluluk alüna sokulmuyor. Sanayi, genetik materyalın tespiti için DNA dizüımı üe ilgili bilgüerı laboratuvaıa sağlayacak. Laboratuvarlarda hâlihâzırda 450 uzman çalışıyor Ortalama olarak her bir GDO testının maliyeti 125.000 Euro. JRC Geel Laboratuvarı Belçıka, Geel'de bulunan Referans Malzemeleri ve Ölçümleri Enstitüsü (IRMM), Avrupa Topluluğu'nun "Metroloji Enstitusu" konumundadır. Bu kurumun temel misyonu, AB polıtikalarma koşut olarak, ortak Avrupa olçum sistemiıu geliştirmektü. Dolayısıyla IRMM, GDO'lar için sertıfıkah referans malzemelerini (CRM) ureten çok önemli bir merkez duru mundadır IRRM hâühâzırda, "Roundup Ready" soya fasulyesi, Bt11 mısır, Bt176 mısır ve MON 810 mısırı için sertifıkalı referans malzemeleri uretmiş durumdadır. IRMM, 1997 yılında bu hassas malzemeleri üretmek için uzmanlık gerektiren teknikler üzerinde çalışmaya başladı Italya'da bulunan, JRC'a bağh olan Ispra Sağhk ve Tuketıcıyı Koruma Enstitusu (IHCP) ile işbirliği yaparak bu malzemeleri uretmeyı başardı ve sertıükaya hak kazandı. Soz konusu tBferans malzemeleri, GDO ürünlerini saptamak için kullanılan Polimeraz Zincır Reaksiyonu adı verılen tararna yontemini sağlamak için gelıştirildi. Bu yöntemler DNA saptama teknigine dayandırdmaktadır. AB ve GDO'lar Avrupa Birlıgi çerçevesinde GDO ürünlerinin yetiştirilmesı, ithali ve/veya kullanımı konusunda yürürlükte olan yasalar bugüne dek oldukça sıkıydı. Avrupa yasaları tuketicüürı bilgi hakkını garanti altma almaya yöneliktir. AB'de geçerli olan GDO duzerüemeleri geniş çaph analizler sonucu oluşturulur. Sözgelimi hammadde olarak kullanılan unun içinde yüzde 1 'den fazla GDO bulunması durumunda, bu oran zorunlu olarak etikette belirtılecektir Yiyecek ve hayvan yemi olarak tukeülen gıda maddelerinden alınan örneklerdeki genetik modıfıkasyonu tespıt etmek için DNA'ları veya proteinleri uzmanlar tarafından incelenir Taramada bir veya birden fazla GDO'nun varlıgı tespit edilirse bu miktann ölçülmesi gerekdr. Kontrol sırasında karşılaşılan teknik sorunlnr azımsanrnayacdk kadar çoktur Sozgeli mi 16 000 tonluk hububat yııklemesinden orrıek al BSE ile savaş IRMM, "Bovine Spongıforme Encephalopathy (BSE)" veya bılinen adıyla "Deli Dana Hastalığı" konusunda da çok önemli referans malzemeleri ve test yöntemlerı gelıştınyor. Avrupalı tuketiciyı tehdıt eden gıda kaynaklı en önemli hastalıklardan bırı olan BSE üzerindeki çalışmalar 1998 yılında başladı. 9 ay içinde BSE enfeksıyonunu saptama yolunda çok önemli adımlar atüdı ve bugun de kullanılan testler gelıştirildi, Bugün Avrupada kesimden sonra tum sığırların beymlerı bu tuüt lerden geçırılmektedır Şu diıdd IRMM yeni testlerin geliştirilmesı için çalışmalarma devam edi yor Bu konuda da IHCP ile işbirliği yapan IRMM, bitki kaynaklı hayvan yemleri içinde oğutulınuş kemik taraması yapan yeni testler geliştiıdi. Kim biricikliğinin farkında? O nedenle Ahmel Dede olağanüstü derecede değil, her seylerin çok üstü derecede önemlidir ve hiçbir şeylere benzemeyecek kadar biriciklir. Soyluların yolunun, günün birinde düşkün mahallelerden geçmesi gibi, bu kadar kıymetli Ahmet Dede'de işte nasıl olmuşsa bu kötü Dünya'ya düşmüştür. Şimdi sorun Ahmet Dede yaşıtlarının Ahmet Dedenin biricikliğini bilip bilmediklerinden çok, Ahmet Dede'nin kendi biricikliğini bilip bilmediğidir. Yaşananlara bakılırsa kimsenin bunu bilirmiş gibi davrandığı görülmüyor ortalıkta. Ev almaya, araba sahibi olmaya çalışıyoruz, olamadıkça da kahroluyor gecelerce uyuyamıyoruz. Bu, gümüşleri almak için, altınia ödeme yapmaya benziyor. Herkes dünyaya geldikten sonra, geldiği gibi kalıp değil, kendini bilip yola öyle devam etmek zorundadır. Sıradan atlar kırbacı yer yemez deli gibi koşmaya başlar, ve yolda kalırlar; sultanın soylu kısraklarıysa, kırbacı yediğinde otuz saniye boyunca hareketsiz tüm kaslarıyla irkilir, ruhunu değiştirir, en koyusundan kendisi olur, güvenle kişneyip yola koyulur ve de varacağı yere mutlaka vanr. tmceylan@superonline. com 822/6