Katalog

Zümrütten Akisler Bombalara karşı dayanıklı postallar Her 22 dakıkada bır dunyada kara mayınları nedenıyle bır kışı yaralanıyor ya da yaşarnırn yıürıyor Ve bugun hala 60'tan fazla ulkede kara mayınları patlamaya hazu durumda beklryor Yenı geliştirılen bır postal turu şımdı mayın tarayıcılarını koruyabüecek "Blast and Fragment Resıstant Combat Boot" olarak adldiıdırıldn botlar çok katlı ozel tabanlarıyla tıpkı kurşun geçırmez yelekler gıbı patlamalardan koruyacaklar Hongkonq BfR fırması ılk ururüerını Amerıka, Turkıye, Srı Lanka ve Suudı Arabıstan'a gonderdı Ingılız Krahyet Ordusu Bıkrn Kolejı'rıde yapılan testler, koruyucu botlann agır yaralanmalan onleyebıleceginı gosterdı Fakat paüamaddn once havaya firlayan mayınlarda etkılı olmuyor Dogrudan dogruya mayınların uzerıne basanlar da yaralanmaktan kurtularruyor "Koruyucu botu kullananlann da pekala kemıklerı kırılabüır ama en azmdan ayaklannı kaybetmezler" dıyor BfR Fırma heı bottan elde ettıgı gelırden bır dolarını mayın kurbanlarına bagışlıyor A.M. Celal Şengör Ispanyol kâşifleri ve Batı uygarlığı Taşküremizin büyük dalga boylu ve düşük dalga yükseklikli yapıları hakkındaki düşüncelerin tarihi üzerine yazmakta olduğum bir kitap nedeniyle, bu tur yapıların dünyada en iyi gözlendiği ve kuşkusuz en detaylı bir şekilde incelenmekte olduğu batı A.B.D.'nin keşif tarihi ile ilgilenmem gerektiydi, Bugünkü federal eyaletler Arizona, New Mexico, Colorado ve Utah sınırları içerisinde 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar Ispanyollann yaptıklan keşif gezilerinin tarihlerini gozden geçirdim. Bu keşif gezilerinden ilk önemli olanı Francisco Vâzquez de Coronado tarafından 15401542 tarihleri arasında bugünkü federal eyaletlerden Arizona, NewMexico, Texas, Oklahoma ve Kansas'ı içeren büyuk keşifgezisidir. Kuzeybatı Meksika'da (0 zaman 'Yeni Ispanya') Culiacan şehrinden 1540'da hareket eden keşif gezisi denizden de Hemando de Alarcön kumandasında kuçük bir filoyla destekleniyordu. Bir yıl önce, 1539'da Meksika fatihi Cortez'in emriyle Francisco de Ulloa Kaliforniya Körfezinin en kuzey noktasına giderek, Aşağı Kaliforniya'nın (Baja California) bir yanmada oldugunu isbat etmışti. Coronado'nun gorevi, daha once Alvar Nufiez Cabeza de Vaca ve Peder Marcos de Nizza'nın bildirdiği yerli şehirlerini bulmaktı. Coronado, komutanlanndan Melchior Diaz'ı oncu birliklerin başında ileri yollamıştı. Dfaz geçtiği yerlerin haritalarını yaparak generaline yolluyor, Coronado da bunları Yeni Ispanya'daki Kral Nâibi Antonio de Mendoza'ya gonderiyordu. Coronado karşılaştıkları yerlilere, bölgelerinin haritasını ve burada bulunan hayvan ve bitkilerin resimlerini yapmalarını soyluyor, bunların altına yerlilerin kullandıkları isimleri not ediyor, bu bilgileri kendi gözlemleriyle birleştirerek aralıklı raporlar halinde Kral Nâibine yolluyordu. Coronado'nun Bizzat Ispanya gozlemleri, bölgenin yer şekilleri, yol ve akarsu dukralhğı ABD'nin rumları, iklim, bitki ortusu ve hayvan topluluğu, yerlilerin kabileleri, konuştukları diller, giydikleri kıkeşf't sırasında yafetler ve vücut ölçüleri gibi bilgileri içeriyordu. yerlilere kötü Mendoza'nın yerlilerle ilişkiler konusundaki emirleri kesindi: Onlarla iyi geçinilecek, asla yerlilere davranan hakaret, saldırı olmayacak. Coronado'nun yerlilerle karşılaşması, bir cezalandırdı Ronesans kulturunün bir taşdevri kültürüyle karşılaşmasıdır. Her iki taraf da diğerinin dilini bilmediği gibi, birbirlerinin kulturleri hakkında en küçük fikirleri yoktu. Bu durumda, el kol işaretleriyle yapılmaya çalışılan karşılıklı konuşma, yer yer yanlış anlamalara neden olmuş, bunlar da Ispanyollarla yerliler arasında bazan çatışma çıkması sonucunu doğurmuştur. Bu çatışmalar sonucunda pek çok yerli telef olduğu gibi, Ispanyollar da ciddî kayıplar vermişler, bizzat Coronado ağır bir şekilde yaralanmıştır. Coronado'nun keşif heyeti son derece kıymetli coğrafî bilgilerle 1542'de Yeni Ispanya'ya geri donmüştur. Insanlığa bu bilgileri kazandıran Coronado'ya ne oldu? Coronado ve aralarında Grand Canyon kâşifi Diego Löpez de Cârdenas gibi subaylann da bulunduğu bir grup komutan yerlilere fena muamele etmek suçuyla yenı Ispanya savası tarafından mahkemeye verdiler. Bu mahkemelerin tutanakları bugun de mevcuttur. Bütün şahitlerin bu komutanlar lehine ifade vermelerine rağmen, gerek Yeni Ispanya savası ve gerekse de Ispanya'daki kraliyet savcısı sırf başkalarına örnek olsun diye bu kişileri cezalandırdı. Ispanya'nın bu titizliği, Alvar Nufiez Cabeza de Vaca'nın ve Peder Bartolemeo de las Casas'ın 16. yüzyılın ortasında Amerika'da insan hakları üzerine yazdıkları kitaplar sonucunda Ispanyol Imparatorluğu tarafından yürürlüğe konan "Yeni Yasalar" nedeniyledir. Bu yasalar Yeni Dünya'da ele geçirilen topraklarda yerli haklarını korumak için konulmuşlardı. Keşif gezileri esnasında Ispanyollann kendilerini korumak için bile giriştikleri çarpışmalar bu yasalar nedeniyle mahkeme konusu oluyordu. Tüm bu şartlara rağmen kahraman Ispanyol kâşifleri yılmadılar, Kuzey Amerika'nın 42. paralelgüneyinde kalan alanlarını incelediler, haritaladılar. Inanılması güçtür ki 1848'de A. B. D. ordusu istihkâm subaylanndan Binbaşı VVİİIiam H. Emory'nin keşif gezisi sonucu hazırladığı önemli haritasma kadar Arizona, New Mexico'nun batısı ve güney Utah eyaletleri hakkındaki coğrafi ve jeolojik bilgilerimiz 1776'dakı Escalante keşif gezisi esnasında buraların haritasını çıkaran Ispanyol Yüzbaşı Bernardo de Miera y Pacheco'nun haritasma dayanmaktaydı. Bugun Kuzey Amerika'nın keşfini anlatan herhangi bir kitabı açınız: Orada Ispanyollann bu kıt'ada yaptıklan vahşet, altın hırslan ve köle olarak çalıştırdıkları ınsanlar dışında bir şey bulamazsınız. Ispanyollann insan bilgisine yaptıkları buyük katkılardan bahsedilmez. Kimse Ispanya'nın din etkisiyle, karşılaşılan yerlilerin insan olup olmadıklarının sorgulandığı bir ortamda insan hakları için kendi subaylarını, kâşiflerini, mahkemelere verdiğini, zindanlarda surundurdüğunu yazmaz. Çunkü gunümüzde, bilim temelli Batı Uygarhğına küfretmek bizzat batıda moda oldu. Hiçbir kültür kendini Batı Uygarlığı kadar hızlı yenileyip geliştirmemıştir. 774/5 Sonsuza dek Mayalar nıavı ıengı yaıatmakta ustaydıldr Buııun en guzel kanıtı Meksıka yarımadası Yuca tan'dah tapınakların duvaı resımlerıdır Mayaların kullandikldrı farklı mavı tonlan yuzyıllardan berı ne rufubptten, ne UV ışınlaıından ne de mikroplarddn etküendı Bu gorkemü renklerın gızı bugune degın açıklanamamıştı Benzeı renkleı bugun çoğunlukla zehırlı yapay boyalarla elde edılıyor "Mayalcir, boyalaıı 2000 yü once uretmeyı başardılar" dıyor Ul Pdso'dakı Tpksas Unıversıte sı'nden Lori Polette "Fakat modern laboratuvaılara ve ozel donanımlara sahıp bılım adamları bu gızı ancak 50 yılda çozebıldıleı" Polette, dort yülık sıkı bır çahşma ve ozel bır bügısayar yardımıyla Maya mavısını yenıden uretmeye başardı Araştırmacı çıvıt mavısı toz boyayı beyaz renkle kanştırdıktan sonra 125 derecede ısıtarak boya partıkullerının mıkroskobık boyuttakı go komutanlarmı zeneklcro çekümesını sağladı Arkeolojık buluntularddn esınlenerek urettığı dayanıklı boyayı şımdı uretıcüere pazarlamaya çalışan ardşürma cı elde ettıgı urununun en az Maya mavısı kadar dayanıklı oldugunu ıddıa edıyor Beyin haritası yakında İnternette Kalıfornıya Umveısıtesı'ndekı bır grup araştırmacı, magnetorezonans aletlerıyle 7000'den fazla msan beyının atlasını çıkarmaya çalışacak "Her beyın ınsan yuzu kadar eşsız" dıyor, "Beynm bügısayar atlası" adlı pıojemn kooıdınatoıu Arthur Toga Her ınsanın gozu kulakldiı ve buınu var Ama bu organların bıçımlerı ve konumları farklıdır Aı aştıı macılaı pıojemn ılk sorıuç laıını "Natuıe Neuıoscıence" dergısınde açıkladılar 20 tek ve çıtt yumurta ıkızlerının beyın kaışüaştırmasına gore konuşma yetısının kalıtımsal faktorlerden bugune dek sanıldığından çok daha fazla etkılendıgı anlaşümış Araştırmaoılara gore aynı kalıtım ozellıklerı taşıyan ıkızlerın konuşma meıkezleı ı de neredeyse ay nı Tdrridmlanmış beyın atlası bırkaç yü ıçınde uçboyutlu ve ınteraktıf olarak internette de ızlenebüecek Sayfa haberleri: Nilgün Ozbaşaran Dede