Katalog

Cönülden Bilime Ahmet Inam Şiir ve bilim Bılımın on sıralarında, sorunlan çozmek ıçın uğraşan, gerçeğı yakalama "savaşında" varıyla yoğuyla "vuruşan " bılım adamlarının, araştırmaktan vazgeçmış, basmakalıp goruşlen derslerınde çok az değıştınp geveleyenlerın dışında, kendını her şeyıyle bılıme vermışlerın, bılımden başka uğraşlarının olmaması gerektığı duşunulur Bunca yoğunlaşmaları, zamanlarmın çoğunu araştırmalanna ayırmaları, onları konulanndan ote hıçbır şeyle uğraşmayan ınsanlar halıne getırır Boyle bır bılım adamı, gunun bırınde, konusu dışına ılgı gostermeye başlarsa, orneğın, sanatla, edebıyatla, şıırle uğraşmaya kalkarsa, yaptıklarının "felsefesı "ne yonelır, uzerınde kıtaplar okur, yazılar yazarsa, genellikle alışılagelen yargı, bu kışının araştırma gucunu yıtırdığı ıçın, artık ışı sanata, felsef eye vurduğudur1 Saf araştırmaanın, "laf cambazlığına" kalkmasına ne gerek vardır kı? Bılım adamı, (ıstatıstıklere başvurularaki) kırkına dek, bır şey yapamadıysa, çozmeye çalıştığı sorunlara çozum getıremeyıp, bılıme katkıda bulunmadıysa oturur, ışın edebıyatıyla, tarıhıyle, felsefesıyle, sosyolo/ısıyle uğraşır Kırkından sonra, bılıme ozgun katkılar pek gerçekleşemez Yaşlanır, araştırmadan kesilir bılım adamı, oturur ders verır, populer kıtaplar yazar, yonetıalık yapar, televızyonlara çıkar, bol bol oğut verır, boy gosterır Eğıtıcı olur, gençlen yetıştırır Araştırmalannda hıç Cerrah Reichempurner robotlu operas yon sıra sında: "insan ell her yerde mükem mel çalıfamaya cak kadarbü yük". Tıpta t doktorlar' dönemi • Uzaktan kumanda edılebıhyorlar "Robotik" olarak arulan yenı sıstem mınık amelı yat yankları mmydtur kameralı endoskopı ve bılgısdyarlı tanı ıle başlamıştı Robotlar bu trendı tamam layan araçkı oldu Uzmanlar robot sozcu<3unu yalıuzca otomatık ışleyen ya da uç veyd dalid lazla açıdan programla nabüen çok drndçlı manıpulatorlere uyqun goıuyor lar Farçaları bellı bağldntüar la yonlendınlen ve amehyat aıaç larını kavrayan/hareket ettı ten basıt marupuldtoıloı makıne olarak adlandırıhyor Zeus ve Aesop kolu bu ta nımlamaya goıe basıt manıpu lator grubuna gırıyorlar Gerçek robot olarak altı tane bukulebılır kolu bulunan ve hareket serbestısı ınsan gozunu andıran "Caspar" ( Computer Assısted Surgıcal Plannıng and Robotıcs ) kabul edılıyoı Tum robotlann ortak ozellıgıyse ozenle hazırlanmış programlara sdhıp olmaları KBB profesoru Peter Plinkert (Hdmbuıq Unıveısı tesı) yumuşak bolgelorın amelıyatı sırasında genelde do ku kaymasından ılerı gelen degışımlerm ortayd çıktıgını soyluyor Fakat mılımetrenm yıızde bırı buyuklugundekı amelıyat delıgırıı hdtasız olaıak açdbılen robotlaı kemık amelıyatlarında doktorlardan daha ıyı çahşıyorlaı Sonuç ta ınsanın duyu organı bu boyuttakı farkhlıkları algüayamı Bilimin içinde yoğun ı/ t X " ™ " ' kalkışmamış nıce "bılım Blhm meslek olmuh zeklt u Qnık ıstnı b kumaz Şİİr Vardir. wi' "• • adamı" var dunyada1 Robot doktorlar tıp dünyasında önemli yerler edinmeye başladılar. Ameliyatlarda yardıma olan makineler, özelHkle de insan elinin giremediği durumlarda imdada yetişiyor. unumuz cerrdhlan artık yepyenı teknıkler den yararlanıyorlar Robot doktor sıstemı de ışte bunldrddn bırı "Zeus" olarak adlandı rüan amehyat robotunun uç kolu var "Aesop" olarak adlandırılan ve ucunda mınık bır kamorasi bulunan kol sozlu komutlard gore ışlıyoı Uçlarında ığne ve amelı yat ıpının biıhınduğu dığer ıkı ko lu îbe doktoılaı bılgısayar ekra m uzerınden yonlendırıyorlar Orneğın Zeus bır has tdnın goğub kdfesmdekı ku çuruk amehyat kesıı^mden damarlaıı dıkerkcn dok torlar gelışmelerı ekran daıı buyutulmuş olarak r leyebılıyorlar Irısarı eiı heı yerde mukemmel çalışama yacak kdddr buyuk dıyoı Hamburg I Inıversıtesı kalp cer rahlarından Hermann Reichenspurner. Hdtta msan gozu de karanlık go gus kafesındekı dyımtüarı seçmekte yetersız kalıyor Fakat bukulebılır Aesop ( Automd ted Endoscopıc System for Optımal Postıtıonıng ) ınsan bedenındekı tum noktalara kolayca ulaşdbılıyor Aesop un en kullanışlı yonuyse komutlan eksıksız yerıne getırebılmesı Kuçuk manıpulatoı Ingılızce sağ sol ıkı grbı 20 komutu anlıyor Deutsche Aerzteblatt dergısı Kasım sayısında ro botlarm olumlu ozellıklerı şu şekılde sıralddı • Robot hareketlerı ansal etkılerden bağımsı? ola rak tasarlanıyor ve yonlendırılebılıyoı • Her zdiıidiı aynı tempoda ışhyorlar • Çalışma alarunı kesın olarak saptddıktan sonıa be lıılenen surede tamamlıyorlar Keşke bılım egıtıminde, bilimdeki Şİİrİn yerİ Ve Önemİ y ' 'H ınsanlar bu alanı da ele geçırmeye başlamışlardır Eskının bılım aşkıyla dolu, "kendılığınden ", ıçtenlıkle anlatabÜSe... bıhmyapan, araştıran bılım adamı, ışını bılen, "usta profesyonele" donuşmuştur Bılım teknolo/ı, teknolo/ıyle, pıyasa ekonomısı, polıtık, askerı guç bırleşmış, çok sayıda bilim ureticisine ıhtıyaç duyulur olmuştur Çok sayıdakı bilim memurları, gomulduklerı dar alanların teknık sorunlannın ustesınden gelmeye çalışmaktadırlar Bılımsel aruştırmalardakı ufuk genışlığı, araştırmanın anlamı, ınsan yaşamındakı yerı konusunda bilim memurları duyarlılıklarını yıtırmışlerdır Işte konusu dışına ılgı gosterenlere, "artık bıttı bunlar" denılmesının ardında, bır yonuyle bu memur bılım adamı, dar kafalı uzman anlayışının payı var Oysa şıır, doğayla, ınsanla ılgılı her konunun ıçnde var1 "Şık" bır matematıksel dılle anlatılmış, modellenmış doğa, farkedılmemış yanlan ustaca betımlenmış ınsan, ıçlerındekı şıırı yansıtırlar bılım adamına Araştırma alanındakı şıırı duyabılen, alanındakı sorunlan çozmekten kaçan, araştırmadan kesilmiş bırı olmak zorunda değıldır Şıır, araştırma heyecanı, arama aşkıdır Şıır, dıkkat dağıtan bır gerçeklık değıl, bır yoğunlaşmadır1 Keşke bılım eğıtımmde, bılımın konusundakı şıınn yerı, onemı anlatılabılse1 Matematığın, fızığın, astronomının, /eoloıının, bıyoloıının, psıkolo/ının, antropolo/ının, dılbılımın şıırını anlatılabılen kıtaplar yazılabılse Bunun hem bılıme hem de şııre katkısı olurdu* Bılım daha genış ufuklu, daha zengın, daha yoğun, şıır daha dolu, daha ışlenmış, daha ınce olurdu1 774/2