Katalog

uımaca Hazırlayan: Hüsnü Kale Çekirdeksiz meyve ^^^S^^B uretm uretmektır Muzda oldugu gıbı trıploıd ^ m trıplc kaıpuz forıksıyonel çetardekuretme7 anrak paı tenokarpık yolla meyve uretebılırler An cak bu ışlem her yem nesıl ıle tek rarlanması gerekar Bu nedenle pahalı dır ve yuksek malıyet uruneyansır SOLDANSAĞA HIIP dolap ddldveıc Buyuk erkek kardeş Katışık 1. AII kı\nk uyüuldidan almmış htoğralta gorduğu îiz an 3. Onııne geldığı soztuğc kendıkendme an nuz dımyımiFin uzeımde sanh lııçbır su kutlesı yok lamını veren yabanrı on pk Tıpla gelışmış bır tckm ıken ortaya çıkan VP bpnzprı şekıllcıo veıılen ad ğm kısaltması Sus 4. Asya da ulk'p Ormanm vnrh UğuiMzluk Kuçuk bıtkılerm qpnel adj ÇpmbPi Qııid z ıtdr vermcdi.ii ın lyı bıçımde ışletılmesı eko çovrpMimyıinçapııiJ oıamu goıteren sayı 2. Tpımo nomık nlarak planlı bu bıçımdı yaraıldiukudbi S. dmanvktp bır s/s/nmj/ı onfijismdekı dZdlmayı olçme Aqırh(jı bm hbgıama pşıl olçu bu ınv Japon ımpdid ye yaıayan buyukhıl Ayıkkjbı vc teılık ydpıımnda tur dilesının soyundan qpldıqınp ınanılan gııneş taruı kulldnılan satflam VP parlak kumaş 3. Lanhnm kendı ı,diai 6. Nışdbtdrun bindırınvne çığnpmp s/raîjnds yar organuuidbinda bulunan zaıarh hucrp veya maddele dım rden tukuıuk kokenh enzım Az bulunan sey te karşı uretüğı oz balgı Pasılık Okydnuiu nda bıh rek 7. Sunnılordon lynlaidk Hz Ah buyundan geldık npn en doıın çukııı (dlt koşedela totoğralm bdğmda lerını ıddıa edenleım kımluqu ınezhep (Ku) koyu mavı renklı 11034m) 4. (Kı<>) Kııptou Gumuş ABDdekı Natıonal Televısıon System Bır orta nğıe bdhğumı kuçuğu Taşımacılık 5. Fskıden Romaya tım kuıumu 8. Ddinarlarda dolaşan sıvı Nâzım llık vnılcn ıd Dım toren Yeryuzu parçası klamdpv met m soyadı 9. Aıalarmda frekanb uyumu olan ve ay İPtleıındc maaş yprıııe veya luzrnetkarşüığı olaraka? nı anda çıkarılan muzıkal seüenn tumu Genelhkle 1 eı VP ııcalp bırahlan topıak 6. Atm bu ya da yıyecek bır omurıkk lezyonuna hatjh olarak her ıh haı ,ıktn gorunce kışnpmesı (mastar) SushniPt ılıktp kuUanı meydana gelen lelç 10. Dıy koyun veya dışı hayvan lan ycşıl penıbe menevışlı sedef Bır qoz ıcngı 7. Vılayet yonetıcısı (tsk) Bdlidi 11. Yığıt Asyada (KK) Sndyunı Buyukbaş hdyvanlann qenel adı Iş qol Sıvat m ılt,ebi 12. Ehjksi7 kcbintiiu OeııelhUe İPnprpkbıı npsneye geıekcn ı\ıyı veyd nemı vermek krıstal şeklmdp bulunan bır kalsıyum kaıbon ıt 13. (H Raylar uzermdp hareket eden bu taşıt 8. Bazt yoreler çulu uyaklı yazılmib edebı pser Bır zaman bırıbı 14. de zcytıne venlpn ad (KK) Radyum Buyuk tvlası Addiid mn tahıt pamuk zeytın ve turunçgıller urunle t,diu (Kib) Nıkel 9. Tıp ve Tanh Klınık ve Taııhı ııylo bılınen ılçesı Evlıhğın sona ctmesı buşdiund idh osptlenyle bulıktc Afese/e oldrdl kpanya Qibı 15. lyı tıoş Buyuk yptışkın olgun (ınsan veya hay mcelemelen dp hulıırwn Pedıo on adlı unlu Ispanyol vdn) 16. Nıkahsız olarak alman kadm rarıye ıkbal hehm ve yazan (1908 " ) 10. Ah Fpttu on jdlı Aniııık 17. Orgdnldrı uyaran ve guçlendıren ılaç (KK) TI > devrındekı unlu asker ve sıya^pt adamı (1880 1943) tanyum 18. Lıııidiüdidd kıyı ıle gemı arasında yuk ta Homo Bdzı bılmıcılere gore modern ımana aıt şımak ıçm kullanılan altı dıız sağkm yapılı tekne 19. bır tur 11. Yanar dnner bır kumaş turu Hollanda nın (Eik) Ayak AlmanyalBaden VVurttembergde şehıı olo plaka ınv Kullanma iıırpsı 12. Bcnzcrleı ayıu 20. Satrançta L şeklmde hareket eden fıgıır Kars m yd^ld otenlar Orta Anadolu da 1131 1181 yıllan ara [>oğu ,undd oıeu yerı "inda lıukuın burmuş lurkbeylığı 13. Makromolekul îeı uronmiekı drdblumalan dolayısıyla 1953 Nobel Kımya Oduhı ilmış Herııidiuı on adü Alman iomyau (18811965) Vılayet 14. Su Duman lekesı Anlık <,ağdd henı hpanya hem de bugunku Gurnsldn a ve nlenad 15. U^diıdaıre hğnlmekte olan yun kptpn pamuk qıhı şrylonn tulturulduğu baş taıatı şışkın ve ya çatallı deqnek Ihvo YUKARIDAN AŞAĞIYA 1. Yeıdtkı nldyldim ve oluşumlann sıralamasını yapan ve kayaçlaıın yaşını iıpUıyaıı veıbıhm dalı Kıl tuy 2. Sihirli Kare II Sıhıılı Kaıe leıuı ozellıgı sıra oulurı ve dıyagonal kutuların ıçındekı sayıldiın toplamldnnın bıı bıı me eşıt olnidMdıı Soru: J x J karp yı 1 / vpya 1 sayılan ıledolduıa rak sıhırlı karp yapmız Hpr sayi uç kaıede mutlaka qomlmeh 772.sayıdaki "Sihirli Kare" isimli bilmecenin yanıtı: Bılmec cyı dogıu çozen okuyuculdrırnız Uygar Po lat Istanbul Nevzat Ural Izmır Orhan Zekı Demıray sarofjkı Ankara Ahmet Av şaroglu Ankaıa Gungoı Bınqol Istanbul Yusuf Topal Gazıantep Ahmel Kay han Kabal Ankaıa Aydın Buıgol Arıkdia Neıımon Sunıru Eskjşehu Suat Boztopc Sanibun hılız Kaya Ankaıa 8 1 6 3 5 7 4 9 2 Ankaıa Ozguı Etkdn bldn bul Nocdh Buyukduid Ankaıa Keıidiı dunidn Mdmsa Orhan Utkanlstanbul Meltem 'I ıreqoltstdnbul Hakan Karakıış Istanbul HPVII AV Soru Çekır deksız meyve ndt.il ortaya çıktı7 Bu tur meyveler nasıl urptılır? Yanıt Brookhdvcn Ulusal Laboıatuvan rıdarı Benjamin Burr ve Frances Burr çekirdeksiz meyvenın ridsü ÜI taya çıktıgını şoyle dçıklıyor Meyvenının gelışımı normal ola rak yumuı tacık boluınundekı bır veya bırkaç yumurtd hucrelesının polenlerle taşınan sperm çekırdegı ıle dollenmesı ıle ba^ldi Oysa bazı bıtkılerde meyve dolJenme olmadan da gelışebılır Bu olguya partenokarpı' adı verılır Partenokarpık meyvpnın çptardpklı mey vpyp kıynsla bazı avantdjldiı vardır Bı ııncı avantaj daha uzun ddyanması ıkıncısı daha albenılı olmasıdıı Muyvc (fükııdeğının oluşmamasının en sık gorulen nedem polenleı ın ddğdmasırıdd soıunlaıın ortaya çıkmabi veya yumurta ıle spermın ışlevlerını gereğmce yeııne getuememelendır Pek çok bıtkıde bırbırıne uyumsuz olan genler genetık açıdan farkh erkek ve dışı ebeveynleı arasındakı çapraz tozldşmanın başanlı bır dollenme ıle sonuçlanmasmı engelleı Bu ozellıkten ydiarlandn turunçgıl yetıştırıcılerı çe kırdeksız mandalın ve portakal yeüştır rneyı bdşardüaı Aynı meyve bahçesın dp bırbırıne benzer bıtküer ekıldığı halde çekırdek oluşmdmış ıse bu bıtkılerm partenokarpık oldugıı anlaşılu Anrak bunlar her şeye kaışm meyve veren bıtküerdır ve ço^almak ıçın çe kırdpÇe gereksınım duymazlaı Aslın da çekırdek ıle çoqalmanın dezavan ta]larını da goz ardı ermemek gereh yor çunku elde edılen ydvı u ebeveyn den farkh olabılır Bunun yerıne meyve yetıştırıcılerı ayaçlaıı aseksuel yolla yanı aşılama yolu ıle uretmeyı tercıh oderleı Başarılı dollenmeyı onleyen bıı dıger neden de kromozal denge sızlıktır Ornegın sıradan bır muz trıp loıd (uçlu krornozüm setı) bır yapı qoslerır yanı uç takım kromozomu bulu nur Her bır ebeveynden bıı kromozorn setı alacağına bır ebeveynden ıkı dığprınden ISP bıı kıomozom setı alır Trıploıd bıtküeı seyrek olarak ıçınde dpnqelı bır kromozom setı olan yumur ta veya speım uıetııler dolayısıyla başdrılı bır çekırdek takımı çok nadırdrr Muz aynı zamanda partenokarpık de üldbüır boylece aseksuel olarak urerler I IrPtırıİPr bunun yara sıra muzu do ku kultuı u yoluyla da uretırler Çekirdeksiz karpuz bu bağlam da ozellıkle çok ügı çekıcıdır çunku bunldrın çekırdpk ıle çoğaltılmaları ge tekırken uretıcıler partenokarpık yontemden de yararlanırlar Bu sonuca ulaşmarun bır yolu da trıploıd çekırdek Uçağa yıldırım düşetse Soru Uçağa yıldınm dıışerse ne oiw;ı Yanıt Massachusetts Pıttsfı eld'dekı Lıgthnıng Technologıes ın kıdemlı muhendıslerınden Edward J. Rupke bu soruyu şoyle yanıtlıyor Ortalama olarak Aınerıkan tıcarı uçdk fılosunddkı uçakldra yılda bır ve ya daha fazla yıldırım duşeı Aslında uçaklar yuklu bulutldrın bulundugu bolgeden geçerken yıldımı tetıklerler Ozel uçaklaıa boyutldrının kuçukluğıuıden dolayı ddha A? sayıdd yıldırı rnın duştugu sanılmaktadıı Yıldınm duşmeaırıe baglı oldugu duşunulen son uçak kaza'sı 1907 yılın da meydana geldı Buyun uçaklat quvenlık açısından pek çok yıldıı ım seı tı fıkasyon testmden geçmektedıı Mu rettebat ve yolcular gurultu ve ışıga ba kıp uçaga yıldırım duştugunu sansaldsdahı yapımı sııasmdd dlındn dıkkatlı onlemler sayesınde cıddı bu hasaı oluşmaz Hava tdijitldrının pek çogunun dış yuzu alumınyum kaplıdıı Alumınyum eleküı<5ı ıleten bır maddedır Bu ıletken hat u^prınde heı hangı bır açık lıgın veya yaııgın olnidindbi qerekır Bu durumda yıldırım dış kısmı aşamaya cağı ıçın ıç bolgeleı ı etkılemez Bdzı modern uçaklar son derece gelışmış kompozıt malzemeden yapü mıştır Bu nidlzemenın ıçıne akım taşıyan ıletken fıber bır tabaka gomuluduı Muhendısler elektrık akımının suratle drtması veya yukselıp duşmesı duru munda uçagın ıçındekı lıassas dletlerın etküenmemesını kesınlıkle garantı altı na almalıdır Dıkkatlı bu ızolasyon topraklama ve elektrık akımındakı ınış çıkışlan sondurme gıbı onlemler kdb " lo ve aletleım doldylı olarak etkılen mesınden doğan sorunlan ortadan kal dırır ABD'de Federal Uçuş Daıresı (FAA) veya uçagın uretıldıgı ulkedekı benzer bır kurum tarafından konulan kurallaıa yore guvenlı bır uçuş ve ınış ıçın krıtık pozısyondakı heı devre ve ekıpman yüdırıma karşı test edılmış olmalıdır Dığer bu onemlı aldn da yakıt sıstemıdır Bu sıstemde mınık bır kıvıl rım dahı korkunç bır fclakete neden olabüıı Muhendısler yüdırunm yakıt sısternınde kıvılcımlara neden ol mayacağından emın olmabdır Yakıt tdnklarını orten dış kaplama yanmalara karşı guçlendu ılmelıdıı Motora yakıt taşıyan borulaıın tumu yüdırıma karşı ozel gelıştırümış malzemelerle kaplı olmalıdır Ayrıca daha az parlayıcı yenı yakıtldrın kulldnılması ozendırılmelıdır 774/15