Katalog

Göbek kordonundaki hazine Dıger fırmalar etık sorunlan dıkkate alarak sosyolog Wolfgang van den Daele'nin deyımine gore "daha şık" bir çozuın uzerinde duruyorlar, Bu kuruluşlar gobek "kordonundakı kandan yararlanıyorlar. Göbek kordonu bugune degin çope gidiyordu ama aruk bunun içinde biyolojik bir hazinenin banndıgı fark edildi. Göbek kordonunda sadece kanın kök hücreleri degil aynı zamanda kas, kemık, küardak ve karaciğer dokusunun öncu hücreleri de bulunmakta. Dusseldorflu immünoloji profesoru Peter Wernet kemik dokusu elde edilebilen hücrelerin patentini aldı ki bu terapi kemik erimesine (osteoporoz) karşı kullarulabilecek. Ne var ki yeuşkin kok hücreleriyle de sorunlar yaşanıyor Çünkü bunlan elde etmek çok zor. Örnegin kemik iligindeki 10 000 hücreden sadece biri yetişkin kök hücresidir. Üstelik bunlar embriyon kök hücrelerine göre deney tüplerinde daha zor büyütulebiliyor. Bununla birlıkte hıçbir bılim adamın hangi hucre turunun ilaç üretiminde daha yararh olduguna karar veremiyor. En azmdan bu soruya kesin bir yanıt bulabilmek için embriyon kök hücreleriyle araşürmaya izin verilmesinin gerekli oldugunu düşünüyor DFG müdür yardımcısı Rüdlger Wolfrum. Etik uzmanlan embriyonun çeşitli pragmatik girışimlere alet olmaması için büyuk çabalar harcarken donüp dolaşıp hep o bildik soruya takılıyorlar: "50 hücresiyle birlikte buradaki I harfinin noktasından daha büyük olmayan bir küme insan olarak tammlanabilir mi? Insan oluşumuyla ilgili soru ilk kez antik çaglarda ortaya çıktı ve doğal bıhmlerdeki tum gehşmelere ragmen halen yarutianamadı. Aristotaleı uzun bir süre "birbirini takip eden canlüar" kavramını dogal bilimlere ve Katolik dunyasına anlatmaya çahşmışu. Düşünceye göre embriyon ilk önce bitkisel yaşam sürüyor. Bunu hayvansal bir evre takip edıyor Sonuncu evrede ise akü gelişiyor Arıstoteles'e göre akü, erkeklerde döllenmeden sonrakı 40 gunde ,kızlarda ise 80. gunde gelişmeye başhyordu. Geç antik dönemi küıse fdozoflarından Tertullian ise tam aksi bir duşünceyi savunuyordu. Ona gore akü, dollenme sırasında oluşuyordu. Kuşkusuz birçok araştırmacı da Aristoteles gibi embriyonun belli aşamalardan sonra insana dönüşmesi fıkrini kabul etmek ister Ve bazı ülkelerin kanununda da aynen boyle yazıyor Anglosakson yasalanna göre yaşam, yumurta ve sperma hücresinin kaynaşmasıyla degil 14.günden sonra başlar Işte bu yuzden de Ingiltere'deki Avam Kamarası geçen yü embriyo araştırmalaıına izin verirken herhangi bir sorunla karşüaşmamıştı Nilgün Özbaşaran Dede Kaynak: Spıegel, 20/2001 Lösemi: İmkânsızlıktan başarıya! Baştarafı 10. sayfada kez gunumuzde en onemli kanser merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kemik iligi naklinin bir çok kan hastalıgında gerçekçi ve etküi bir tedavi biçimi olabümesinde doku gruplannın tayin yontemlerinin gelışmesi, antibiyotik tedavisinde onemli ilerlemeler, kan bankacıhgı ve destek tedavisindeki elde edilen başarıların sonsuz katkısı oldu. European Bone Marrow Transplantation Registry (EBMT) ve International Bone Marrow Transplantation Registry (IBMTR)'ın verileri göz önüne ahndıgında dünyada yılda 40.000'e yakm kemik iligi nakli uygulaması yapıldığı anlaşılmaktadır ve bu sayı her geçen gün artiyor. Bugün ülkemizde de ilik nakli yapılan toplam hasta sayısı 2000'e yaklaştı. Bu veriler bile tek başlarına Mathe ve arkadaşlannın başlatngı surecte gelinen noktayı özetlemeye yetmektedir. Lösemi hastalığının tedavi edilebilirlik oranını artıran bir diger onemli nokta antibiyotik tedavısınde kaydedilen aşamadır. Kanser tedavisi sırasında beyaz kure sayılan düşen ve bagışıklık sisteminin baskılanmasına bagh kolay infeksiyon gelişen hastalar için antibiyotik tedavisindeki ilerlemeler yaşamsal öneme sahiptir. Antibiyotik tedavisi denildıginde ise kuşkusuz akla ilk gelen isim Sir Alexander Flemingdır Bu alçakgönüllü lskoç, 1945 yılında Harvard Unıversıtesınde kendini dinleyen genç meslekdaşlanna şunlan söylemekteydi. "Genç laboratuvar çalışanlanna ögüt vereceksem olağa756/14 nustu olan ya da gorunen bir şeyı asla goz ardı etmeyin. O belki aslında genellıkle sizı hıçbir şeye goturmeyen bir yanlış alarm olabılir. Ama ote yandan şans sonucu, size onemli bir ilerleme için yol açan bir ıpucu da saglayabüir. Ama sizi şansın bir şeyler sunmasıru bekleme tehlikesi konusunda uyarıyorum Çakşmah, hem de çok çalışmalıyız. Konumuzu bilmeliyiz. Işimizin butun teknik yanlannın ustası olmalıyız. Pasteur'ün sık alınüladıgı "talih hazırlıkh akh yegler" hiç kuşkusuz dogrudur. Çunku hazırlıksız akü hrsatın elinı uzattıgını gormeyebilir....". Hematoloji tarihinde yerini alan tum bilim adamlan birbirlerinden farklı çaglarda, farklı ulkelerde ve farklı deger yargılan ile yaşadılar. Ancak her birinde kuşkusuz ortak iki ozellik vardı. Bilinmeze olan merak ve ınsan yaşamına kayıtsız saygı. Tum yaşamlan boyunca hep insanların yaşamlarını kolaylaşüracak bilinmezleri aradüar. Bu onculer, hoşgorusuzluk, şiddet ve dogmalar ile dolu insanlık tarihinde farklı ve ayncahklı bir yere sahip oldular. Çunku onlar gerçegi arayan, bunun için hiç yorulmadan, bıkmadan çalışan, cesur, kararlı yapılan ile diğer insanlardan farklıydılar. Bu bılim adamlarının tumu kendilerinden sonra gelenlere miras olarak sadece kullanacaklan yenı bügiler degil, örnek alabileceklen yaşam tarzlan da bırakıp gittüer. Yukanda sözu edilen olaylar ve kişiler kuşkusuz kı hematolojinin hiç bitmeyecek seruvenındekı baş rol oyuncularından sadece bazüandır Bu sureçte gelecekte de onlarca baş rol oyuncusu olacaktır. Ancak "gerçek" baş rol oyunculan, aslında esas rolun hep "bilgi"ye ait oldugunu hiç unutmayacaklardır Fleming'in şu sozlen, gelinen noktada ne kadar kesin bir belirlemedir. "Araştırmanın konusu iler lemedir ama araştırmacının degil bilgının. ..." Bılgının ilerlemesı, nasıl bir zamanlar olumcul kabul edüen bir çok kan hastalığının başan ile tedavi edilebilmesini sağlamışsa, gunumuzde yaşanan molekuler bıyoloji ve bagışıklık sistemı ile ilgili devrim niteligindeki yeni açüımlar da gunumuzde olumcul sayılan bir çok hastahgın tedavi edilebilirlik şansını arüracaktır. Bu ongorü, losemiyi ilk kez tanımlayan Dr. Wirchow'un 1858'de dile getirdigi öngörü ile kesinlikle ortüşmektedir ve bu anlamda dogrudur. "Losemınin şifasız bir hastalık oldugu fikrini aşılamaya çaUşmıyorum. Aksine bu hastahgın tedavisi içinbir çok umudunun doğacagına inanıyorum..." (*)YrdDoç.Dr. MarmaraUniv.TıpFak., Hematoloji Bilim Dalı Ogretim Uyesi mcetiner@marmara.edu.tr Bu yazırun hazırlanmasındah katkılanndan dolayı ProfDr Mahmut BAYIK ve DrAnneMahe MAUEER'e teşekkür ederim. KftYNULUt: 1Hofibrand AY Fantıru B. Achievements ın Hematology ın the 1\wentieth Century Semınara uı Hematology 36.1.1999 2Brenner MK, Pınkel D Cure of Leukemia Seminars ın Hematology 36,73,1999 3Thomas ED Bone Marrovv TYansplantatıon'A revıew Sennnars ın Hematology 36:95,1999 4Piller GJ. Leukemia A Bnef Historical Revıevv from Ancıent Times to 1950 Bntısh Journal of Haematology 112,282.2001 5GW Santos Historical Background In Clınıcal Bone Marrow and blood stem cell transplantation Ed Atkın3on K 1 9,2000 $Wıngard JR Bone marrovv to blood stem cells past. present, future In Blood and Marrovv Stem Cell Iransplantaüon. Ed VVhedon MB, VVujcık D 325,1997 7La Legende du sang Jean Bernard 1992 Flammarıon Edıtıon 8Steven Otunosla Alexandre Flemıng Hastalıguı penısılmle keşfi Evıını Yayınevı, 2000 9 Prof Dr Atılla Yalçın Dunyada ve Türtayede kök hucre naldı Hematopoetik kok hucre nakli ve graft muhendısligi konulu toplantı GATA Haziran 2001 Ankara 10Lyons AS, Petrucelli RJ. Çaglar Boyu Tıp Çeviren Dr NdgunGuducu 1997