Katalog

Cönülden Billme Sanşın olmak veya olmamak... Son yapılan bir araştırmaya göre sanşın olmak kadınların mesleki yaşamlarını olumsuz yönde etkiliyor Ahmet Inam Hmzırlar Teknoloji yoğun dunya değişiyor hızla. Akıl diye bildiğimiz, "tek" oldugunu sandığımız gucümüz bileşenlerine ayrılıyor: Ben yazılanmda adlannı anıp duruyorum, teorik akılın yanında, denetleyen, anlayan, şiirleyen, erotik, bağlanan, eleştiren akıllar, ortak akılla düzenlentyor. Akıl bölünmesi ya da çoğalmasınm ardmda, farklı boyutlanyla çeşitli insan tipleri oluşuyor! Bunlardan biri de "hınzır" insan tipi! Hınzır, zeki, çok zeki insandır. Zekâsı, onu seçeneklere, bulduğunla yetinmemeye götürür. Kendisine öğretileni, verileni hızla kavrar, çerçevesini çizer kafasında. Bu çerçeveyi irdelemeye başlar, didikler. Sorgular. Eski Yunan'da sofıstler hınzırdılar. Inançsız hmzırlar! Her savı çıkar karşılığında savunabılırlerdı. Tartışmayı, araştırmayı bir oyun olarak görenlere "hınzır" diyemeyiz. Hınzır, bir hedefin, bir kaygının, bir inanan ardındadır. Sokrates bir hınzırdı.. "Hakikafın peşine düştüğü için! Toplumunun inançlarıyla yetinmediği, onları sorgulamayı seçtiğinden. Ustelik, kullandığı ironl, hınzırlığını pekiştiren bir özelliğidir: "Bilmiyorum" der, orneğin. Amacı, bildiğini sanan insanların, bilgi sanılarını çürutmek, onları araştırmaya itmektir. Her araştırmacı hınzır değildir. Her aydın, her entelektüel, her bilim adamı, her sanatçı. Hınzır, çağından, çağındaki kültürel ve bilgi ortamından rahatsız olanlardır. Memnun, yetinen, hoşnut kalan, kabul eden, verileni irdelemekten kolayca vazgeçen hınzır olamaz. Hınzır, zoru olandır. Derdi olan. Taklit eden, basmakalıp göruşler içinde kalakalan, memur zihniyetli insan hınzır değildir. Basmakalıp insan kurnaz olabilir ama hınzır olamaz. Benim hüsnü kuruntularımdan biri de hınzır olduğumu sanmamdır. Hınzır insanları severim. Onların seçenekli dunya arayışlanna vurgunumdur. (Orneğin Fayerabend!, Nietzsche!) Hınzırın ahlaksızına domuz diyorum. Zekâsı dünyayı çabuk kavramaya goturür onları; duzenin zayıf yanlannı çabucak görüverir, bu zayıf yanlarından yararlanmaya çalışırlar. Ulkemizde bunlardan çok sayıda vardır. Bankalan, kurumları soyanlar, ticarette farked'ılmeyeceğini düşündükleri hilelerle para kazananlar, hınzırın ahlaksızıdırlar. Bilim ve sanat alanlarında da ahlaksız hmzırlar vardır. Kurnazlıkla doktora tezi yazan, insan iliskilerini basarabildiği için akademik merdivenleri tırmanan akademisyenler bu gruba girer. Zekâ ve kurnazlıkla sanki "ustaymıs" gibi şiir yazan sairler var edebiyatımızda Adı unluye çıkmış nice ahlaksız hınzıra her çağda rastlayabilırsınız. Hınzırları severim, domuza donuşmemişlerse. Masum hmzırlar, dunyamızm kokuşmasını engellerler. Tez elden, basmakalıp, ustunkoru çozumlerı sevmezler. Hınzır kuşkuyla bakar onerilere: Kandırılmaktan, aldatılmaktan korkar. Kuşkusu, sağlıksız bir kuşku değildir. Araştırmayı, yeniden gözden geçirmeyi sağlar. Söylediklerimden, fılozofun, saygın sanatçımn hınzır olması gerektiği sonucunu çıkarabilirsiniz. Karşı çıkmam bu gorüsünüze. Ben filozofun hınzınnı, sanatçımn hınzırını severim. Saf, çocuksu, tertemiz, pırıl pırıl olanlarına da (orneğin felsefede Spinoza, bizim siirimizde Behçet Necatıgil!) saygı duyarım, hayran olurum. (Orneğin, yine felsefede Husserl boyle bır masum, çocuksu filozoftur! Rousseau, Derrida hınzırdır! Nedense Einstein bana çocuksu yanlarına karsın hınzır biri gibi gelir!) Hınzırın Türkçemizde olumsuz çağrışımlan yok değil! Bu çağnşımların olumsuz etkilerini azaltmak amacıyla, bir hınzırlık ahlakından, adâbından soz edebiliriz. Hınzırlıkla, daha once soylediğım gibi kurnazlığı birbirinden ayırmak gerekir. Hınzırla domuzu. Hınzır, olumlu yorumuyla erdemli biridir. Çerçeveleri kıran, çerçeveler içindeki tutarsızlıkları farkeden, eleştiriyi, bakış genişliğini seven insanlardır. Hmzırlarm zekâsı, teknoloji ve bilimin gelişiminde çok gerekli. Sakın yalnız bıkakılmamalı. Hınzır insana, duygu zenginliği, bakış genişliği, sevgi coşkusu gerekli. Hınzırlığımızı geliştirelim. Her ınsanın hınzırlık donanımı var. İnsan olma çabamızda, diğer yetilerimizle birleştirilip, terbiye edilebildiğinde insanlığa katkısı olabilir. Yoksa, bu savımda da bir kurnazlık olmasın? 751/9 S anşın olmak bır avantaj mı yoksa dezavantaj mP Dunyada 6 kadından bırının dogal sarışın, yansının "boyalı" sarışın olduğu gerçegınden yola çıkarsak sanşın olmanın pek çok kadın tarafindan arzulanan bır durum olduğu sonucunu çıkartabüırız Pekı, gerçekten san saç sanıldıgı gıbı iyı bır şey mı 9 Peroksıt 1818 yılında keşfedıldı Bu tarıhten sonra pek çok kadın doguştan sanşın olmadıgı ıçın yerınmeyı bırakü Zaman ıçınde saç boyama teknolojısı gelıştı ve kadınlar teknolojınin sundugu olanaklan sonuna kadar degerlendırmekte gecıkmedı Son gunlere kadar sanşın ya da esmer olmak yalnızca bır moda meselesı olarak ele alınıyordu Ancak son gunlerde yapılan bır araştırma saç boyama arzusunun altında çok farklı nedenlerın oldugunu ortaya koyuyor Calıforraa State Unıversıtesı'nden Diana Kyle'ın yuruttugu araştırmaya gore san saç sosyal yaşamı canlardıran bır ozellık ancak mesleki yaşama zarar verebıliyor Sarışın kadınlann ış başvurulan, kendılerıyle eşıt konumdah esmer rakıplenne oranla daha sık gen çevnlebılıyor Aynca sarışınlarlarla aynı ışte çalışan esmer kadınlann daha yuksek ucret aldıklan tespıt edılmış Kadınlann mesleki performanslannın saç rengı gıbı onemsız olması gereken bır kntere dayanılarak degerlendırümesı çok buyuk bır haksızlık ve ılkellık olarak yorumlansa da, soz konusu araştırmanın sonuçlan kuşkuya yer bırakmayacak kadar açık Aslmda ış başvurulannı degerlendırenler, adaylannın saç rengınden etküendıklerının büıncınde degüler Karar alma pozısyonunda olan bır erkek denek başvurularda tarafsız davrandıgını ıddıa ederek şoyle konuşuyor 'Başvurulara üıştırılen fotograflar benı hıçbır zaman etkılemedı Karaıımı yalnızca başvuruda bulunanın CV'sıne dayanarak verdım' Ancak sonuçlar bunun tam tersını gostenyor Eşıt koşullardakı ışlere yerleştırüen kadınlar ne yazık kı saç renklerıne gore ucretlendırılıyor Esmerler, sonuçta sanşınlardan daha yuksek ucretlerle ışe alınıyor Bunun nedenlennı araştıran noropsıkolog V. S. Ramachandran eıkeklerın sanşın kadınlan cınsel açıdan daha çekıcı ve kadınsı bulduklannı üerı suruyor Nıçın? Çunku san saç cınsel bır gosterge ışık yaydıgı ıçın ılgı çekı yor San saç, kadınlan cınsel açıdan cazıp küarken, bılgı ve becen ısteyen ışlerde olumsuz nıtehkler kazandınyor Erkek yoneucıler farkmda olmadan sanşın kadınlara karşı bır guvensızlık beslıyorlar Bır yonetıcı şu ıtırafta bulunuyor "San saçlı kadınlann dış gorunuşlenne geregınden fazla zaman ayırdıklarını, dolayısıyla cıddı ışlerde başanlı olamayacaklarını duşunuyorum" Bu son araştırmanın da dogrulamasıyla büım adamlan bunun nedenlerının evnm teonsının koklennde yattıgına ınanıyor "Aptal sanşın" klışesının hala canlı ve etkılı oldugunu belırten evnm teorısyenlen, erkeklerın eskı devırlerden bu yana sanşın kadınlan daha seksı ve esmerlerden daha aptal olarak degerlendırdıklerını soyluyor Taş Devrı'nde büe bu goruşun hakım oldugunu belırten büım adamlan, san saçın gençlık sımgesı olduguna dıkkat çekıyor Insanlann çocukluk donemınde cütterı ve saçlan daha açık renklıdır Boylece sanşmlar bılınçsızce daha çocuksu, daha korumasız ve ne yazık kı daha deneyımsız olarak algüanıyor Kadınlarda butun bu ozellıkler aptal sanşın ' başlıgı altında onyargüara zemın hazırlıyor Bu faktor bugun eskısı kadar yaygın değü Ancak eskı devırlerde bılımsel tıbbın geçerlı olmadıgı donemlerde sanşın kadınlann ureme konusunda daha umut verıcı bır gorunum sergüemesı cınsel açıdan tercıh edılmelerıne yol açıyordu The Observer 29 Temmuz 2001 sak yollannda çogalır ve ıshale yol açar Cryptosporıdıum klora karşı dırençlıdır ve havuz suyunda gunlerce canlı kalabüır Bağırsaklardan suya kanşan dıger bır parazıt de E Colı'dır Mıde rahatsızlıklarına neden olur klora karşı daha duyarlıdır Kurallarına gore bakımı yapılan havuzlarda kontrol altında tutulabılır Suya dalmadan once ük yapmanız gereken şey, suyun rengı ve goruntusune bır goz atmaktır Bu, suyun temızhğı hakkında yeterlı bılgı verebılır Suyun en az 3 metre derınhgmı net bır şekılde gormenız ve havuzun dıbındekı metal ızgaralan seçebılmenız gerekır Havuz kendrlarınddkı kopukler ve baloncuklar potansıyel bır tehlıkenın habercısıdır, bunlar tıpık olarak polen veya bakten gıbı organık maddelerm yogun oldugunu gosterır Su gırdecek kadar temız gorunuyorsa ıkıncı yapacağınız şey ağzınızı kapalı tutmaktır Yuzerken, pek çok ınsan farkında olmadan su yutar Boylece mıkroplar vucudumuza kolay bır geçış yapar "En ıyı savunma saldındır" mantıgından yola çıkarak, kırhlığe yol açan maddelerm kaynagına ınmek gereku Tuvalet ıhtıyacını beze yapan bebeklerde bezlenn mıkrop kaynagı oldugunu hıçbır zaman unutmamak gerekır Ebeveynler çocuklannın altını sık sık ve dıkkatlı bır şekılde havuzun mumkun olan en uzak noktasında temızlemelıdır Su geçırmez bezler büe mıkrop kaynagı olabılır Gerek çocugunuzun bezını degıştırdıgınızde gerekse tuvalete gıttıgınızde havuza gırmeden once ellerınızı sabunla yıkamayı unutmayın Havuz suyunun temızlenmesınde hâlâ en etkın madde klordur Evlerdekı havuzlar gunde en az bır kez kontrol edılmelıdır Ortak kullanıma açüc havuzlar ıse uç saatte bır yuzenlerın sayısma bağlı olarak kontrolden geçırümelıdır Mıkroplar üık ısıtılmış sulan tercıh ettıgı ıçın ısıtümış havuz ve jakuzüer daha sık ve dıkkdtlı bır şeküde denetienmekdır Eger suyun temızlıgınden kuşku duyuyorsanız, suyun pH duzeyını kendı olanaklannızla olçebüırsınız pH guvenüır bır arahkta ıse rahatça yuzebüırsınız Tıme 6Agustos2001 Derleyen: Reyhan Oksay