Katalog

Bilimsel etiği kim denetleyecek? Ülkemizde bilimsel sahteciliklerin cezalandınlması konusunda kimse yetki letın dıye unıversıteye gonderıp durmakta yanı dosyalar unıversıte üe YOK arasında durmadan gıdıp gelmektedır Bılimakam olmak istemiyor... Üniversitelerin ve YÖK'ün bilimsel sahteciliklerLmsel sahtecılık dosyalanrun YOK üe unıversıte arasındakı gıdıp gelme macerası, durumu kabul etmeyerüerın umutkarşısındaki tutumu üzerine suzluğa duşup olayın takıpçüığınden ne zaman vazgeçecek lendırmelen ve aynca tanık olunan kanıtlanmış bır dızı olay üımsel sahtecüığın onlenmesı gelışmış ulkelerde ol bu konuda tam anlamıyla bır oyalama stratejısı uygulandı duğu gıbı ulkemızdekı akademık yaşamın da onemlı ğını gostermektedır Bu stratejı ağır suç olusturan büımsel bır sorunudur Yerlemış etık değeîler bır büımcının sahtecüüdenn büınçlı olarak zaman aşımına uğraülmaya ve en başta durust açık ve ustun ahlâklı olmasını gerektırır Kahukuken cezalandırüamaz duruma duşurulmeye çakşüması bul edümıs bilimsel yontemlen ve buımsel etık kurallannı demektır bıhnçlı bır şekılde hıçe saydığı halde bunlara sıkı bır şekıl YOK sıstemının büımsel sahtecüıkler karşısında vaz de sadık kalıyormuş gıbı davranıp büım dunyasını dlddtma geçümez bır yontem olarak sahıp çıktığı "Oyalama Strategmşımınde bulunma eylemıne "bilimsel sahtecilik"adı ji«i >f genel hatlanyla şoyle uygulanmaktadır venlmektedır Bilimsel sahtecılık başkalarırun elde etfığı biBır unıversıtede yapüan büımsel sahtecüüde ügüı suç limsel verılerı kımsenm ıznı olmadan alıp kullanmak (korduyurusu karşısında unıversıte yonetımı tarafsız büımsel sanlık) başkalanna aıt araştırmaların bulgu ve sonuçlarını otontelere bır mceleme yaptırıp arkasından cıddı bır soruş kendısının gıbı gostermek (intihal) ve yoktan ven yaratmak turma açümasını sağlamak yenne on ınceleme ıçın dosya(fabrikasyon) gıbı eylemler olarak ortaya çıkmaktadır (1nın taraflı olacağı büınen kışüere gondenlmesıne dosyada 4) adı geçenlenn bınm yonetıcısı olarak gorev yapmaya devam Bu eylemlerın başlıca nedenlerı en başta kolay yoldan ettırümelenne aynı kışüenn haklanndakı ınceleme tamam akademık çıkar sağlama olmak uzere akademık değerlen lanmadan ve aklanmadan fakulte ust yonehmınde onemlı godırme ve yukseltme sıstemının yayın ratelığıne degıl de yarevlere atanarak kendüerı hakkındakı suç dosyasını ele ge yın nıcelığme onem verecek bıçımde ışlemesı yeterlı araş çırmelerıne ve bu şeküde aylarca suruncemede bıraküan ınürma eğıtımı ve dısıplını almamış olmak hızh yukselme ve celemenın sonucunu etküemelenne kısacası olayı ortbas et adını daha çok makalede gorme hırsı (Hollyvvood sendromu) meye çalışmalanna büerek hrsat tanıyabümektedır ve kışısel bozukluklar olarak belırtılmektedır (1 2) YOK yasası ıle bırlıkte getırüen uygulamalark akademık yukseltme ve atamaların esas YÖK hiç bir şey olarak yayın nıtelığı ıle değü de Bir çözüm olarak, Türkiye Bfflmler yapmıyor yayın sayısı ıle üışküendırümesın den sonra ulkemız kaynaklı bilimAkademisi bünyesinde ya da ayn bir YOK ıse skandal mtehğındekı olayların kanıtlanyla sel makale sayısında oransal ola kurum halinde özel usullerle çalışa bırlıkte büdırümesı karşı rak onemlı artışlar olduğu bır gercak ve bir onur kurulu olarak görev sında ne Denetleme Kuru çeküı (5) Ancak bu uygulamay lunu goreve çağınp olayı la bırlıkte YOK e ıletılen bıhmsel yapacak bağımsız "ULUSAL BİLİM ortbas etmek ısteyenlere sahteciliklerin de arttiğı YOK Başbüerek fırsat yaratan fakulte ETİĞİ KURULU" kurulmalıdır. kan Danışmanlığı gorevı de yapan ve unıversıte yonetıcüen TUBA uyesı sayın Prof Dr R. Kâhakkmda ışlem yapmakta ne de sunulan kanıtlan tarafsız ve zım Tttrker tara&ndan tıpık orneklenyle bırlıkte kapsamlı yetkın büırkışüere mceleterek büımsel sahtecüığı gerçekleşbır makalede açıkldnmıstır (6) Sayın Turker bu makalesın tırerüerden hesap sormaktadır Yuksekoğreümın en yuksek de bilimsel sahtecılık yaptıgı kanıtlananların bazı unıversıtedenetım organı olan YOK gorevı gereğı bu ışlemlerı yapalerde değışık ıdarı ve akademık gorevlerde olmalarının ko cak yerde olayı kendısıne yapüan suç duyurusunda sahtenunun en acıklı yanını oluşturdugunu ıfade etmektedır cüıklen ortbas etmeye çalıştığı büdırüen unıversıte yonetımıUlkemızde henuz büımsel sahtecılık suçu sayüacak ne sorarak goruşlerını ıstemektedır Unıversıte yonetımı doeylemlerın neler olduğunu kanıtların hangı tarafsız büım ğal olarak bız olayı ıncelettık ıddıalar varıt degüdır şeklınotorıtelerı tarafından değerlendırıleceğmı ve çok daha de yanıt vermektedır YOK de sunulan karut ve belgelen sağ onemlısı unıversıte yonetıcüerıyle YOK'un bu konudakı so lüdı bır şeküde ınceletmeye gerek gormeden doğru ve gerumluluklannın neler olduğunu kapsamlı bır şeküde tanımla çerh kabul ettıgı bu yanıü ıddıa sahıplerıne büdırmekle ken yan etkın bır duzenleme yoktur Var olduğu soylenebılecek dını gorev yapmış kabul etmekte ve bu sonuca razı olunmatek duzenleme YOK un Yuksekoğretım Kurumları Yonetıcı sını umardk olaya kapanmış gozuyle bakabümektedır Oğretım Elemanı ve Memuıları Dısıplın Yonermelığı ne Fakat bu sonuca razı olmayanlar çücar ve kanıtlann ta1998 yüında ekledığı bır fikradır Yapüan bu eklemeyle bır rafsız büım otorıtelerıne ınceletümesı gereküğınde ısrarlı başkasının büımsel eserınm veya çalısmasının tumunu veya olurlarsa dosyalar tekrar unıversıteye unıversıte aylar suren bır kısmını kaynak bekrtmeden kendı eserı gıbı gosterme yenı ıncelemeler sonunda tekrar YOK e YOK bır daha ınceeylemı unıversıte oğretım mesleğınden çü<anlmayı gerektı ren ağır bır suç olarak tanımlanmıştır B lenne bağlı olarak yülarca surebümektedır Akademık yaşamın cıddıyehyle bağdaşmayan bu oyalama ve bıkürma surecınde gorev surelerının dolması nedenıyle unıversıte yonetıcüen değışse büe yenı yonetıcüer de büımsel sahtecüıkler konusunda ızlenen stratejıye aynen sa hıp çıkabümekte hatta ortaya koyulan yenı kanıtlar varsa onlann da aynı yontemlerle karartümak ıstenmesıne ursat yara tabümektedır Boylece "yönetimde devamlıhk ilke•i"nın dramaük bır omeğı sergüenmektedır Gorulduğu gıbı büımsel sahtecüüden onlemek ıçın "Üniversite Ö$retim Elemanlan Disiplin Yönetmeliği"nde 1998 yüında yapüan değışüdüde getırüen ağır cezaı yaptınm tamamen gostermelıktır YOK ve bazı unıversıte yonetıcüen ortaya çıkanlan sahtecüıkler karşısında oyalama ve zaman asımına ugratma' stratejısı uygulamakla başka suçlar oluşumuna neden olmakta ve kendüennın de sorum lu duruma duşmesı sonucunu doğuran usulsuz tasarruflarda bulunabümektedır Bu tutumla sahtecilik önlenemez Unıversıtelerdekı büımsel sahtecüüdenn boyle bır an layışla onlenemeyecegı açüctır Sıstemdekı bu anlayış ortada ıken sonınu Doçentlik Sınav Yönetmeliğine Eylul 2000 de yapüan değışüdıklerle getınlmıs olan "Etik Komisyonn" uygulaması da çozemez Büımsel sahtecüüc sorununu sadece doçent adaylanyla sınırh rutan ve yaptınmlan tanımlamayan bu yaklaşım son derece yetersızdır Bu komısyonun gorevı sadece Doçentlik Sınav Komıs yonu tarafından üeülen sahtecüüc ıddıalannı ınceleyıp goruş ve onenlerını Unrversıtelerarası Kurula sunmak olarak belır tümışnr Kanıtlanan sahtecüüdere kımın tarafından hangı yonetmelığe gore ve ne yaptınm uygulanacağı belırtümemıştır Tek yaptınm aracı olarak elde doçent adayının unıversıtesı ve YOK tarafından ortaklaşa uygulanması geıeken Yukse koğretım Kurumlan Yonetıcı Oğretım Elemanı ve Memurlan Dısıplın Yonetmelığı ne 1998 yüında eklenen ve meslek ten çıkarma cezası ongoren madde vardır Bu maddenın ıse ne kadar gostermeük olduğu yukanda açüdannuştır Uraver sıteler üe YOK un Doçent adaylanyla ügüı olarak Unıversıtelerarası Kuruldan üetüen olaylaı karşısında da yıne aynı "oyalama ve zaman asımına nğratma stratejisi"nı uygulayacaklan şımdıden tahmın edüebüır Büımsel sahtecüıkler karşısında yonetıcüer neden boyle davranıyor sorusunun çok açü< olan yanıtı YOK yasa sıyla getırüen sıstemın karaktenstık bır ozellıgını yansıtmaktadır Gerek bazı Unıversıte yonetıcüerı gerekse YOK ortaya çücanlan büımsel sahtecüüc eylemlenne kanşanlar hak kında gereklı yasal ışlemı gerektığı zaman ve gerektığı gıbı yaptüdan takdırde unıversıtelerındekı yonetım ve büım etı ğı anlayışının ne hale geldığının duyulacağından yozlaşmanın net bır şeküde gonüeceğınden ve yuksekoğretım sıste mı uzerındekı tartışmalann yenıden yoğunlaşıp sıstemın sarsüacağmdan' endışe etmektedırler Bu yaptırımın amacı eğer büımsel sahtecüıklen onlemekse o zaman şu onem lı sonıyu sormak kaçınümazdır Dısıplın YonetmeLğınde yapüan bu değışıklıkle getırılen yaphrım gostermehk mıdır 9 Yoksa ortaya çıkanlan büımsel sahtecüüc eylemlerı karşısında unıversıte yonetıcüen ve YOK bilimsel etığe sahıp çüap gereklı ışlemı zama nında ve tarafsızlık ükesını gozeterek yapmakta mıdır? Bazı unıversıtelerdekı büımsel sahte cüık eylemlerıyle ügüı olarak basına yansıyan bügüer (7) üe TUBA uyesı oğretım uye lerı (6 8) ve bır unıversıtedekı kapsanüı bilimsel sahtecüığı yakından ızledığı anlaşüan bır başka oğretım uyesının (9) şımdıye kadar karşı çıkümamış olan tespıt ve değer 751/16 Korkular aşılabilirdi Boylesı yarüış bır yonetım ve euk anlayışı ancak bun lann denetımınden sorumlu ust kurum ve kuruluşlann tavız sız ve kdrarlı turumlanyla aşüabüırdı Unıversıteler ıçın boyle bır gorevle yukumlu olan ust kuruluş YOK rur Fakat ne ya zü< kı YOK bugune kadar olan uygulamalarıyla unıversıtelerdekı her rurlu gencı ve çücarcı kadrolaşmaya kanıtlanmış büımsel sahtecüüdere unıversıtelenn kunüan vakülar yo luyla tıcanleştırümesıne eğıtım amacıyla kamulaştınlmış kampus alanlannın tıcan rant peşınde koşanlara 49 yüllıgına hralanmasına bu yollarld elde edüen butçe deneümı dışındakı kaynaklann keyfi şeküde kullanümasına seyırcı kalmıştır