Katalog

Ulusal gereksinimler ve Medya kanseri: Artık Türkiye'de akademisyenler zarar veriyor Nısan 2001 tanhlı Cumhunyet Bılım Teknık'tekı "Sıyası rant dagıtımı uzerıne başlıklı ugınç yazısmda Çukurovd Unıveraıtesı profesorlerınden sayın A. Hamit Serbest 1. 1983 yılında hazırlanan Turkıye Büım Polıtıkası çalışmasında ongoruldugu uzere YOK'un Doçentlık sınav yonetmelıgınde yayın koşulunu one çıkarması ve ardından ITU, ODTU, TUBlTAK'ın yayın destekleme polıükalanna başlamasıyla ulkemızde yayın sayısında addı artış olduğunu belırtıyor 2. Bu arttşın ulkemıze gururdan ote neler sağladıgını sorgulama yureklılığını gostererek SCI'e gıren dergıleıde 20 avannda makale yayınlamasına karşın bu yayınlann ulke sanayısının sorunlanyla hıçbır ılgısı olmadıgının altını çı2ayor 21 gerehr Bılım teknolojırun ılerlemesını sağladıgı gıbı teknolojık ılerlemeler de bılımsel araşür malann onunu açabılmektedır (orneğın hızlı bıl gısayarlarla gunumuzde yapıldnları duşunun) Turkıye'de akademısyenlenn problemlennı bılen, projeleşüren ve çozum ıçın uruversıtelere başvuran sanayıcı beklemelerı hayalcılıkten başka bır şey degıldır (keşke olabılse1) Çogu kez, sanaymın problemlerı akademisyenler taraundan tanımlanır, somutlaşunlır ve projelendınhr Sanayıcı, problemını çozecek, uluslararası rekâbet ortamı yaratabılecek ve kâr marjını yukseltebılecek her turlu projeye dort elle san lacakur • Bıhm doktorasmı ıyı anlamak gerebr Doktora eğıtımı (PhD Phılosophy of Doctor) bellı bır problemı çozmek, onjınal katkı sağlamak ve yayın yapmaktan ote bılımsel çahşma felsefesının kazanıldığı sureçur Doktora yapan bır kışı akademık yaşama ddımını atmış, eskı/yenı çozulmuş/çozulmemış ele aldığı bır problemı bılımsel yontemle ırdeleyebılecek ve problem ne kadar eskı ya da çozulmuş olursa olsun bılımsel bır bakış getırebüecek kışı olmalıdır T ıpta bırıncı ılke "once zarar verme' dır Medyanın da ılkesı saglık habercüıgınde "Once zarar verme sonra bıraz araştır, konuyu araştır' olmalıdır Medya yıne bu ılkeyı çığneyerek şarla tdnldrd çanak tuttu ve kansenn çaresını bırkez daha buldu Dun zakkum geçen gun lerde antibiyotik bugun ısırgan otu oldu bu çarenın adı Geçmıştekı gıbı pat dıye ortaya atılmadı medya bu kez Büımsellık maskesı alunda tartışma programlan ue tanıştınldı bu kez ısırgan oru Bır tarafta şarlatan ısırgancı dıger yanda bılım adamldrı Hastalıgın, sağlıgın, olum ve yaşamın sureçlennden habersız, bunu anlamaya ısteksız, sansasyonel haber peşınde koşan, sağük haberlerını magazın haberı boyurunda goren bır medyamız var Goruntulu medya daha vahım bır şehlde 'pnme tıme' da aydınlaücı bılımsel yaklaşım yenne sansasyonel ve yanıltıcı açıklamalara yer veriyor Medya bılımsel araştrma ve gelışme surecınden hoşlanmıyor Karmaşık mekanızmalardan, yapılan sonu gelmez gıbı gorunen deneylerden, anlaşılması zor genetık şıfre çozumlemelennden pek hazzetmıyor Doğrusu bu konularda halkın duygulannı yansıtıyor "Daha bulunmadı mı bu kansenn çaresı Halâ ne bekhyorsunuz daha bulmadınız mı şu ışın çaresını ? " Godot'yu bekler gıbı, olmeye yatmış gıbı bu mucıze buluşu halkla beraber beklıyor medyamız da Bınbır guçlukle yapüan anlaması, yapüması, okuması zor bır suru tenmı ıçeren sonu gelmez araştırmdları bırakm, bulun artk şu mucızeyı Zaten ya şu bıtkıde ya bu otta ya da doğal bır gıdada ışte Tıpık sıradan ınsanlann tavn ıle beklıyor medya ve ılk haberın uzerıne atlıyor alel acele Aman bulunan çdreyı ılk ben haber vereyım Beklentı şu, kolay uygulanan, her kanser tıpıne ıyı gelen bır üaç, bır ot vs olmah bu 3. Tum meslektaşlanrun da yaymlannın aynı kapsamda oldugunu tahrrun ederek, gelışmış ulkelerde akademısyenlenn hem sanayırun sorunlanna çozıım uretnklennı hem de yayın yapabıldıklerını vurguladıktan sonra "ne yazıkh Türkiye'de ıhsmın bır arada olması mumkun de• Gerçek problemlerle boğuşurken ozguğıl, çunku sanaymın teknolojık duzeyı buna uygun ven bekrleyıcıdır Teonk çalışan akademısyenledeğıl' dıyor nn çogunun temelde uygulama dıye bır sıkmü4. "ulkemızde oğretım uyelennın tamamılan yoktur ' Senelerdır yapügım çabşmalar hannın evrensel büıme katt yapacak duzeyde yayın gı sanayı problemme ne kazandırabılır'" dıye yapmasını beklemerun doğru ve gerçekçı olmakışısel sorgulamadan genelde kaçınılır Sanınm yacağmı, bmlen bıkmle uğraşırken bınlennın de akademısyenlenn onemlı bır yuzdesını kapsa teknolojıyle uğraşmasının gerektığmı" saptayamasma karşın, sayın Serbest gıbı yapüğı onlarrak bunun unıversıtelerde başlatılmasını onerıca "teonk" yayının sanayınm sorunlanna ço yor ve bu şeküde teknolojık çalışmalanmızın zumde bır ışe yaramadığını hısseden bundan bılımsel temellere oturtulabılecegını" soyluyor uzuntu duyan ve ıüraf eden pek çıkmaz Genelde samımı duşuncelenne katıldığımı be• Sorun "teonk çakşanlann" uygulamalı lırtmekle bırhkte sayın Serbest'ın hem "tum meslektaşlannın yayınlanmn aynı kapsamda ol çahşanlan engelleyebümesıdır Teonk çahşanlar duğu tahmıru' doğru değıldır hem de "Türki kolayca yapüklan yayınlarla hızlı bıçımde yuk ye'de sanaymın sorunlanna çozum getmrken ya selıp yonetıcüığı seçmekte ve ıyı nıyetlı de olsa ym da yapılabümesının bır arada mumkun ola bu yoneücüerle de sanayınm sorunlanna yone mayacağı, çunku sanaymın teknolojık duzeyının bk projeler uretmek guçleşmektedır Ne yazık kı, bırakm unıversıtelerdekı muhendıslık fakulte buna uygun olmaması " goruşu temelsızdır lennı yuksek teknolojı ensutulennde de bu du Çunku rum soz konusu olabılmektedır Turkıye gıbı az • Turkıye de sanayırun sorunlanna çozum gelışmış ve kaynaklantatulkelerde, başta ulusal uretrneye yonelık çalışmalar yapan ve bu çalışsavunma konulan olmak uzere sanayınm ozgun malaıdan SCI'e gıren dergüerde peş peşe eserçozumler gereküren yıgınla problemı vardır ler yayınlar yapan akademisyenler azımsanma Saruldnın aksme akademisyenler tarafindan yacak duzeyde vardır Başta ulusal savunma ol projeye donuşturulecek ve çozum bekleyen mak uzere ulusal sanayınm sorunlannı çozme problemler, gelışmış ulkelerden hıç de az değılye yonelık onlarca projeden bırakm sadece ma dır, aksme daha fazla oldugu soylenebüır Yeter kale çıkarmayı uluslararası tataplar yayınlana kı, akademisyenler kendılerını ızole ettıklen bılmektedır odalannda çıkmaya karar versınler ve bu prob • Sorunun akademisyenler boyutu vardır lemlerle yuzleşmeyı goze dlsınlar Turkıye'de genelde "teonk" ya da "uygulamalı" •Aman bu soruyu sormayayım, bır şey çahşma bıçımlerı akademısyenlenn kendı sebılmedığım ortaya çıkmasm, çımlendır Ve ne yazık kı teonk çakşmalar oda• Acaba bu soruyu sorarsam ne saçma nızda masa başında yapabıleceğınız, kımseye bır soru derler mı, hesap vermek zorunda olmadığınız, zaman ve butçe tasası olmayan tıptendır Oysa uygulamalı, projeye dayah çalışmalar zamana karşı bır yanş şeklınde, kusıtlı butçe ve tekrak olanaklarla, yaraücılığınızı sergılemek ve sonunda bır urun elde etmek zorunda olduğunuz problemlerdır • Sorunun yonlendırme boyutu vardır Akaderrusyenlenn kendı çahşmalan oldugu ka dar, yetışurdıklerı ogrencüerın YLosans ve doktora çalışmalan da ulusal gereksınımlerden kopuk, ıstendığı gıbı serbestçe belırlenebılmektedır Ne unıversıteler, ne YOK, ne de sanaymın bır yonlendırmesı, zorlaması vardır Oysa, gebşmış ulkelerde YLısans ve doktora tezlennın hemen tumu surdurulen bır projede çozum bekleyen problemlerle ügüıdır • Bıhm ve Teknolop ıhşhsını ıyı anlamak • Ya bu problemı çozemezsem 'yahu koskoca profesor olmuş demezler mı", • Ya bu cıhazı kullanmasını bılmedıgım ortaya çıkarsa, benzen korkulardan ve kuş kulardan kurtulup • Bu problemı bınsı çozecekse nıçm ben olmayayım, • Hangı sevıyede olursa olsun her ınsan hata yapabılır hata yaparak deneyım kazanılır, • Sadece bılım degıl, urune donuk bılım benzen dusturlan benımsemekle bu amaca ulaşmanm olası oldugunu gormenın zamanı geldı geçıyor Doç Dr Levent Sevgi ITU Fen Bü Ens Savunma Tteknolojılerı tedavısı bır kez daha bulunuyor Medya saglık habeılerıne Arçimed m suyun kaldırma kuvvetını hanıamda bulduktan sonra "buldum, buldum" dıye sokaga fırlamasını andırır bır şekılde yaklaşıyor Bulundu1 bulundu1 Bulunduğunun habennı de ılk olarak bız verdık Yanı bulunduğunu ılk bız bulduk1 Dunyada kansenn çaresının bu kadar sık bulunduğu başka bır ulke yoktur herhalde Oysa bılımde mucızeye yer yoktur Bılımsel yontemde deney ve gozleme dayalı araştırma vardır Deney ve gozlem, yanılma, tekrar deney ve gozlem, deneym tekrarlanabılmesı, bulguların yorumlanması, daha oncekı bılgılerle karşılaştınlarak tarnşılması ve sonuç gerekır Yeru tedavı yontemlerı ancak bılımsel araştırma sonucunda üerı surulebdır Bılımsel tutumun ve araşurmanın merkezınde karşı tez gelıştırmek yatar Son gunlerde medyada sozu edılen ve ortaya atüan teze bakalım Bellı bır yukseklıkte yetışen ısırgan otu kansen tedavı eder Modern tıbbın tedavı edemedıgı kansen tedavı eder Yokluk hipotezi Bılımsel yontem Bılımde bır tez ortaya atılırken dogrudur dıye ılerı surulmez Yanı ortaya atüan savın, tedavı yontemının doğruluğu savunulmaz araştırmanın başında Yenı yontemın dığerlennden farklı olmadıgı, yanlışlığı savunulur Eger tezın, ıddıanın yenı yonterrun doğruluğu ıspat edı lemez ıse tez doğru dıye kabul edüır Bunun ıçın once yokluk hipotezi kurulur Bu yontem kansen tedavı edemez, bu yontem ıle ryıleşenler ıle ıyıleşemeyenler arasında fark yoktur dıye varsayım yapılır, hıpotez kurulur Bılımsel araştırma ıle bu yokluk hipotezi yanı fark yoktur tezı kanıtlanamaz ıse tez dogrudur, tedavıde fark vardır denüır Eşlık eden dığer faktorler Hastanın ıyıleşmesınde veya lyüeşememesınde etküı olabılecek dığer bırçok etmen olabüır Bu etmenler arasında üen surulen ısırgan, zakkum vs nın rolunun belırlenmesı ıçın once bu otlardakı üerı surulen etkın maddenın belırlenmesı, daha sonra da dığer olası etmenlerle karşüaştınlması ıçın bır araşhrmdnın yapüması gerekır Bırçok faktorden hangısının gerçekten etkısının oldugu boyle ortaya çıkanlabüır Uitfen iayfayı çevlrinlz Hergün mucize haber ' : peşinde Bır kutsal kıtap gıbı medyamız "Mncize" haberlerden geçılmıyor Mujdelerle venlen bu haberlere bakılırsa kanser gıbı hastalıkların nedenı ve tedavısı sayısız kez bulunmuş olmalıydı Medya'ya gore bırdenbıre bır mucıze oluyor ve tedavısı bıkımeyen kanser gıbı hastalıkların nedenı ve 744/15