Katalog

Meme kanseri riski azaltılabilir mi? Meme kanserinde bilinen pekçok risk faktörü var. Özellikle yüksek risk grubunda olan ve meme kanseri gelişme olasılığı fazla görülen kadınlarda, düzenli takipler, mamografik incelemeler ve almacak bazı tedbirlerle meme kanseri riski azaltılabilir veya çok erken dönemde yakalanarak başarıyla tedavi edilebilir. "; goruldu Ozelhkle memenın gehşme donemınde ıyonize radyasyonla karşüaşüması, yaşamın üen yülannda kanser nskını artınyor * Menapoza gıren kadınlarda şışmanhk, meme kansen nskını üa kat arunyor Her ne kadar yaglı gıdalarla beslenmeyle meme kansen gelışımı arasında bır ıhşkı olduguna ınanümaktaysa da, bu üışkı çok kuvvetlı gorunmemekte * Bazı çahşmalarda alkol ahmıyla meme kansen gehşımı arasında üışkı oldugu gosterümış ıse de bu üışkı dığer besınlerle de ügüı olabüır Meme kansen gehşımınde sıgaranın bır rolu ıse saptanamadı * Dogum kontrol hapı alan kadınlarda, üacı kesrıkten 10 yü sonra meme kansen gehşmesınde çok hafif bır artış gorulmektedır daha yakından ve sık oldugu duşunulurse, bu artşın çok buyuk bır onem taşımadıgı gorulebüır Sonuç olarak, bugunku bügüenmız, HRT'nın meme kansen gehşme nskını onemlı sayüabüecek oranda arttırmadı<Jnı gostermektedır Rıfat Yalın (*) MEME KANSERİ RİSKİNİN AZALTILMASI Bugun ıçın, meme kanserinde erken tanı amacıyla uygulanan tarama "screenıng" yontemlerı, olum oranını azalttı, fakat hastalıgın gorulme oranını etküemedı Kuşkusuz meme kanserının tedavısındekı gelışmeler, yaşam suresınde behrgın bır uzama saglamışnr Fakat bunlardan daha onemhsı hastahgın oluşumunda rol oynayan etkenlerın bıhnmesı ve onlenebümesının mumkun ohnasıdır Yakın zamanlarda yapüan çahşmalar meme kansen gehşme nskının azaltüabüecegını ortaya koymuştur Meme kansen nskını azaltabümek amacıyla uygulanacak yontemler uç ana başlü< altında toplanabüır K adınlarda gorulen kanserlenn %18'ını oluşturan ve en sık gorulen kanser turu olan meme kanseri, akcığer kanserının arkasından en onemh olum nedenıdr Her yü tum dunyada yaklaşık 1 mılyon yenı meme kansen ortaya çıkıyor ABD'de yapılan çahşmalara gore, kadınlann tum yaşamlan boyunca meme kansenne yakalanma olasılığı %12 2'dır veya 8 kadından bındır Kadınların tum yaşamlan boyunca meme kanserınden olme olasılıgı da %3 6 veya 28 kadından bırıdır Hormon tedavisi risk mi? Menopoza gıren hastalarda uygulanan başta osteoporosıs (kerruk enmesı) ve kalp uzenne oknak uzere pek çok olumlu yanlan bulunan HRT (hormon replasmandestek) tedavısının, meme kanseri gelışmesıne onemh bır etkısı olmadıgı gosterüdı Ornegın HRT kullanmayan bır kadında, 5070 yaş arasında 20 yühk surede meme kansen gehşme oranı (45/1000) veya 22 kadmda bır'dır 5 yü HRT kullananda (47/1000) veya ekstra meme kansen gelışımı 2/1000, bıreysel risk ıse 21 kadmda bır'dır "On yü kullananda • (51/1000) veya ekstra meme kansen gelışımı 6/1000 veya bıreysel nsk 19 kadında bır'dır Meme kanserinde risk faktörleri Meme kanserının nedera bılınmıyor Bu nedenle kesın olarak onlenmesı de mumkun degıl Fakat pek çok kanser turunde oldugu gıbı meme kanserinde de bazı risk faktorlerınden soz edılebüır * Kadınlarda çocuk dogurma çagında meme kansen gehşme nskı başlar Menapozdan sonra da bu risk artmaya devam eder Dıger taraftan meme kanseri rıskı, gehsmış ulkelerde, sosyoekonomık duzeyı yuksek olan kadınlarda daha fazla gorulmektedır Evlenmış kadınlara oranla, 40 yaşın ustunde ve evlenmemış kadınlarda risk daha yuksekür * Meme kanserının gehşımınde aüevı oyku de bır nsk faktoru olusturuyor Bınncı dereceden yakınlan (anne, lazkardeş vbgıbı) arasında meme kanseri olan kadınlarda, meme kansen gelışme rıskı üauç katına çıkmaktadır Ancak Baü ulkelerınde meme kanserlennın ancak %10'unun geneuk oldugunu duşunursek, bu faktorun etkısının çok fazla olmadıgı anlaşılır Yapılan çok sayıda araşurmada, erken yaşlarda menstruasyon (âdet gorme) üe geç donemde menapoza gırmenın (âdetten kesılme) meme kansen gehşmesınde nsk faktoru oldugunu gosteıdı v * Aynca meme kansen gelısımınde onemlı bır nsk faktoru de üerı yaşlarda dogum yapmak veya hıç çocugu olmamaktir 18 yaşından once dogum yapanlara oranla, 30 yaşmdan sonra dogum yapanlarda meme kansen nskı yaklaşık ıkı kat artmaktadır * Memede ele gelen kıst, fibroadenom, duktal papıllom gıbı ıyı huylu meme hastahgı bulunanlarda, bu degışıkhkler gorulmeyenlere oranla meme kansen nsla çok az (1 53 kat) artmaktadır Bu artış klınık olarak onemh degıldır Fakat memede ıyı huylu (benıgn) bır hastalıgı olanın, aynı zamanda bınncı dereceden yakınında da meme kansen oykusu varsa, nsk 9 kat artmaktadır * Ikıncı Dunya Savaşı sırasında radyasyona maruz kalan genç hzlarda, meme kansen gelışmesının üa kat artügı 743/12 I. İlaç (hormon) tedavisi: Meme kansen nskı endojen (vucudun salgüadıgı) veya ekzojen (dışardan ahnan) hormon duzeyıyle yakından ügüıdır Seçıcı ostrojenreseptor duzenleyıcı olan Tamoksı fen ve Raloksıfen, ostrojen antagonıstlennın meme kansen nskını azaltabüecegı duşuncesıyle kullanüıp, araştirmalar yapümışür Meme kanserinde adjuvan (yardıma) tedavi amacıy la kıülanüdn Tamoksıfemn, karşı memedekı kanser gehşme nskını azaltügı saptandı ve meme kansennı onlemek amacıyla kuUanüabüecegı goruşu kuvvet kazandı Yapüan bır çahşmada 60 yaşlannda ve aynı nsk faktorlenne sahıp 13 338 hastada, tamoksıfen kullananlarda, kullanmayanlara gore ınvazıv meme kansennınm yaklaşü< %50 az goruldugu saptandı Tamoksıfenın yararh etkısı, butun yaş gruplannda gostenldı. Yazımn devamı 14. sayfada Meme kanserlnln gelişme riskini azaltmak mümkün.. Bunun yöntemlerini 3 ana bajlıkta okuyacaksıntz... CUMHUR1YETBIL1MTEKNİK ekmın 14 Nısan 2001 ta nhh sayısında yer alan, sayın Seçü Turesay'm Spıegel dergısınden aktardıgı "Hormon ledavısı Risk mı?" başhkh yazıda yukarda sozu edüen çahşma bırkaç kehmeyle venlerek "hormon kullanımının meme kansen nskını yukseltngı kesın olarak kanıtlanmıştır" denıhyor Istatıstıksel olarak bu artış bır anlam taşımamaktadır OzeUüde hormon tedavisi uygulamasınm ük 5 yüı oldukça guvenh gorulmektedır Aynca hormon tedavisi uygulanan hastalann mamografik ızlenımlennın ve takıplennın, hormon kullanmayan kışüere oranla Rtshn 1: tkti cvrr meme kanseri olan blr hastada, meme bafinda çekllme ve dertdekl değlftttllkler aöriOmektedlr Reslm 2: Blr dlğer hastada, mamografik olarak meme kansermm doku Içersme lleriemesl görülmektedlr. • •