Katalog

tf» ' • * « * * J **•*£*. Yaratıcılık ..i "Plato bizi mahvetti!" E s t e t i k 4 5 Güzellik ve gençlik için kremler ve estetik cerrahinin peşinde... Zümrüt'ten Akisler Caltech BeyinZekâ • 89 Bilim Dünyasından Sıcak Haberler O Z Almanya: Yeni bilim hedefleri * ' * ^ « lİ • * « Zekâ düzeyimiz giderek artıyor mu? Seks, yalanlar ve tekeşlilik Aylak Bilgi Batılı değiliz! Cönülden Bilime Düşlerden düşe düşe... TıpSağhk ~ 1U Meme kanserinde risk faktörleri Deprem Araştırmalan 1 1 1 2 1 3 1 4 Binalar için riski azaltacak somut bir öneri Depremde "yassı kadayıf" olacak binalara acil takviye Tartışma Editöre mektup 151617 Herkes ulusal borcunu bilsin Abd Başkanlığı için öneriler Ulusal savunma ve ulusal ARGE>, < kurumları Yayın Iklimbilim 1819 Küresel ısınma: 100 yıl önce, 100 yıl sonra Havadan Sudan Polenli hava durumu Teknoloji Gündemi '1 v 20 ı • ' ', 1 Yeni ürünler Ooof off Line 21 22 23 Neden XML? Bulmaca Dörtkoşe llginç SorularDüşün Bul,Duyurular Birşeyler * ' Geçen hafta, Alman üniversitelerinde planlanan yapısal değişiklik projesinin ana hatîan konusunda bilgi vermiş; siyasilerin yetenekli bilim insanlarının ülke dışma gitmesini engellemek ve Almanya'nın rekabet gücünü arttırabilmekiçin üniversitelerin yapısını değiştirmeye hazırlandığım, ancak yerleşik düzenin buna karşı tepki gösterdiğini duyurmuştuk. Bu hafta da konuyu, Almanya'da bilim ve araşurmanın içerik ve örgütlenme yapısmda başlayan büyük değişiklik üzerine gelişmelerle sürdürelim. Almanya hem bize yakın hem de dünyanm bilim ve araştırma konusunda en dev üîkelerinden biri. Orada olanlan izlemeliyiz. Değişıklıklerin özu şu: Almanya "Büyük Bilim"yapma döneminden, "Plan Bilim" dönemine geçiyor. Yani, "Big Science" enstitülerini desteklemek yerine, hükümet, büyük proje bazlı bilimsel araştırmalan öncelikle desteklemeye yöneliyor. Alman biliminin 16 büyük araştırma enstitusü veya merkezi var ve bunlann hepsi "Büyük Bilim"yapılan, Alman biliminin kalbinin attığıyerler. "BüyükBilim", hemen îkinci Dünya Savaşı sonrasmda ileri ülkelerde uygulamaya kondu. Bunun ilk önemli örneği de ABD'de atom bombasını üreten Los Alamos Projesi'dir. Îkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya ve diğer ülkeler bu örneğin peşinden gittiler. Almanya'da da "BüyükBilim" çekirdek araştırmalan ile başladı. Bugün sayılan 16'yı buldu. Meraklısı için: GKSS Geesthacht Araştırma Merkezi (1956); FZK Karlsruhe Araştırma Merkezi (1956) FZJ Jülich Almanya 6 konu v Araştırma Merkezi (1956); DESYAlman Elektron Senkrontron .. •A \ u z r ı n a e (1959); HMI Hahn Meitner Enstitusü (1959); IPP MaxPlanck ^ yoguniaşaPlazma Fiziği Enstitusü (1960); GSF Çevre ve Sağlık Araştırma cak.Sağllk AmştirMerkezi (1960); DKFZ Alman Kanser Araştırmalan Merkezi maları, Madde Yapı(1964) GBF Bıyoteknoloji Araştırmalan Birliği (1965); GMD En lan, Enerji Araştırmaformasyon Tekniği Araştırma Merkezi (1968); DLR Alman Huva ları, Çevre ve Yerküre ve Uzay Yolculuğu Merkezi (1969); GS1 Ağır îyonlar Araştırma Toplululuğu (1969); AWI Alfred VVegener Kutup ve Deniz Araş Araştırmalan, Ulaşım tırmalan (1980); UFZ Leibzig Halle Çevre Araştırmalan Merke ve Uzay Araştırmalazi (1991); GFZ Potsdam Yerküre Araştırmalan Merkezi (1992); rı ve Anahtar TeknoMDC MaxDelbrück Moleküler Tıp Merkezi (1992). lojiler (nano teknoloji Bütun bu 16merkez, 1995 yıhnda Helmholzt Birliği (HGF) altında toplandı. * *, &>*»*;? >.: Die Zeit gazetesinden aktanyorum: Böylece HGF, üniversitelerin dışmda en büyük araştırma örgütü oldu. Yılhk bütçesi 4 milyar mark, çalıştırdığı bilimci sayısı 9300. Ancak enstitüler şu sıralarda baskı altında. Bilim Konseyi'nin son raporunda enstitülere eksik nitelik ve özelliklere sahip olmak, tembellik ve aralannda yetersiz işbirliği suçlamalan yapılıyor. Federal Alman Araştırma Bakanı Edelgard Bulmahn, bu rapora dayanarak, HGF'nin araştırmalarına yeni bir yönlendirme vermek istiyor: Artık tek tek merkezler sadece "program yönelişli" desteklensinler. Bayan Bakan, böylece güncel araştırma hedetterini yeniden tarif etmeye ve enstitüleri aralannda daha güçlü bir rekabete zorluyor. Ancak enstitüler büyük bir ayak direyişi içinde. Araştırma özgürlüklerini kaybetmekten endişe ediyor ve bilimin plan ekonomisi gibi örgütienemeyeceği eleştirisini yapıyor. Bilim Konseyi de bu eleştirilere karşı sert: Tek tek enstitüler çeşitli konularda yeterli olmak amacıyla örgütlenmişti, amaçlan yeterince tarif edilmemişti ve ne kendi aralannda ne de sanayi ile yeterli işbirliği yapmaktadırlar... Bu açıklan kapatmak için "zorlayıcı impulslar" gereklidir. Bilim Konseyi, böylece, bu araştırma merkezlerinde radikal yeni bir yönlendirme ve gelecekte şu altı ana konu üzerinde yoğunlaşmak istiyor: Sağlık Araştırmalan, Madde Yapılan, Enerji Araştırmalan, Çevre ve Yerküre Araştırmalan, Ulaşım ve Uzay Araştırmalan ve Anahtar Teknolojiler (nano teknoloji gibi). 2003 yılmdan itibaren araştırma bütçelerinin bu yeni şemaya göre dağıtılacağı söyleniyor... * * * * *? i *.. * • •! Hiçbir şey ilk kurulduğu gibi kalmıyor. Yeni gereksinimler ve durumlar, yeni hedettere, örgütlenmelere yönelmeyi zorunlu kılıyor. r obursalı@bılımmerkezı org tr ' ' ' " CBT Internet adresı wwwcumhunyet com tr O, geri döner! Cumhuriyet BtLtMTEKNİK • No 738 12 Mayıs 2001* tmtıyaz aahıbı Yedı Mayıs Haber Ajansı Basm ve Yayıncılık A Ş adına Berin Nadi. Yayın Daruşmaru Orhan Bursalı • Sorurrüu Mudur Fikret tlklz. Goısel Yönetmerr Tüles Hasdemir • Baskı: Çağdaş Matbaacılık Ltd Ştı tdare Merkezi ve Yazifma adre»i: Turk Ocağı Cad No 39/41 Cağaloğlu, 34334 tstanbul. Tel: (212)512 05 05 • Faks 0212513 85 95 Reklam MedyaC. 738/3