Katalog

Binalariçin rîski azaltacak somut bir öneri Prof. Dr. Mustafa Erdik ve arkadaşları, Istanbul'u bekleyen depremde can kaybını en az 20 bin azaltacak, bir bina sağlamlaştırma sistemi öneriyorlar. Mustafa Erdik, Eser Durukal, Yeşim Alpay, Cülüm Birgören* T urkıye, depremlerın buyuk can ve mal kaybına yolaçügı bir cografyada bulunmaktadır 20 yuzyüda meydana gelen depremleıde ulkemızde 110,000'den fazla kışı yaşamını yıurmış, yaklaşık 250,000 kışı yaralanmış ve 600,000'ne yakın hane kullanılamaz duruma gelmışür Turloye'nın en buyuk kentı olan Istanbul'un, 2600 yüa yayüan tanhı üe, kesınhsız kentsel yerleşıme sahne oknuş en eskı metropolıslerden bın oldugu duşunulmektedır Son yülarda kontrol edüemeyen bir buyume eğılımının ıçınde olan kentte, nufus 1950 üe 1997 yülan arasında yaklaşık sekız kez artarak, 1 2 mılyondan 9 2 müyona çıkmıştır Kenün tanhı gehşımı Ş«kil l'de sunulmaktadır 19 yuzyıhn başlanna kadar tum kentsel fonksıyon ve aktmteler tanhı yanmada olarak adlandınlan surıçı bolgesınde ve Galata'da yer almaktadır Gunumuzde Turkıye nufusunun yaklaşık sekızde bın Istanbul'da yaşamakta ve kent, ulkenın endustnyel potansıyehnın yansını banndırmaktadır lstanbul tanhı boyunca bırçok deprem yaşamış bir kenttır 1950'lerden sonra, agırlıklı olarak da son 20 yü ıçınde Istanbul'un ıçınde bulunduğu deprem nskının artugı gorulmektedır Bunun nedenlen arasında hızlı nufus aruşı, yanlış ve kontrolsuz arazı kullanımı ve plahlaması, yanlış ve kontrolsuz ınşaat faalıyetlen, yetersız altyapı ve hızmetler üe çevresel degradasyon sayüabüır Kent merkezlennde depremlerın yaratabüecegı yüamı nıtehk ve nıcelık olarak ortaya koymanın en ıyı yontemı deprem hasar senaryolandır Deprem senaryolannın İM öaamli gürdlsi bulunmaktadır Bunlardan ükı senaryonun hazırlandıgı bolgenın deprem tehhkesı, üancısı ıse nufusa, yapüara, altyapıya ve sosyoekonomık yapıya üışkm hasargorebüırhk durumu ve hasar ıstaustklendır Deprem senaryolannın başansı ve etkmhgı deprem tehhkesının, depreme bagh yangın, yerkayması gıbı üancü tehhkelenn ve hasargorebüırhk bügüennın mumkun olan en gerçekçı bıçımde ortaya konmasına ve aralanndakı üışkının dogru bır şeküde kurulmasına baghdır (Kapsamlı bır deprem senaryosu ıçın "httpllwwwkDenbounedutrlearthqk/ızmırraporhtm" ınternet sıtesuıde bulunan "Izmır Deprem Senaryosu ve Deprem MasterPlanı" başhkh çahşma ornek ahnabıhr) ftfcff I ; btanbul'un tariluri gtHşhni DEPREM TEH1İKESI 17 08 99 Kocotll depreml Kocoell thprtml artçılan 41 Dogu Anadolu'da Karhova yakınlanndan başlayarak, baüda Yunanıstan'a kadar uzanan Kuzey Anadolu Fayı 30 5E boylamının baüsında kuzey orta ve guney olmak uzere uç parçaya aynhr Kuzey parça bır çekayır ve sırt sıstemı olarak Marmara Denızı'nın kuzey bolumu boyunca uzanır (Barka ve KadınskyCade, 1988) Kuzey Anadolu FaUkll 2: Bölgtiil dtpnmkrin dağılımı yı nın Marmara Denızı altında kalan bolumunun yapısı hakkında farkh goruşler bulunmaktadır 2200 km'hk çokkanallı sısrruk refleksıyon profülerıne ve çokışınlı baümetrık verüere dayanarak Le Pıchon ve arkadaşlan (2000), Marmara Denızı ıçınde, gunumuzde aküf olarak tanımlanabüecek çekayır sıs temlenn bulunmadıgını ve denızın guneyınde aküf faylann olmadıgını savunmaktadır Le Pıchon ve arkadaşlanna (2000) gore Marmara Denızı, doguda Izmıt segmenü (en son 1999 da yırnlmışür), baüda ıse Ganos fayı (en so 1912'de yırtlmışür) arasında uzanan, Marmara Fayı olarak adlandırdıklan tek bır yanalaümlı aküf fay tarafından kesümektedır Marmara Fayı yanal karakterh üa parçadan oluşmaktadır Yuksek bır sısmüc aküvıteye sahne olan baü parçası 80 km uzunlugundadır 65 km uzunlugundakı dogu parçası bırbınnden 10 km uzaklıkta paralel uzanan üa koldan meydana gelmektedır Kollardan kuzeyde olanı Çınarcık çukurunun ortasından geçmekte guneyde olanı ıse çukurun guney yamacının etegınde bulunmaktadır Marmara Fayının dogu parçası 250 yüdan ben, baü parçası da 500 yüdan ben kınlmamışfır Marmara Fayı'nın tek bır parça hahnde kınlma olasüıgı gerçekleşırse, oluşacak depremın buyuklugu Mw=2.6'yı bulabüecekür Marmara bolgesının sısmüc aktivıtesı Kandülı RasathanesıSısmolojı Laboraüıvan verüenne dayanüarak Ş«kil 2'de gostenlmektedır latanbul'un 2000 yüa yayüan tanhı deprem verüen ıncelendıgınde, kenün ortalama her ellı yüda bır orta şıddette (Io=VIIVin), her 300 yüda bır de yuksek şıddette (Io=VinIX) bır depremden etküendıgı gonümektedır (Ambraseys ve Fınkel, 1991) Tanhı depremlerın dagüımı Ş*kil 3 d e sunulmaktadır Bu depremlere üışkın tanhı hasar verüenne dayanüarak hazırlanmış tahmını yuzey kınklan Ş«kil 4'de venlmektedır Istanbul'dakı tanhı yapüarda oluşan deprem hasarlan konusunda detaylı bılgıye ulaşmak mumkundur Ş«kü 8'de kenttekı onerrüı tanhı yapüarda çeşıth depremleıde oluşan hasarlar uç boyutlu bır matns yardımıyla gostenlmektedır Şeküdekı D1, D2, D3, D4 ve D5 kodlaması, Avrupa Makrosısmüc Olçeğme (EMS, 1998) uygun olarak, sırasıyla hafif hasar, orta hasar, agır hasar ve •""• • j Timıi7t J ' '™;WKSr~ "i % "jfc^ i Ç 0 ^ a 9 ı r hasar ve çokme ıçın kuflanümaktadır Yapüardan ozelhkle Fatih Ctantt ve Edırnekapı *^ffcWwı<|> Smttam C«nli depremlerden surekh olarak etküenmışnr Gelecektekı Istanbul depremınde bu yapüann, eger gerekli onlemler zamanında ahnmazsa, is»,mr.$ 1TUM7.0 1744 « 7 Mavutmk tCOOUCTOZ V • 4 i • xr 32AD 1900 vr >/ \v > 3:1*9 1991) 738/11