Katalog

Uçaklarda uçuş yüksekliği ması ile sesin hızı arasında yakm bir ilişkd vardır. Havada sesin hızı sıcaklığa bağlıdır Sıcaklık yukseklerde duştükçe ses hızı da azalır Uçagın maksimum hızı ses hızının belirlı bir yuzdesı üe sınırlıdır. Bu da uçagın hızının, tırmandıkça azalması gerektiSoru: Yolcu uçaklan niçın Everest Dagini gösterir. Uçak yükseldikçe minimum ğı'ndan daha yukseklerde uçar? Ömeğin ve maksimum hızı giderek birbirine yaklaşır, En makul maksimum hız, uçagın normal fonksiyonlannı yerine getirebildıgi hız aralığıdır. Bu da çoğunlukla 35.000 feet, yani 10 bin metre dvandır. Aynca hava inceldikçe yakıü yakacak oksijen de azalır. Boylece motorlar güç kaybeder. Ancak bu uçaklar için önemli bir sorun degildir, çünkü kara taşıtlannda olduğu gibi daglan bayırlan aşmak zorunda değıldır Uçaklann hızı "Mach" rakamı ile belirulir. Bu da uçagın hızının ses hızına olan oranüsıdır. Örnegin 28.000 feet'lik bir irtifada (8.500 metre) maksimum TAS, maksimum Mach sayısı ile sınırlanır. Modern uçaklarda maksimum Mach sayısı 0 8 ile 0.9 arasındadır. Normal olarak 0.78 ile 0.85 arasında seyrederler. Maksimum Mach sayısı aşüdıgı zaman uçagın çevresindeki hava akımı supersonik hale gelir Bu durum surrunmede ani bir aruşa yol açar Sonuçta uçak idare edilemez bir hale gelir Alman kareleri Bu bulmacada her harf bir sayıyı temsü etmektedir. VIER ve NEUN sözcüklerinin ikisi de tam karedir. Eğer VER'in temsü ettigi sayıyı size söylersem, NEUN'un temsil ettiği sayıyı hemen bulabilirsiniz. Aynı şekilde, NEUN'un temsü ettıgı sayıyı sıze söylersem, VER'in temsil ettigi sayıyı bulabilirsiniz. Soru: (VTER x NEUN)'un kare kökü hangi sayıdır? 733.sayıdaki "Meyveli Sayüar" isimli bümecenin yanıtı: B AN AN A: 763636 Bilmeceyi doğru çözen okuyuculanmız: Yavuz AkınAdana, Orhan Zeki DemirayAnkara, Aydın BingölAnkara, Ugur CüvarlıoğluAnkara, Özen Gün Orallstanbul, Inci SomunkıranIstanbül, Ender Aktulgalstanbul, Sinan YümazAnkara, Necah BüyükduraAnkara, Yücel GünDenizli, Baran IşıkIstanbul, Atatürkçü Düşünce DerneğıTaşköprü Şubesi, Ömer GemiciBalıkesir ABD ve Avrupa arasında dağ bulunmadığı halde uçaklar niçin bu yüksekhğı korur? Maksimum performans içm uçaklar nıçin uzayın iyice üst tsımlanna çıkmazlar? Yanıt: Havanın uçak uzerindeki aerodinamik direnci yukseklere çıkükça azalır. Boylece uçak daha hızlı uçar. Bunun nedeni yukseklerde hava moleküllerınin azalmasıdır. Mühendısler yukseklığin uçağın hızı uzerindeki etkısını ıfade etmek ıçın ıki farklı hızı hesaplarlar: 1) Belirtilen hava hızı (Indicated AirSpeedIAS). 2) Gerçek hava hızı (True Aır SpeedTAS). IAS, pitot rupünden gıren hava molekülleri ile öçülür. Bunun yarattığı hava basıncı "speedometerhız göstergesi"nin ıgnesini harekete geçirir. Deniz seviyesinde, IAS TAS'a eşittir. Yukseklerde, havanın yoğunluğu azalır. Boylece ayru miktarda molekülün "pitot tüpu"ne girmesi için daha hızlı uçmak gerekir. Burada artık TAS üe IAS aynı degüdır. Normal seyır sırasında TAS, yaklaşık IAS'ın ıkı katı cıvanndadır, Kaldırma ve direnç, TAS'a değil, IAS'a bağlıdır. Yukseklerde uçarken IAS hız göstergesinde aynı kalsa büe gerçekte yere göre daha hızlı uçulur Ticari uçaklann motorları da yukseklerde daha iyi performans vermek uzere tasarlanmıştır. Optimum yakıt performansı, motorun dakikada maksimum devir sayısının (RPM) yüzde 80 veya 90'ında elde edilir. Hava yogunlugu yukseklerde azaldıgı için, sabit RPMde itme kuvveti de azalır. Maksimum motor performansı saglamak için sürrünme yalnızca yuksekleıde düşer. Düşük irtifada uçagı aynı hızda itmek için havanın daha yoğun olmasından dolayımotorlar maksimum RPM'in düşük bir yüzdesinde çalışmak zorunda kalır. Sorunun ikinci kısmının yanıtı binnci hsımda gizlidir. Önce kısıtlamalan bir göz atalım. Burada uçağın havada tutunamayacağı hız önemlidir. Uçak düz bir uçuşta sürekli yavaşlarsa bir an gelir ki kanatlann görevlerini yerine getirebikneleri için yeterli hava akışı kalmaz, Bu durumda uçak havada tutunamaz. Hava taşıü yükseldikçe hava giderek incelir, havada tutunamama hızı artar, Bu da uçagın minimum hızının artması gerektigi anlamına gelir. Aynca hava taşıunın yukseklere çık uyuru MERSİN'DE FİZİK GÜNLERİ Mersin Universitesi FenEdebiyat Fakultesı Fizık Bolumunde her yıl Nisan ayının son haftasında, bılımsel duşunceyi yaygınlaştırmak, bilime ve fizige olan ügıyi artırmak amacıyla iki gunluk "Fizik Günleri" adı altında bir semınerler dizisı duzenlendi Mersin Universitesmdekı oğrencı ve oğretım elemanları dışında, lise ogrencileri üe bilime ve fızıge ılgı duyan kLşüer de bu etkinlige, giderek artan sayıda katüım gosteriyor, Sunumların populer ve herkesın anlayabılecegi duzeyde olması, temel fizik konulannı kapsaması bu ılgıyı artıncı nedenler olarak gosterilebüır "Fızık Gunlen" etkirüığinin bu yü dorduncusu 2627 Nisan 2001 tarıhlermde gerçekleşecek. Her konuşmacı sunumunun tamamladığında bir soruyanıt bolumuyle dinleyicilerin de bu etkınliğe katüımları sağlanmaktadır Aynca her yıl katüımcüardan oluşan bir panel ile fizigin o gunkü durumu vefizığıngelışme doğnütuları değerlendirilerek diğer bilimlerle olan ilişkısı konularına değinümektedir. Duzenlenen bu etkınlıkte Turbye Bilimler Akademisi (TÜBA) ve Feza Gürsey Enstitusu katkılarda bulunuyor. Mersin Universitesi Mühendislik Fakultesi Konferans Salonunda "Fizik Günleri IV" semmerler dizisı aşağıda. Prof.Dr.Onder Pekcan (TÜBA Uyesi) "Polimerler ve Fızık" Prof.Dr.Ali Alpar (TUBA Uyesi): "Evrende Neler Var"; Prof.Dr.Ilhami Yegingil (Çukurova Üniv) "TUBITAK Ulusal Gozlemevı (TUG) ve TUG'da Yapüacak Çahşmalar" Prof Dr.Ayşe Erzan (TUBAUyesi): "Deprem Fizigi" Karbon dioksit yağar mı? Soru: Guinness Rekorlar Kıtabı'na göre dünyanm en soğuk yen 89.2 derece (santıgrat) üe Antarktika'da Vostok lstasyonu'dur. Burada karbon dioksit kar gibı katı hale gelip yağar mı? Yanıt: Bir gaz kanşımı içındekı gazlardan birinin yogunlaşma derecesi soz konusu gazm kanşım ıçindeki yogunlugu "BİLİMDE SAHTEKARLIKLAR" Y.T.U. Akademik Etik Kurulu Konferanslar Dizisinde 25 Nisan 2001 Çarşamba gunu saat 14.00'te Yüdız Teknik Universitesi, Odıtoryum, Beşiktaş'ta, Prof.Dr.Ozer Bekaroglu (Istanbul Teknik Üniversitesi/TÜBA uyesi) "Türkiye'de ve Dunyada Büimde Sahtekarlıklar" başlıklı bir konferans verecektir. KÜRESEL GENÇ GÖNÜLLÜLER GÜNÜ Bugun Sakaryada Küresel Genç Gönulluler Gunu kutlaması var. Gençlerin gonüllu olarak gerçekleştırdigı etkınlikleri tanıtacağı, kamu kuruluşlannın, ozel kuruluşlann ve kâr amacı gutmeyen diğer kurumlann gençlen destekleme faalıyetlerini aktaracağı, şenliklerin duzenleneceğı bir gun boyunca surecek etkinlikte Gençlik Evınin bahçesınde sivil toplum orgutleri stantlar kuracak ve dış mekânda gun boyunca yerel kulturleri tanıtan etkinlikler düzenlenecek. TeVfaks no: 0212 275 74 36 Sakarya Gençlik Evi Adresı: Çark Mesire Yen ve Stadyum Karşısı, Eski Zirai Donatım Kurumu Bahçesı na bağlıdır. Orneğin, havadah suyun yoğunlasnğı sıcaklık 100 derece (suyun kaynama noktası) değil; suyun buhar basıncının, suyun gaz kanşımı içindeki kısmi basıncına eşit olduğu sıcaklıktır. Çiy oluşma noktası ıse daha duşüktür, çünkü yogunlaşma eriyiğinin yogunlugu azdır. Karbon dioksidın yoğunlaşması için kısmi basıncının, belirli bir sıcaklıktaki saf CO2'nin doymuş buhar basıncına eşit olması veya aşması gerekir. Basıncı 1 bar olan hava, yüzde 0.03 oranında CO 2 içerir. CO2'nin bu durumdaki kısmi basına 30 pascal'dır. Saf CO2'nin buhar basıncının bu kadar düşmesi için 143 dereceye kadar soğutulması gerekir. Bu sayı CO 2 'y e Çfore havanın doyma sıcaklığıdır. Dolayısıyla bu derecenin üzerinde CO 2 yoğunlaşıp katı hale gelmez. 39. AVRUPA TOKSİKOLOJİ KONGRESİ Avrupa'daki 7000 toksikoloğun bilimsel orgutu olan EUROTOX'un 39. kongresi Turk Toksikoloji Derneğı'nin ev sahipliğinde 1316 Eylül 2001 tarihlerinde Istanbul'da yapüacak Dunya'ran çeşitli ulkelerinden ve konulannın önde gelen bilim adamlanndan 67 davetli konuşmacı ve 8001000 katüımcı üe gerçekleştirilecek olan kongrenin büimsel programında toksikolojinin guncel konulan, 12 workshop ve sempozyum 4 konferans, poster sunumlan ve surekli eğitim kurslan yer alıyor. Kongrede herbiri 4 veya 5 davetli konuşmaa üe gerçekleştırüecek workshop ve sempozyumlann konu başbklan; Gıda kontaminatlannın toksikolojik yönden güvenlik değerlendirmesi, Çocukluk çagında çevrede ve işyerlerinde kimyasal maddelere maruz kalınmasınm yarattığı toksikolojik sorunlar, Norotoksisitede yaşa bağımlı duyarlüık değişimlen, Çevresel kimyasallara maruz kalmmasıyla gelişen toksısitede geneük farklüıklar, Metal karsinojenesitesi, Fibroz tozlann inhalasyon toksücolojisi,Kimyasallann endokrin sıstem uzerindeki toksik etküeri, Proteomics ve advers üaç reaksiyorüan, Genetüc olarak değiştirilmis, gıdalann toksücolojüc yönden değerlendırümesı, Farmasotik ve künik toksücolojide guncel konular, Kimyasallarla ınduklenen otoimmunite, In vitro toksücolojüc verüerin üaç ve kimyasallann ruhsat aşamasında değerlendirilmesi. 735/2S