Katalog

Gönülden Bilime yolculuk başlıyor ler konusunda egıtım goruyordum Şışınlebıkr teknolo jı konusunu ogrenmeye çalışırken guneş yelkenlılen kdvrdmıyla tanıştım Bu kavramm gelecekte şışırılebüır uzay teknolojısının temeknı olusturdcagını duşundum Yenıden Parıs'e dondugumde başka guneş merakhlanna da rastlayınca, boş zamanlanmda sureklı bu kavram uzennde kafa yormaya başladım 14yüsonra 1992'de, ışe sıfırdan başlayan Aırshıp Industrıes Group doruk noktasına ulaşmLştı, gıdüecek başka bır yer kalmamısn Bunun uzerıne tum gucumu guneş yelkenhlenne odakladım • 70'li yülarda NASA, güneş yelkenlüerinln gerçekleşmesi çok güç bir tasan olduğnna karar verdi. 80'lerin güneşte yol alan regatta'lar tasan» da baf ansızhkla sonnçlandı. Bn arada ne gibi degiçiklikler oldu? • Destekleyıcı serenlerm oluşması ıçın büeşık malzemeler ve hafif aygıtiarın, alıcılann ve gerçekten ınce yelken malzemelerının yapınuna olanak veren mıkroelektronıkler gıbı yem teknolojüer ortaya çıktı • Uzaybilimciler, Venüs denli parlak bir citmin geceleri gökyüzüntt ışığa bogarak bix kirlilige neden olacagmdan korkarak, önceleri bn tasanya karşı çıktılar. Onlann naaıl ustesinden geldiniz? • Uzaybılımcıler artık bu tasannın kendı gozleralenne zarar vermeyecegını, zıra tum ışlemlenn Avrupa Uzay Ajansı tarafindan denetlenecegını büıyorlar Yelkenı dondurup uzaybıhmsel gozlemlerle ayarlayarak bunun gorunurlugunu uzaktan denetleyebılırler Dahası, uzaybılım çevrelennın, bellı nedenlerden oturu, artik guneş yelkenhlennın gelışunlmesıne can attklanna ınanıyonun. Hoşgoru Yüdızı onlar ıçın bır duşman degıl, tam tersıne bır dos olacak. • Proje için ne kadazkk blr harcama gerekti? • UNESCO, ESA ve DLR yaünmlan da dahıl, şımdüık 56 mıtyon dolar arasında Projeyı 1992'de kendı olanaklanmla başlatnm Bırkaç yakın dostum da destek verdı. Daha sonra UNESCO'dan bır mıkfar destek aldım 1996'da ıse, ESA gerek teknık, gerekse parasal yardımda bulundu Sonunda, DLR projeye katüdı Bu yıl gerçekleştrılmesı tasarlanan yolculuk ıçın uzay ajansları 5 müyon dolarhk ek bır katkıda bulunacaklar Ûoncı uzay aracı fırlatüdıgında ve dunyadakı herkes tarafindan goruldugunde projenın toplam malıyetı 50 müyon dolan bue bulmayacak Bu arada ben de kışısel yaünmlan mı bu alanda yapmayı surduruyorum • Bn yatınnunızın karşüıgını nasıl alznayı dnşünüyorsunuz? • Burada tek amaç para kazanmak değıl Proje daha çok egıume odakh Buyuk şırketlerden destek alabılecegımız gıbı, kavramlann ınternet şırketlenne, kıtle üetışım, sınema belgesel ve telekomunıkasyon endustnsıne saülması karşüıgında da bır mıktar gelır elde edılebüır Bunun dışında, mıkro yonga ıçeren çocuk oyuncaklan uretmeyı de duşunuyoruz Guneş yelkenlısınden üetıler yayınlamayı ve bunlan yerel dülerde oyuncaklara aktarmayı tasarlıyoruz • Ne gibi iletiler yayınlamayı dtisünüyorsunms? • lletler egıum endustnsı tarafindan desteklenıp, oncelıkle banş kulrurune odaklanmış oldcaklar Gunumuzde şıddet gelır getiren tıcarı bır kavram nıtelıgınde Şıddet karşıtlıgını pazarlamanın da en az şıddet denh buyuk kazançlar saglayacagını tum dunyaya kanıtlamak ıstıyorum • Telkenin leklam amacıyla kullanılınasına ne dersiniz? • Bu tur bır gırışım amacıyla bana onenlen yuklu bır çekı gerı çevırdım Onerı çok cazıp olabılır, ama bunu kabul etmekle guneş yelkenlısı kavramının "olum fermanını" ımzalamış olurdum Kavramın sıradan bır ücan ıkona donuşmesını kesınlıkle ıstemıyorum Hoşgoru Yıldızı tum dunyaya hıtap ettığınden, sorumluluğu elden bırakmamamız gerekıyor • Yolculngnn baf anyla sona ennesi, oıaya dayalı reklamın kapılannı açmayacak mı? • Bu konuda bız ük şırket olacagız Bu şırket neden ıkıncı olmak ıstesın kı' Aynca, uzaybıhmcıler boyle bır şey olursa çok uzulurler Bana kalırsa, hıçbır şırket gece semalanna zarara vererek bu konuda bır sorun yaratmaya yanaşmayacaktr Uzayda reklam konusunda karar vermek uzay eügı komıtelennın ışı • Projeye dönüp bakügııuzda, ne gibi gttçlnklerle karşüaştuuz? • Işın en guç yanı, goruşlenmı başkalanyla paylaşabümek, onlara kabul eturoşgoru Yıldızı birgune} yelkenlısı ancak bır uzay gemısinden çok, pamek oldu Hoşgoru Yüdızı'nın ne denh raşutu andmyor Her şeyın tasarlandığı bıçımde gerçekleşmesi durumunda, yelken bır metrekupten daha kuçuk bır kutunun ıçıne yığılacak. olumlu olduğunu gorebdıyordum, ama Ardından roketm arkasında havaya yukselip yorungeye gırecek. Yelkenın başkalan bunu bır turlu kavrayamıyor, ya kordonu yerden kumandayla çekıldığınde, yelken açılacak ve guneşten çı da gormek ıstemıyorlardı Bır de, uzaybüımcılerle aramızda bır anlaşmazlık olkan yuklu parçacıklardana oluşan fotonların gucuyle yoluna devam edecek. Bu sureç ılk bakışta oldukça basıt gorunmekle birlıkte, daha onceki de ması benı son derece uzdu. Nıyeum, neyımlerde kımı teknık sorunlarla karşılaşıldı Oncelerı konuya yoğun bır il uzaya duyulan ılgının artırılması ıçın gi duyan NASA 70'lerde bu tasandan vazgeçmek zorunda kaldı 8O'lı yıl Hoşgoru Yıldızı'nı uzaybüuncılere sunmaktı larda duzenlenen guneş yelkenlısi yanşlan fiyaskoyla sonuçlandı. Pekı, ne gibi teknik sorunlar yaşandı? Daha once yerden yapılan de • Projenin başanlı olması dnrnmnnneyler yelken, açma duzeneklerı ya karıştı, ya da kınlıp ışlemedı. Cerektığı da, neler yapmayı düşünüyorsugibi çalışması için, guneş yelkenlisının, hem elektrik hem de mekanık açı nnz? dan sağlam, ıncelikli bır duzeneğe gereksınımı vardır. Ayrıca, serenler için • Dunya ıle ay arasında bır guneş yelkendehafıf, esnek malzemeler gereklidir Hoşgoru Yıldızı'nı destekleyenler işte lı yanşı duzenlemek bence çok ügınç bu ozellıklerıne guvenerek başarılı olacağma inanıyorlar. Bu projede yuk olur Yarış fikn ınsanlan oldum olası kışsek dirençlı karbon lıfle guçlendırılmış plastıkler, ya da kısaca CFRP'lere kırtip devmıme geçırmıstr Bu nedenle, guveniliyor. Yelkenin CFRP'den oluşan derın, teleskobik, silindır bıçimınde boylesı bır yanşın teknolojık gebşmelen dort serenı var. Bunlann en hoş yönü, istenildıklennde kmlmadan katlanıp konıkleyecegıne ınanıyorum Rusya ıle bir kutuda saklanabılmelerı. Kutu yorungeye gırer gırmez, serenler uzakAmerıka arasında bır rekabet olmasaydı, tan kumandayla kutunun ıçıne bır haç oluşturacak biçiminde yerleştmlebelkı de, Amenka asla Ay'a ayak basmacek. Ardından, üçgen bıçımındekı dort yelken paneli tellerle dışarıya doğru yacaktı Işte bu yuzden, ıntemetten de çekilıp serenlerm arasına asılarak kare bıçimınde bır yelken oluşturulacak. Yelkenın yapımmda kullanılan malzemenin kendisı yenı değıl. Bu malzeme ızlenebılecek uluslararası bır guneş yelçok tanınan Mylar'ın bır turu olan kapton NASA 70'lerde gerçekleştırdığı kenlısı yanşı ınsanlan devınıme geçıraraştırmalarda soz konusu malzemenin guneş yolculukları için çok elvenş menın en guzel yolu bence Ahmetlnam .„ , Erotik Aklın katkısı Akıl durduk yerde neden duşunsun, anlasın, eleştırsin? Aklın devingenliğini sağlayan, aklın ıçindeki guç, erotik bileşeninden gelır. Aklın kaygı ve Ilgi bileşenini oluşturur. Duşünurken duyduğumuz kaygı; anlarken, hesaplarken çabalanmızı surdurmeyi sağlayan guç, erotik akıldan gelir. Aklın heyecanıdır, onsuz harekete geçemez kolay kolay, ele aldığı sorunların ustesinden gelemediğinde direnci sağlayan odur. Eğitimde, birçok oğrencinin çektiği sıkıntı, erotik aklı harekete geçirememektendir. Psikologlann çoğunluk motivasyon dediği, çevreden, bedenimizden gelen uyarımlann etkisiyle de harekete geçen bu itici guç, aklın içinde yansımalarını bulabilir. Bu gucün aklın erotik bileşeniyle girdiği ilişki, aklın devingen işleyişini başlatır. Aklın olanaklarını kullanabilmesi, deneyimlerden oğrenebilmesi, onu besleyen kaynakla, akla ateş sağlayan, erotik yanını tanıyabilmesi ile gerçekleşebilir. Erotik akıl, eskilehn sevk, aşk dedığı guç ile duşunmeye, eleştirmeye, anlamaya, sezmeye katkıda bulunan akıl. "Hayret", "şaşma", erotik aklın alanıdır: Felsefece duşünme, ufkumuzu genişletecek, farklı bakışlar, çözumler arayan duşunme, hayretle başlar. Aklın heyecanıdır, psikolojik heyecan değildir bu, noetik heyecandır. Sorunlan irdeleyen, bulusların ardından giden, esınlere açık olan. Felsefecilerin "sezgi" dedikleri, düşünce basamaklannı bir çırpıda aşıveren, denetleyici ve kuramsal aklın destek veremediği durumlarda, duşunsel seruveni üstlenmeyi goze alan atılımlar da erotik aklın katkısıyla gerçekleşir. Neden erotik akıl, aklın tarihinin dışına itilmiş? "Duygu" sayılmış, tutku, arzul Bir ratio vivificus olan (cân veren akıl!) erotik akıl, özellikle, aklın bölunmeye uğramasıyla (örneğin, teorik ve pratik akıl olarak) duşünme, bilme, anlama ile eyleme arasında ayınmlar çizilmeye başlandığında, aklın dışına düsüyor. Sezgi, goze alma (risk), şevk, aşk, heyecan, isteme aklın değil de, "kalbin" alanı olarak görulmüş. Akıla, dinginliğin, olçululüğun, ciddiyetin, huzunun, hesaplamanın ışığında bakılmış. Akıl bir hâl içinde surdurur varlığını. Bireylerde, yaşanan bu hâllerin "psikolojik" bir sureç olduğu sanılmış. Orneğin hesap yapmaya çalışan bir insan, hesabını gerçekleştirebileceği bir ortam, bir durum arar. Işte içinde bulunduğumuz hâl, sorunlarımızın çözüm ortamlarına uygun olmalıdır! Belli metinleri, belli sorunlan, anlayabilmek, çözebilmek, çözümleyebilmek için, aklın kendini hazırlaması, donanımını oluşturması gerekir. Erotik akıl bu hâlin oluşumunda, surdurulmesinde önemli bir işlev gorur. Akıl, her zaman, sorunlannı çözmeye çalışırken, "dingin", "duygusuz", "çatışmasız", huzurlu" değildir. Bir savaş olabilir duşunmek, anlamak. Bir huzursuzluk, can sıknntısı, çaresizlik olabilir. Işte bu tür duygusal dağılmalar, konu üzerine yoğunlaşamamalar, odaklanması gereken noktalar üzerine odaklanabilmekteki zorluklar, erotik aklın modahaleslyle düzeltilebilir. Aklın akınaları erotik aklın buyruğundadır, sınırlara doğru, akıl dışına, duygulara doğru seferier yaparlar. Bir uç beyi olarak erotik akıl, belli bir heyecanla, hâli hazırlar: Hâlin içinde gücünüz yettiğince kalırsınız. Erotik akıl, düşüncenin mutfağında iş göriır: Duşunme eylemi ürün olarak ortaya çıktığında, erotik aklın işleyişini görmek zorlaşır: Satır aralannı okuyabilen okuyucu sezebilir, bitmiş ürünlerdeki erotik oğeyi. Insan aklının işleyişin bir mantığı, bir matematiği, kısaca bir derinde yatan dili var mıdır? Böyle bir dil, Arlsto'dan bu yana aranmaktadır. Elbette bu arayış süreci, bilimde, felsefede onemli gelişmelere yol açmıştır. Bu dil, insan ötesl, insanı aşan bir dil midir? Öyle de olsa, insan kendi olanakları ölçüsünde, böyle bir dil arayışından vazgeçmeyecektir. Böyle bir genel, evrensel dili yakalayabilme erotik akılsız gerçekleşemeyecektir. Eğitimde erotik aklın yeri anlaşılırsa, gerek aile içi, gerekse okul eğitimi daha zevkli, sevinçli, yaşayan bir eğitim okıcaktır. Bu yaşayan aklı (ratio vivendi) keşke çıkın, beni anlamaya çabalamanın yollarından yürüyün diyor, erotik aklım. 734/* Hoşgörü yıldızı H li olduğunu saptadı. Cerek Kapaton, gerekse Mylar ABD'nın kımyasallar öreten en onde gelen şırketlerinden biri olan DuPont tarafindan uretilryor. fllta Urgan New Saenust, 24 Şubat