Katalog

Zamanın başlangıcına yok BİC BANG'DEN SONRA Şlşme Big Bang'in gizi geçirimsiz bir ısı duvarının arkasmda gizli. Ancak Hollandalı bilim yazarı Govert Schilling'e göre bu duvarı aşmak olası. amanın başlangıcını gormek ıstemez mısınız? Bu mumkun Astronomlar duşunulemeyecek kadar genye yanı yüdızlann, galaksüerm atomlann, molekullenn, hatta proton ve noronlann varoluşundan oncekı zamana uzanmanın mumkun olabılecegıne ınanıyor Bu durumda her şeyın kokenıne ınmek gerekecek Başka bır deyışle bu, Evren'ın oluşumuna yol açan buyuk patlamaya kadar uzanmak anlamına gelıyor O za man her şeyın nasü başladıgını ogrenebüeceksınız Ve bunun ıçm de ıhtıyacınız olan tek şey bır guneş gozlugu1 Z Kuarks, elektronlar ve dlğer temel parçaaklar oluşur. Nötronlar, protonlar ve ışık çekirdeğl oluşur Yalnızca yıldızlara bak makla büe geçmışe bır goz atmış oluyoısunuz, çunku uzaktakı bır yıldızın ışıgının gozunuze ulaşması uzun yülar alıyor Dolayısıyla uzayın derınlıklerıne bakabüdıgınız andaj belJa de 15 mılyar ışık yılı on cesıne Evren'ın başlangıcına donebüırsınız Işte burada şorun başhyor, çunku Evren'ın başlangıcına donup donemeyecegımız konusu bugun büım dunyasının onundekı en buyuk büınmezlerden bırı Uzucu olan Bıg Bang'in peşındekı astronomlann daha yolun başında duvara çarpmalan Galaksılenn, yıldızlann ve gezegenlerın oluşumundan çok once dogan Evren tamamen opak durumda, elektron ve atomık çekırdeklerden oluşan sıcak bır çorba halındeydı Başlangıçtan yalnızca 500 bın yıl sonra soguyarak saydam hale geldı Bu durumda teleskobunuz ne kadar guçlu olursa olsun ük 500 bın yüda neler olup bıtuğını anlamak soz konusu bıle olamaz Bıg Bang teonsıne gore Evren çok sıcak ve yogun bır şekılde dogdu ve gıderek genışlemeye başladı Bu teorı bıze şunları soyluyor Evren'ın kımyasal yapısını anla mak ıçın, varoluşundan sonrakı ük uç dakıkasındah durumunu bümek yeterlı Ancak Bıg Bang'in kendı ıçınde de çozulmesı gereken sorunlan var Eınstem'ın Genel Gorelılık Teorısine gore madde ve enerjı uzayzamanda bukulme egüımı gostenr Ancak evrende butun olçulerın çok buyuk oluşuna baglı olarak, Evren'ın yassı olması dogru mıktarda madde ve enerjıye sahıp oldugunu gosterır Bıg bang teorısı bır mıktar bukulmeye ızın verırse de Evren'ın nıçın yassı oldugunu açıklamaya yetmez Aynca bu teon, Evren'de bır bırınden uzak bolgelerının nıçın bırbırıne benzedıgı konusuna da bır açıklık getırmez Omegın Evren'ın bır kenannda yeı alan galaksı kurnesı, Evren'ın dıger kenarındakı kume ıle nıçın benzeşır? Nıhaı olarak erken Evren'de olması kuvvetle muhtemel yogun luk dalgalanmalan kutie çekımlerıne bağlı olarak yavaş yavaş maddeyı bıraraya geürmıştır Aksı takdırde bugun galaksüer olmazdı Ancak bu teorı yıne de bu dalgalanmalann nıçın oldugu konusuna açıklık getırmıyor Bu kafa karışüran sorulan çozmek ıçın 1980 yüında o donemde Massachusetts Instıtute of Technology'de (MTT) gorevlı Alan Guth şışme (enflasyon) fıkrını ortaya attı Guth, anıden ortaya çıkan ve kısa suren bır ıvme arüşının, uzayı çekıp uzattıgını ılen suruyor Bu goruşe gore bugun "Gözlenebilir Evren" dedıgımız uzay parçası, atomdan da kuçuk bır nesne olarak dogmuş, sanıyenın çok kuçuk bır bırımı kadar kısa bır surede bırkaç sannmetre gemslemışnr Bu durumda uzayın ortaya çıktıgı donemde egımlı mı yoksa yassı mı oldugu konusu onemlı degüdır, çunku ük baştakı egım bu genışleme surecmde yassılaşmış olabüır Gozlenebılır Evren Dunya'dakı yakın çevremız gıbıdır, gorunurde yassıdır, oysa Dunya'nın butunu yuvarlaktır Aynca Evren ortaya çıktıgında çok kuçuk oldugu ıçın yoğunluk veya sıcaklık farklüıklan anında eşıtlenmıstır Son olarak, şışme teorısı erken Evren'dekı kuçuk yogunluk farkblıklarını netlıge kavuşturur Bu kuçuk yogunluk farklılıklan, kuçuk kuantum dalgalanmalan olarak ortaya çıkmış, şışme sonucu buyumuştur Atomlar oluşur, evren saydamlafir, kozmlk mlkrodalga fonlann temell oluşur. Dogal olarak bu durum dstronomlarda buyuk bır tatmınsızlık duygusuna yol açı yor, çunku sıfır zamandan sort 38 rakı zamanın 10 'ıne gen dcy /jj Bu goruş, kanıtlanamaz ıse, Bıg Bang nup bu onemlı doğa olayı sır£ ' teorısının hatalarını kapatmaya yonelık sında neler olup bıtügını oğumutsuz bır çozum şeklıne donuşur Ancak renmek ıstiyorlar yıne de bunun nasü oldugu üe ügüı bazı te734/12 orüerı de gozardı edemeyız Bunlar, yayı büır enerjı alanlannın uzayı şışırdıkten soı yok oldugunu, gerıde atomdan daha kuç bır parçacüc denızı kaldıgı fıkrını benıms' ler Ancak sorun bununla bıtmez Sorı farklı şışme teorüennm ortalücta dolaşma dır Bu teorüer doganın temel kuvvetlenı yuksek enerjı alunda nasü bırleştığı koı sunda farklı goruşler onermektedır Teorüerın fumu şışme ıçın farklı zam ve enerjı olçutlerı ongorur Bu durumda orıde bunlan ayırt edebümekle bırlıkte pı tücte ayu t edemeyız Bu ışlem bır hırsızı te hıs etmeye benzer Teşhıs ıçın elınızde ) terlı verı yoktur Verı olarak elınızde olan t şey, hırsızlık olayından 500 bın yü sonra ı me çekümış soyulmuş evın goruntulerıd Tum umudunuz hırsızın gerıde bıraktı ayak ızlerınden kınntı halınde büe olsa bıl edınebümektır Hırsız gerıde ız bıraktıysa büe ayakk büan yerçekımsel dalgalardır Eınsteın' genel gorelüık teorısine gore genış kutlel' yuksek ıvme kazandıgı zaman uzay zam( ıçınde yolculuga çücan dalgalar meydaı geunr Bunlar dogrudan teşhıs edüeme; büe pek çok büım adamı bunlann varold' gunu kabul eder Şışme sırasmda guçlu yerçekıms dalgalar varlıklann korumak ıçın egüme) bukulmek zorundadır Galaksı tohumlanr donuşen yogunluk dalgalan gıbı uzayz. man ıçmdeh kınşüdüdar, hareketlı dalgalc şeklınde şışıp genışlerler Yerçekımsel dalgalar "prımordıy. (başlangıçta mevcut olan, ük buyume evrt sınde gorulen) ateş topu"ndan etküenmt den gelıp geçmış olsa büe zamanın doguı anından ızler taşıyor olabüır Bunlan Duı ya'dan yakalamak ıçın bazı tuhaf aygıüar ge lıştırüıyor Ancak bazı büım adamlanna gor en uygun yontem bunlan ayak ızlennde teşhıs etmekur Ayak ızlerı ıse pnmordıy; ateş topu uzenndekı bellı behrsız ışaretleı dır O donemde fotonlar Evren'de serseı mayın gıbı dolaşan elektronlann uzennde zıplayıp duruyordu Zaman ıçınde ateş topı