Katalog

dığer yorelenne dengesız bır şekılde dıkkat çekümıs oldugundan Anadolu uygarlıklannın Antüc Devırler Teknolojı Tanhıne yapmış olduklan katküaruı ve ulkenın bu açıdan oynadıgı çok onemü rolun bır an evvel gerçek perspekhfine oturtulmasırun ve bununla ügüı yenı araştırmalann yapümasınırı ne derece onemlı oldugu açıktır denlerın bol bulunması bır çok teknolojık aşamanın çok erken gerçekleşünlmesıne yol aç nuştır Teknoloji saha araştırmalan Hızh bır sdnayüeşme suıecınde olan ulkemızde son 15 20 yü ıçınde geleneksel araçlar ve yontemlerle yapüagelen çeşıth tur teknolojık ur tım, çağdaş ureum yontemlerıne donuşturulmeye çahşümaktadır Bu arada tarıhsel açıdan çok kıymetlı bügüerı ıçeren alet ve makıne üe bunlarla ügüı yontemler kaybohnaktadır Anadolu'nun teknolojık verüerının bır an once toplanması gerekır Saha araştırmaldn yapüırken konulann daha rahat ıncelenmesı ıçın yapüan sınıflandırma şoyledır 1. Temel Uretım Teknolojüerı (Madencüüc, yapı taşı.mermer uretımı ) 2. Tanm ve Gıda Teknolojüen (Avcıhk, ba hkçüık, hayvancüüc ) 3. Ureüm Teknolojısı (Dencüık, dokumacı hk, moble uretımı ) 4. Yapı Teknolojısı (Ahşap, kagır.kentleş me teknolojısı ) 5. Ulaşım Teknolojısı (Kara, denız ulaşımı, tersane ) 6. Enerjı Teknolojısı (Mekarak aletler, sa vaş aletlen ve teknolojısı ) Üçlü bela Kısaca MMR olarak bilinen ve yüzlerce ülkede kullanılan kızamık, kabakulak ve kızamıkçık aşısı, kimi araştırmacıların öne sürdükleri gibi, gerçekten otizme yol açıyor mu? Teknoloii Tarihçilerinin yöntemleri 1. Etnografik saha araştırmalan üe teknolojık venlen toplamak, 2. Arkeolojık kazılar sonucu elde edılen alet ve edavatı laboratuvar analızlen üe dığer bıhmsel ıncelemelere uygulamak, 3. Duvar reaunlen, kabartmalar, suslemeleıdekı çızımler ıle kazılar ve mezarlardan elde edılen çeşıth tur modellerın ıncelenmesı, 4. Yaklaşık olarak M O 3000'den sonra ortaya çıkan taş stüler, toprak kaplar veya papırus parşomenlen uzenne kaydedümış yazılı belgelenn ıncelenmesı, 5. Çogu Anadolu kokenlı olan ve Klasık Yunan, Hellenıstüc, Roma ve Dk Devır Bızans Çagı teknık adamlan ve tanhçılen tarafindan kaleme ahnmış yazmalardakı Anadolu teknolojık tanhıne yonelık bılgı bınkımının araşürüması Yaklaşık 1000 tanhınden sonra Turk hakımıyeü altma gıren Anadolu'nun son bın yıllık teknolojı tanhının hazırlanmasında kullanılacak yontemlerde ıse, belge ve arşıv araştırmalanna daha buyuk bır yuk duşmektedır Sayısız turde devlet belgesını ıçeren Osmanlı Arşıvlen üe bunlarm karşıtı olan çeşıth Avrupa ve Yakın Dogu devletlen arşıvlen teknolojık verüenn ortaya çıkanlması ıçın çok etrafh bır çalışmayı gerektırmektedır Ancak belgeler ıncelenırken yenı kalıgrafik yetenekler üe ek hsan bügüennm artirüması şartur G Türkiye'de çalışmalar Ulkemızde teknolojı tanhı üe ügüı çahşmalar çok geç başladı Ankara Unıversıtesı Dil Tarih ve Cografya Fakültesine bağh Büım Tanhı Kursusunde uzun seneler ozellüde lslam ve Turk bügınlennın çeşıth büım alanlanndakı katküan konusunda çahşmalar yurutuhnektedır tstuıbnl Üniversiteıi bunyesınde ıse son senelerde tıp tanhı dahnda araşürma ve egınm yapümaktadır Bu arada bırkaç yüdır ODTU Fen ve Edebıyat Fakultesı bunyesınde büım tanhı konusunda kurslar vermektedır OzeUıkle teknolojı tanhı dahnda ük egıüm ve araşürma olanaklan ıse bırkaç yü once Boğaziçi Ünhrerıitesi Temel Büımler Fakultesıne bagh Beferi Bilimler Bölümâ tarafindan yapümışnr Bu arada İstanbnl Teknik Ünivenitealnde Büım ve Teknolojı Ensütusu bır araşürma kurumu olarak faahyet vermektedır Aynca lslam ve Turk Rasathanelerının tanhı üe astronomı ılmıne Turk bügınlennın katküan konusunda Istanbul Kandilli Rasathaneti büım adamlan tarafindan da olumlu araştırma ve yayınlar gerçekleştınlmektedır eçen guıüerde Bntanya Hukumetı bır kampanya başlatarak kızamık, kabakulak ve kızamıkçık hastahklanna karşı kullanılan MMR aşısının çocuklaıda herhangı bır olumsuz etkı yaratmadıgını tum anababalara duyurdu Soz konusu aşının otizme neden oldugu soylentüennın yarattıgı tedırgınhk yuzunden, son gunlerde MMR aşısı uygulaması gıderek azaldı Bu tedırgınlıgın temehnde, bır suredır otıstüc çocukları ınceleyen, Londra'dakı Royal Free Hastanesı gastroentereloglarından Andrew Wakefleld'ın araşürması yanyor VVakefield bır sure once yayımladıgı raporunda, "Ehmızde yeterh kanıt ohnamakla bırhkte, MMR aşısının otizme ve ıdrar yollan ütıhabına yol açtgı yonunde kımı kuşkular soz konusu," dıyor Bu konuda korkular VVakefield'ın MMR aşısı olduktan yaklaşüc üa hafta sonra otizme yakalandüdan one surulen 12 çocuk uzermde yaptıgı bır araştırmanın, 1998 yüında, "The Lancet" dergısınde yayımlanması uzenne ortaya çıktı Deneklenn, aynca, ıdrar yolldnnda da üühap lanmaya taruk olunmuştu VVakefield eldekı kanıtlann MMR aşısının ıdrar yolları ütüıaplanmasma ve buna bağh olarak da otizme yol açıp acmadıgının daha aynnuh bır bıçımde ıncelenmesını gerektırdıgını duşundu. Sağlık yetküüerı VVakefield'ın savlanna surekh karşı çüctüar Ancak şımdı bırçok anababa çoculdanna daha pahalı olan ve tek başına kızamıga karşı kullanüan aşıdan yapacak doktorlar buhnaya çahşıyorlar, ya da MMR aşısını yaptırmayı reddedıyorlar Gerçekten ortada anababalan korkutacak bır durum var mı ? VVakefield ıdrar yollan ütihaplanmasının bagırsaklarda "sızmüya" yol açıp, besınlerden geçen "azgın pepütlenn" beynı zehırlemesıne neden oldugunu duşunuyor Ne var kı, vırus ütihaplanmaya yol açsa büe, bunun ouzme neden oldugunu kanıtlamıyor Gerçekten de, VVakefield'ın ınceledıgı çocuklann çogundakı ıdrar yollan sorunlarının davranışsal degışımler sonucunda ortaya çıktıgı behrtüıyor Genye yıne de, gorunuşe bakıhrsa, karma aşının yapümasından hemen sonra otzme yakalanan 12 çocuk kahyor Aşıdan hemen sonra onzm belırtılerıne taruk olan anababalann bu durumu MMR'ye baglamalan kuşkusuz son derece dogal bır tepkı Ustehk, kırm anababalar buna oylesıne ınanıyorlar la, şımdı Bntanya hukumetınden bır gıdenm ıstemınde bulunuyorlar Gelgelehm, ouzm hastahgınm tanısı genelhkle çocuklar yaklaşüc 18 ayhkken konuyor MMR aşısı ıse ük kez çocuklar 1215 ayhkken yapüıyor Bu yuzden, kımı çocuklann ohzmın ük behrtüen ortaya çıkmadan once aşüanmış ohnalan kaçınümaz bır gerçek VVakefield MMR aşısından kısa bır sure sonra oüzme yakalandıgını büdıgı 170 çocuk oldugunu one suruyor Ancak, Bntanya'da her yü 600 bın çocuga ük karma aşısı ıçınde en az 455 çocuga MMR aşısı yapüdıktan üa ay sonra ohzm tanısı konması gerektıgını gostenyor Olaylara tek tek baküdıgında, oldukça ınandıncı gorunseler de, genel anlamda daha çok rastlann kapsamına gınyorlar Bızzat VVakefield'ın de raporunda behrtugı gıbı, "Dosı arasında bır üıntı oldugu yolunda henuz ehmızde somut bır kanıt yok" Bu arada, 1998'den b e n çeşıth ulkeleıde araştırmalar suruyor Ornegın, Anadolu teknoloji tarihinde coğrafi faktörler Anuk Devırler Teknolojı Tanhı ıçersınde Anadolu cografi açıdan ük uygarkklann yeşerdığı On Asya'nın aynlmaz bır parçasıdır Ozelhkle son senelerde gerçekleştırüen arkeolojüc araşurmalar sonucunda Anadolu uygarhklarının çogu kez teknolojık gehşmeleıde başı çekugı anlaşümaktadır Ozellikle Anadolu'nun kendıne ozgu bır Paleolıhk Devn Kulturune sahıp oldugu, ve "Neolıtik Devnmı", başka btr deyımle, hayvanlann ve bıtkılerm evcüleşürümesı sonucu avcüık ve toplayıcüık esasına dayanan goçebe toplumlar duzeyıne geçümesını ük başaran yoreler arasında yer aldıgı kesın şeküde ortaya çıkarümışür Bunda şuphesız en onemlı katkıyı Anadolu'da ızledıgımız olumlu üdım ve doga şartlan gerçekleştırmışlerdır Anadolu'dakı üıman ıküm, aynca evcılleştırüen bıtkı ve hayvanlannın ük turlennın Anadolu kokenlı olması, "Neolıtik Devrım" ıçın gerekh başlıca şartlan oluşturmaktaydı Ozellüde Anadolu'nun uç taraftan denızler üe çevrümış olması, yuksek dağ sıralannın yer yer buyuk nehır vadüerı yoluyla ıç kesımlere geçıt vermesı, ulaşım açısından buyuk kolayhklar saglamıştır Bu arada Anadolu'nun hemen her yoresınde bol mıktarda bulunan ve gerek ahşap yapı teknolojısının hızh gelışmesınde rol oynayan, ve gerekse metalurjı, seramüc ve cam teknolojısı üe kımyasal endustn gıbı alanlar ıçm yakıt olarak buyuk gereksınım duyulan zengın orman ortusu onemlı avantajlar sağlamıştr Hammadde açısından da çok zengın bır yore olan Anadolu'da ozellüde obsıdyen ve çakmak taşı yataklan, kıreç taşı, alçı ve su mermen gıbı mıneraller üe bakır, alün, gumuş ve demır gıbı ma Konuyla ilgili Türkiye'yi bekleyen sorunlar Hızh bır endustnleşme surecine girmış bulunan ulkemızde eskıye aıt teknolojık verüenn gıderek yok oldugu büınen bır gerçekur Yuzey araştırmalan üe elde edüebüecek ve Anadolu'nun teknolojı tarıhının bır an once yazüabümesıne olanak saglayabüecek bügüenn ne kadar zengın oldugu gorulmektedır Belgesel araştırmalar üe desteklenecek olan yuzey araşurmalannın oncehkle gerçekleşürümesı bu ko nuya genış çapta araştırma fonu saglanması ve ulke çapında çok kapsamh bır taramanın sonu cunda "Teknoloji ve Bilim Müzesi" oluşturuhnası kaçınümaz olmuştur Aynca unıversıte lerde sınırh ımkânlarla bu konuya yülanra vermış büım adamlannın çabalan goz ardı edümemeh ve Teknolojı Tarüıı Unıversıtelerarası Ku rul'un kabul etugı büım dallan arasında yennı almahdır Selda Özkaynar, Serap Barifkan, Munire Ozyol, Aysun Teke Istanbul U/wDetışıın Fak Büım Ve Teknolojı Gazetecüıgı Avustralya'da karma aşı yapümış ükokul çagındakı 1 7 müyon çocuk uzennde yapüan bır araşürma sonucunda ıdrar yollan üuhaplanması ve onzm üe bırhkte bır bağlannya rastlanmadı Fınlandıya'dakı bır araştırmada MMR aşısı yapılan çocuklann daha sonrakı durumlan ızlendı Bu ulkede tum aşüar yaklaşüc 1000 saglık merkezı taranndan uygulanıyor 1982'de MMR aşı uygulamasına başlanmadan hemen once, hemşıre ve doktorlardan olası yan etküerı rapor et melen ıstendı Bunun ıçın herhangı bır zaman sınulaması konmadı Geçen ocak ayında bu araştırma üe ügüı kapsamh bır rapor yayımlandı Rapoıda, aşının cıddı yan etküer dogurması nskıran bır hayh duşuk oldugu behrtüıyor, dahası 14 yü ıçınde aşüanan 1 8 müyon çocukta ıdrar yollan üuhaplanması ve otızm behrtüenne rastlanmadıgına dückat çeküıyor MMR aşısı gerçekten otızmı tetüdıyorsa, bu araştınnalann hıçbınnden boylesı bır ıhnnnm gostergesı sayüabüecek herhangı bır kanıt elde edümemesı oldukça şaşırtıcı Bu araştırmalar, en azından, herhangı bır tehhke soz konusu olsa büe, bunun cıddıye almmayacak denh kuçuk oldugunu gostenyor Hukumetlerın haüa buna ınandınp ınandırmayacaklan ıse, zamanla belh olacak bır konu 734/19