Katalog

Hidrojen yakıtlı bir gelecek Çevreci oldugunuzu savunuyorsunuz, undık kıracaklarınızı ortaya çıkartın. Nevvcastle Universitesi'nden Murat Doğru ve arkadaşlanna göre, gelecegin pilli arabalannı çalışüracak hidrojenin undıktan saglanması ışten degil. Yakıt pillerde elektrik akımrran oluşturulması ıçin hidrojenden yararlanılıyor. Bilim adamlan bu tur pillerın elektrıkli arabalarda kullanüabilmeleri amacıyla, onlan çok daha elverişli kılmaya çabalıyorlar. Ne var ki, gerekli hidrojenin nasıl uretilecegi konusunda bugüne dek kesin bir çözum getirilmedi. Fındıgın bu somna kesin bir çozum genrecegını savunan Dogru, dünyanın en çok findık ureten ulkesi olan Türkiye'de yüda yaklaşık 250 bin ton findık kabugunun yakddıgına dikkat çekiyor. Bu auklardan yararlı gazlar elde edilip edılemeyecegini merak eden. Dogru ve arkadaşlan, findık kabuklannı "gazlaşuncı" adı verılen bir kaba doldurdular. Katı yakıt yanıcıları ıçeren ve bır hava pompası olan bu kaptaki yakıtlar yandıgında, hava pompası içerdeki oksijeni ve gazlaşuncının ürettigi ısıyı denetliyor. Oksijen miktannın denetlenmesı sayesınde hangi gazlarm dışanya çıkügı belirlenmiş oluyor. Dogru, soz konusu yontemin son derece ucuz olduğuna, ek bir guce gerek duyulmadıgına dikkat çekerek, "Yapacagınız tek şey yakıtları birkaç dakika boyunca yakmak Ardından findık kabuklan yakıtı saglıyor," diyor. Hidrojen yakım gazlannm % 15'inı oluşturuyor. Gen kalan gaz ıse, karbon monoksit, metan, azot ve karbon dioksıt kanşımından oluşuyor. Gelgelelim, Aston Üniversitesı uzmanlanndan Tony Bridgevrater oteki gazlarm sorun olmadıgını, gerek metan, gerekse karbon monoksidin suyla kanştırılmak surenyle karbon dıoksit ve hidrojene donuşturulebıleceklerıni, ardından karbon dıoksidin aynştınlması için geleneksel yontemlere başvurulabılecegini beliruliyor. Dogru, Türkiye'de her yü elde edüenfindıkkabugundan 6000 ton hidrojen uretilebilecegini, bu mıktarla gunumuzde ilk ornegi gerçekleştirilen hidrojen yakıtlı B V arabalanndan MV 1000 tanesinin 32.500'er kilometre yol alabıleceklennı savunuyor. .. •• .• • Film oyuncusu ile bilimcı Gotik korku fılmlerının kahramanı Chriıtopher Lee ıle Brıtanya'nın en onde gelen uzaybilimcisi arasında ne gıbı ortak özellıkler olabılır? Kısa bir sure önce gerçekleştirilen matematiksel bir araşürma ıkisi arasında aküalmaz benzerlikler oldugunu ortaya koyuyor. LABORATUVAR FARELERINE MÜ)DE Maddelerin toksik özeüiklerinin belirlenmesine yarayan, ancak denek olarak kullanılan hayvanlann yansının ölümüne neden olan bir deney tüm dunyada uygulamadan kaldınlıyor. Hayvanseverler bu karann son derece sevindinci olduğuna, bundan boyle binlerce hayvanın daha fazla acı çekmesıne izin verilmeyecegıne dikkat çekıyorlar. Dünyanın gelir düzeyleri en yuksek 29 ulusundan oluşan OECD orgutü LD50 adıyla bilinen deneyin uygulamadan kaldınlmasma karar verdi. Çogu Avrupa ulkesine maddenin toksik ozellıklennın saptanması ıçın uygulanan söz konusu deneyin acımasız ve aynı zamanda gereksiz oldugu bir suredır taruşılrnaktaydı. LD'nın "yuzde ellisine ölümcül doz" anlamına geldigi bu deneylerin her birinde 20 fareye yuksek dozlarda kimyasal verilmekte ve bunlarin yarısı yaşamlannı yıtırmekteydı. Karara şiddetle karşı çıkan ülkelerin başında gelen ABD ve Japonya da sonunda başka seçeneklerden yararlanılmasını kabul etmek zorunda kaldılar. Böylece, bu ulkelerde kimyasallann onaylanması amacıyla artık LD50 deneyi uygulanmayacak, Bundan böyle şirketler başka deneylerden elde edilen sonuçlan geçerlı sayacaklar. Kimyasallann onaylanmasını ısteyen şirketler arük üç başka seçenekten birine başvurmak zorunda kalacaklar. Bu seçeneklerden jDd, Ingilizler tarafindan geliştirılen ve yalnızca dört hayvanın denek olarak kullanıldıgı ve çok ender öldükleri bir deney Oancisi, Almanlann geliştirdigı ve tek hayvan denege giderek artan dozda kimyasal verilmesini gerektiren, ancak dozun her zaman hayvan olünceye dek artınlmadıgı bir deney Uçüncü seçenege gelince, bu da Amerikalüar tarafindan geliştirilen ve "yukarı ve aşagı" adı verilen deney Bu deneyde uzmanlar ilk denekte meydana gelen degişıkliklere göre, başlangıçta verilen dozu yükseltip azaltıyorlar. Deney sonucunda hayvanlann yansı ölmekle birlikte, tüm deney süreci boyunca yaklaşık dokuz hayvan kuUanılıyor. Araştırmayı yapan kişıye gore, kendi toplumsal yaşamımızda baglantı kurdugumuz ınsanlara benzer bir yontem uygulanması durumunda, başanlı bir çalısma agı oluşturmak çok daha kolay olabılir, Halk arasmda yaygın bir goruşe gore, dunya üzerındeki herhangı bınyle bir başkası aıasında birkaç ortak ozellıge rastlamak ışten degü. Kevin Bacon oyununun temelinde de buna benzer bir "dunya kuçuktür" etkisi yaüyor. Herhangı bir sınema oyuncusu ıle Bacon arasında, yardımcı oyuncular aracıügıyla, bir baglantı kurmaya çalısügınızda, oyuncuların çogunun uçuncu aşamada, ya da daha önce ortak bir ozellik sergilediklerine tanık olursunuz Boylesi toplumsal bir ag karşısında son derece etkilenen New Mexico Santa Fe Ensütusü uzmanlanndan Mark Newman bilım adamlan arasmda ne gıbı benzerlikler oldugunu araştırmaya koyuldu. 19951999 yıllan arasında bilimsel makaleler kaleme alan bilim adamlannın adlannı bellı bir sınıflandırmaya gore çıkartan Nevraıan olası her yazar çıftı arasmdaki "mesafeyi" hesaplamaya çalısü, Birlikte çalışmıs olan bir çift arasındaki mesafe, örnegin 1 iken, birlikte çalışmamış ama aynı kısiyle ortak bir çalışma yapmış bilim adamlan arasında bu mesafenin 2 oldugunu gordu. Kişinin başkalanndan ortalama farklılıgı ne denlı düşükse, benzerlikleri o oranda yuksek olmalıydı. Nevvman çalısmasının gundelık yaşamda bellı yararlan olabılecegine, ornegin, insanlann aralannda bir baglanü kurmalanna yardımcı olan yazüımların bu yontemle gelıştınlebılecegme ınanıyor ve "Bir başkasıyla iletişim kurmak istedıgınızde, ortak bir dostunuz olup olmadıgını ogrenebilır, ona gore bir tanışma onerebılirsiniz," diyor. Nevraıan algoritmasını smema oyunculanna uyguladıgında elde ettigi sonuçlarm kendisını şaşırttıgını da sozlerine ekliyor ve "Sinema oyunculan arasmda kendısıyle en çck ortak özellige sahip oldugumuz kişi aslında Kevm Bacon degıl, Chrıstopher Lee," diyor. Cinsel yaşam tüp bebek yapacaklar için bile yararlı IVF yöntemiyle bebek sahibi olacaklar için cinsel üışkiye girmek, zararlı olmak şoyle dursun, kadının gebe kalma olasılıgını artınyor, Kadm cinsel doyuma ulaşugında dölyatagı kasıldıgmdan, kuramsal açıdan bakıldıgında, cinsel ilışkınin, yerleştirilen cenine zarar verecegı düşunülebüır. Dahası, cenme zarar verebilecek mıkroplann bulaşması da söz konusu olabilır. Ancak, hayvanlar üzerinde yapüan deneyler meni 725/6