Katalog

Politikbilim Ghomalar kanseı turlerı arasmda en olumcul tuı olarak bılınıyor ABD de her yıl bu hastalıga ya kalanan ?0 hın kışırun buyuk bır çoğunlugu 18 ay ıçınde yaijdmını yıtırıyor Now Yoık Tıp Fakultesı hucre bıyologu Maiken Nedergaard umutsuz ol duğu ıçın bu kanser turunun pek fazla araştır ümadı ğına dıkkat çekayor Glıomalar kendılerıne yer açmak ıçın çevre lenndekı sağhklı dokuyu yok edıyorlar Bunu nasıl yaptıklaıı konusunda araştırmacılar qlıomdların glulamdt adı venlen bır bıleşım sdlgıladıklanna ın ı nıyoılaı Glutamat beynın normal ışlevını ytrıne ge tırmesındp etküa bır rol oynamakla bırlıktp fazlası tehlıke yaratıyor Ornegın bedenın bır yenne ınrne ındığınde aşırı mıktardd glutaınat sınır hucrelerınde de dşırı bır devınırne yol açıp onlan yok edıyor Clıomdların glutamaü bu bıçımde kuüanıp kullanmadıgını anldindk ıçın Nedergaaıd ve ekıbı sağlıklı sınır hucreleı ıru ıkı tur glıoma hucrpsınden bırı olan ve yuksek duzeylerde glutamat sağlıklı sı nır hucrelerını ıkı tur glıoma hucresınden bırı olan ve yuksek duzeylerde glutamat salgılayaıı CGGlu + ıle bırlıkte bır kultur tabağına yerleştırdı ?4 saat sonra tabaktakı sınır hucrelerının yalnızca 14 unun ranlı kaldıgına tanık olurıdu CbGlu+ huc relerı farelerın beyınlerıne ıgneyle aktaıüdığında bunlarm hızla buyuyen urlar oluşturduklan da go ruldu Nedergaaıd bunun olumcul bır çevııme rıt. den olduguna urların sınır hucrelerını yok etmesıy Aykut Goker KOBl'ler ve teknoloji sorunları (1) Kuçuk ve orta buyukluktekı ışletmeler (KOBl'ler) Turkıye'de de çok konuşulan konulardan bırı Ekonomık buyume ve kalkın madakı rollennı abartıp onlara olmadık mısyonlar yukleyenler kadar, bunun tam tersı uçta yer alanlar da var llk uçtakıler, KO Bl'lenn, buyuk olçeklı fırmalara gore çok daha yaratıcı ve yenılıkçı oldukları ya da olabıleceklen, onun ıçın, teknolo/ık yenılıklerın damgasını vurduğu çağımızda, oncelıkle KOBl'lerı desteklemek gerektığı savını ılerı suruyorlar Karşı uçta olanlar ıse, KOBİ sahıplerının, kulturel ve sıyası açıdan, genellıkle tutucu (muhafazakar) oldukları noktasından hareketle, onlan, toplumsal ılerleme onun dekı engellerden bırı olarak gorenler Doğru olan, elbette, somut venlerden hareket etmek olacak Christopher Freeman'ın KOBl'ler konusunda 10 yıl once yaptığı bır tespıt var, dıyordu kı, "Sanayıdekı kuçuk fırmaların ezı a çoğunluğunun AR GE yapmadığını akılda tutmak gerekır Teknolojik açıdan yenılıkçı [ınovatıf] kuçuk fırma bır ıstısnadır, genel bır ozellık değıl " Corulen o kı, bu tespıt bugun de geçerlılığını koruyor OECD verılerıne gore, KOBl'lenn ancak, %36'sı teknolo/ık açıdan yenılıkçıdır Kendılerıne buyuk umutlar bağlanan, teknolo/ı tabanlı genç KOBl'ler ıse [5 yaşından kuçuk olanlar], butun KO Bl'lenn ancak %13'unu oluşturmaktadır Konuya yalnızca bu verılenn ışığında bakılırsa, "teknolojik movasyonun ekeonomik buyumenın motoru' olarak gorulduğu bır çağda, KOBl'lerle uğraşmaya değmez kanısına vanlabılır Ancak, yıne OECD verılerıne gore, bu orgute uye ulkelenn buyuk çoğunluğunda, KOBl'lenn ıstıhdamdakı payı %60 70 arasmda değışmektedır Bu pay, Italya ve japonya'da ve Turkıye'de gorece, daha yuksek ıken, ABD'de daha duşuktur KOBl'lenn yenı ısler yaratma açısından da payları çok yuksektır Istıhdamdakı bu rollerı nedenıyledır kı, butun OECD ulkelennın teknoloıı ve ınovasyon polıtıkalarında KOBl'lere buyuk onem verılıyor Bu ulkelerdekı kamu destek programlarının dortte bırı doğrudan KOBl'ler ıçındır, uçte bırden fazlası ıse, KOBl'lere de yardım edecek bıçımde duzenlenmıştır Butun OECD ulkelerınde uygulanmakta olan KOBİ destek polıtıkalarının ana hedefı, bunların teknolo/ık ınovasyon yeteneklerının artırılmasıdır Bu hedefe ulaşılabılmesı ıçın, KOBl'lenn sorunlan bır butun olarak ele alınmakta ve sıstemık bır butunluk ıçınde çozum aranmaktadır Aslında, butun ulkelerdekı KOBl'ler benzer sorunları yaşamaktadır Bu sorunlar beş ana başlıkta toplanabılır 1 Genellıkle, gırışımalık ve ınovasyon kulturu ıle ış yonetımı ve teknoloji yonetımı becerısınden yoksundurlar 2 Işletme olçeklennın kuçukluğu nedenıyle, gereksındıklerı bazı hızmetlerı kendılerı uretebılme gucune sahıp değıldırler Uret tığı urunu gelıştırmek, yakaladığı bır fıkrı yenı bır urune donuşturmek ısteyen bır KOBİ, bunun ıçın gereklı olan ekonomık ve tekno lo/ık yapılabılırlık çalışmasını, AR GE ve tasarım faalıyetını, bu konularda yeterlı olmadığı ya da kendı ışletme olçeğı açısından eko nomık olmayacağı ıçın, kendı bunyesınde yurutemeyecektır KOBl'ler, bu tur hızmetlerde ya da yenı bılımsel ve teknolo/ık bulgulara erışebılmelennde, bunları kavrayıp, teknolojı gereksınmelerını karşılamak ve tıcarıleştırılebılmek uzere kullanabılmelerınde, kısacası teknoloji transfennde kendılerıne yardımcı olacak teknolo/ı danışmanlarına ve teknolo/ı destek hızmetlerı verecek kuruluşlara muhtaçtırlar 3 Fınansman kaynağı bulmakta sıkıntı çekerler, çunku, çoğu kez, karşılık gosterebıleceklerı bır temınattan yoksundurlar 4. KOBl'lere ış ortamı, uymak zorunda oldukları mevzuat karmaşık gelır Olçeklerı dolayısıyla, pek çok ıdarı, hukukî, tıcarî ışlemı yenne getırmekte zorlanırlar Iş ılışkılennın elektronık orta ma (etıcaret vb ) taşındığı bır dunyada, KOBl'ler yenı sıkıntılarla karşılaşacaklardır 5. Bıryanda "Kureselleşme" dığeryanda "Bolgesel Bloklaşma " gıbı kuresel sureçlerın soz konusu oldugu bır dunyada, KOBl'lenn ulusal sınırlar otesındekı pazarlara erışmelerı, buyuk fır malara gore çok daha zordur Enformasyon ımkanları kısıtlıdır Bu sorunları çozmek ıçın ne onenlıyor, Turkıye'de bız ne yapıyoruz, sonrakı yazılarımızda bunları ele alacağız agakerffîttgv, orgAt 765/7 gıderek bozulduguna tanık oldu lıpkı ınsanlaıda oldugu gıbı hamsterlerm de rahat bır uyku çeke medıklennı çok daha erken uydnıp arada çok da ha sık şekeıleme yaptıklarını goren Biello gunduz saatlerınde çevreyı dahd da aydmlatdrdk beden sa ıtlerı bozulnıaya başlayan hamsterluın yenıden eskı uyku duzenlerıne donebıldıklerını ortaya koy du Bu bulgunun sokaga pek çıkmayan ve dolayı sıyld dd fazla ışık goımeyen yaşlılar dcısmdan bu yuk bır onenı ta^ıdıgına dıkkat çektn Biello aydın lık ve karanlık sınyalleı ırıın beynın beden saatını denetleyen bolumu oldn hıpotalamusta gtrtktıgı gı bı ışlenmedıgını duşunuyoı Işıklaım ydkılmdsı çok yaşlı hamsteıler ıçın pek etkılı olmadı Ancak Biello beyın kokenlı sınır sel buyunıe etmenı (BDNF) ıgnelennın bu canlıldiuı beden sddtlerınde olumlu bu degı^ım yarattıgına tanık oldu Bu etkının nasıl oluştugu konusuna kesın bıı dçıkldrrid getıremeyen Biello ışı<5m lııpotala mustakı sınır bağlantüdiındd bır gelışme saglddıgı nı ya da gozlerden gelen aydınlık ve karanlık sın ydllerıne teph veıtn alıcıldrm yetenegınde bıı aıtı v a ncdeıı oldbüerpgını duşunuyor Türkiye'de 650 bin epilepsili hasta var le bırlıkte bu bolgeye gelen kan akışını arttırıp ge lışmekte olan ura besın taşıyan bır tepkı oluştucjuna dıkkat çekıyor Oelyelclım ekıp gulatamat uretımım engel leyen ıkı ılacın glıomalarm gelışımını yavaşlattığını da ortaya koydu Soz konusu üaçlar beyınlerıne glı oma hucrelerı aktanldıktan bırkaç gun sorırd farele rp uygulandığında uıların yarı yarıya kuçulduklen ne tanık olundu John Hopkuifa Unıveı&ıtesı smırbılım uzmanla ı mdan Jeffrey Rothstein bunun uı laı ın sa^altımın da farklı bır yaklaşım olabılecegıne glutamatın yo lunu kcornenırı glıomaların sağaltımında kernotera pı VP radyotPi ıpıden çok ddhd Ptkılı olabılecegıne ılaçlaı ın çok onrpden pıyasaya sunulınuş olmasının dd bu yontemı çok ddha çekıcı kıidıgına dıkkat ÇL kıyor Nedergddrd bu ılciçların yan etkılen nedenıy 1P rafa kaldırümış olnidldrma karşın sorunun du:?uk dozlarld gıderlebüpcpgıne maıııyoı Phzeı ın duzenledıgı Medya Pdylaşım Gun lerı nde konuşan Cerrahpaşa 1 ıp Fak Norolojık Bı lırnİLr Enst Gorpvhsı Doç Dr Çiğdem Ozkara, Turkıyede 650 bm epüepsı hastası oldugunu ve dunyada gorulme sıklıgırun yuzde 1 oldugunu be lırttı Lpılepsı ataklaıının yuzde /ü ZS oranında de netım altına aluidbıldi(^ını bu nedenlc duzenlı ıldç kulldnımının çok onemlı oldugunu vurgulaydn Oz kaya Genetık yatknlıcjı soz konusu ama onemlı et kılerı uyku bozukluldarı aşırı yoıgunluk adet gor me vc ılacm unululması ve stresın epüepsı atdkla rında tetık gorevını yuklendıklerı gozleruyor Do gıımsal anomalıleı ın dogıun travmasırun başa qe len darbelenn enfeksıyonlarm ddmdrsal bozuk lukların beyın tumorlerının ve zehırlenmelerm epı lepsıyı ortaya çıkarabılecegını soyledı Epüepsı be yındekı bazı hucıelerın elektrıksel olarak aşırı bo ^alması Ornegın ınsanın beynıne az kan gıderse du şup bayılabılır kanla bırlıkte şekeı VL oksıjen taşı namadıgı ıçın beym geçıcı olardk ışlevsız kalır bu da bılınç kaybına yol açar Eğer bu suıeklılık kaza nırsa epılepsıdcn soz edılebılınır Doç Dr Çiğdem Ozkara ozellıkJe çocukluk yaşlaıı beynın duyarlı oldugu bazı hastalıkların beymde pn çok goruldu ğu donemdır dıyor ve atak geçıren epüepsı hasta sına nasıl davranüması konusunda şu ogutlerı verı yoı Agzına kesmlıklp herhangı bu usım sokul maz Hasta hafıfçc yana çevrüerek pozısyon verüır Uzeımdekı sıkı gıysüer gevşetüır Atak durumunun geçmesı bekleruı Yapay bolunum veya kalp masajı yapmak gereksızdır Fpüepsının todavısuıde çol çeşıtlı ptkm üaçlar vardır Tedavıye dırenç gosteren hastal ınn yuzde 10 una cerrahı uygulanm ıV t idıı Vural Ahı Gunduzlerı ışıkhn yaknıak gıbı basıt bır r lemle yışlüaım daha huzurlu uyumalaıma yarduncı olabılıısırıı/ 6S yaşın ustundekıleı uı buyuk bır ço gunluğu uykusuzluk nedenıyle hekıme başvuruyor Bu yuzden soz konusu yontemın ışe yararnası du rumunda yaşlıların soıurıuna bır çozum gctırılmış olacak Glasgovv Unıversıtesı nden Stephany Biello hamster adıyla bılınpn kemırgcrüuın yd^kndık çd beden saatleııyle bıılıkte uyku duzenlerının de Bol ışıkla rahat bir uyku