Katalog

uımaca Hazırlayan: Hüsnü Kale Sayılarla Nobel Soru: Nobel odüllerini ilginç yonlerını sayılarla ozetleyebüir mısmz? Yanıt: Nobel odullenyle ılgili bazı sayısal gerçekler: •100 yıl: Nobel odullerı ılk kcz 100 yıl once Alfıed Nobel ın vasıyelı uzeııne qerçekleştırıldı Dınamıtın mu cıdı olan Nobel 1896 yılında oldu<3unde 3S0 patpntın Çdhıbıydı • milyon dolar: Bugunun ra9 yıglerıyle l mılyar dnlar tutanndakı bu para odul olaıak daıjıtılmak uzere ay rıldı Bu mırasın gelırı hpr yıl odul ka zananlar ard&ında paylaştıı ılıyoı •3 kişi: Her kategorıde en fazla uç kışı odullondıı üebılıyoı •700 kişi: Butrune dek 700 kışı o du1 e hak kd zandı kafein ora nı artıkça ddenosının reseptorle zorlaşır vc ınsan1ar kendıleıını dalıa zınde hısseder Ancdk yuLsek dozda kateın teıs etkı yaparak uyku getuıı Alldntadakı Emory Unıversıtesı nden fatmakolojı profesoru Stephen Holzman d gore kafeinin uyku getırmesı fosfodıesteraz denılen en?ıme baglı olabılu Bu en zım sıklık AMP derulen bır kımyasal maddeyı paıçalayarak hucıe faalıyetı nı duzene sokaı Kafein fosfodıpste ra7 ı pngeller dolayısıyla yuksek doz da kafein cAMP duzeyını artırır rAMP duzeyının yukselmosı ınsanlaıda uyku halını aıtuu Ne var kı bu sonuç şımdı hk tumuyle mantıklı bıı tahmıne daya nıyor Ileııde ayrıntılı bılımsel çalışma laı bu goruşun doğrulugunu (ya da yanlışlığını) karutlaydcak Bu arada bazı az olmakla bırlık te bazı durumlarda kafeinin uyku qe tııdıgı gozlenmıştır Ornegın çok yoı gun oldugunuz durumlaı bunldrdan bırıdır VValter Reed ASKPII Aıaştırma Fnstıtusu nden Gary Kamimori bu konuda goruşlerını şoyle dıle getırı yor Eğer çok sıkı bır maratorı koştuysanız kahvenın sızı dırütmpsını bekle meyın Bunun yanı sıra kdfeının sıstem de etkılı olabılmesı ve beyne ulaşması ıçın 30 dakıka geçmesı gerekır Kafe ının etkısını gostermpsını beklerken sırak bıı sut uykunuzu getııebılıı Eger kola veya kdhve tıryakısı ısenız (yanı kafeinin uyancı etkısme kaışı vu cudunuzda toleidns oluijrnuş ıse) kora bır kupa kahve bıle sızı dırütmeye yet mez SOLDANSAĞA l.Altkoşede TurkŞecerpsı (Şpcere ı Turk) ad h esermın kapak resmı gonılon aynta Jete/e J Tbrakıme* ve TuıkleıınSoy Kuluğu adheserle ıı de bulunan üzbek Han ı VP tarıhç (1226 1286) 2. (DPUIZC) ^eren humba çuhıık gıbı donanmı lan seıbest utunddiı tuUn halat Kuran da bırsu le Kıyı gezıleıı ıçm kuHanılan altı duz ıçmde ya ülabılen yplkenh tehıe 3. Vucutta bıııken azoüu madde Radyo ve TVde haberlerı sunan hmse Ayakkabı çanta gıbı eşyalann yapımmda kullanı lan parlak derı 4. Otomobıhn uzenne karo^er otuıluLm ıskelet boluınu (Ei>k) Kolayhk kolay llat, çare Baston S. Kalkan zııh gıbı koıunma aracı Kemıkleıı ozelhkle kafata^mı dehnekte kuHanılan ceııah dlelı Acıma yazıklanma Na zı paramıhter pohs orgutu 6. (Ing) Zeytın Arap abecesmın ılk harfı Çeün ve koruklu Cennet ıle Cehenncm aıaimdakı kıhçtan keskm kıldan mce yol 7. Yapısma haşkabn koksokuldbılcnkaıbun lıı hıdrojenlenn genel adı Lenlduğumlen ıltıhabı Adldrdan sıfat yapan bır son ek 8. Frzm can/Lğm ılçesmın dığpı adi Yukseklık ol^eı 9. ABD de eyalet Kıyma veya kuşbaşı etle yapılan hamurlu bır ıtdlyan yemeğı 10. Italyada ırmak Az veya çok tutarsız devamlı hareket etme (has tahğı) 11. Gelenckscl mantıkta ozne veya yuk lenı Ikmu Duııya Savaşı nda Amenkan askerlerı ıçın devlet mah anlammda kuHanılan hsaltma Fransa da kent 12. Yoıgunluğu gıdermek ıçın duraklama Adlar ısımlpr F sb Mısır mancm da yaratıcı quç 13. (Ing) Hayal guıu yardtıu lık (Kıs) Platm 14. Kok yumrulanndan ararot elde edılen bır kamış tunı Irlanda nın resmı adı lS.Laponyada gol Amfıbol grubundan bu mıneral YVKARIDAN AŞAĞIYA 1. Cısımleım kdynama i,ıcakhQını olçmpye ya tayan ayqıt Pmson Alfrpd de Mıısset m masah 2. Atmosîn basıncı buınıı (Kn>) Alu mmyunı Rulı^al yaşamına butunııyle cmsel fantP7Üpnnm hâhm olduğu bır tur bunamaya gıı m;$ h$ı 3. Dagıtma tevzı Jupıterm uydusıı 4. Bır nota Denız yosunlanndan çıkanhn bır turje latın jplo' S. (Fels) Bılgmm temellcrını mceleyen bıhrn dah bıhnııcıhk Kuçuk erkek kardeş 6. Gozu doyma7 hans (Kıs) tndyum Cıldı oğ mak ıçın kuHanılan ılaı, 7. Sazm tn mce telı Lm biyet Bır zaman bınnıı 8. Kuçuk mağara l sfa bır partının kısaltması Ilakkından kendı ıstegıy le vazgeçme 9. Gıorgıo oıı adh Başka Bır üz gurluk Altın Gozlukler Kapırun Arkaimda gıbı eserlen hıılunan Italyan yazar (1916) Benzer halc gelmış ozumlenmış 10. (Yun Mıt) Çobdnlaım ve surulenn tannsı (Ing) Denız Kuvvptlen Mılolopye gore rahıbe olon anıak Zeus ona aşık olunta Hera tardfından meğp çev rılen kadm 11. Ihanel eden Fransada kcnt SozhıkJpre yenı anlaniını veren ydbdiıcı on el 12. Mantaılaıdah ^poı ke^en Gerçekte var ol ıııayaıı duşte kalan Vılayet 13. Yaıa uzermdekı ıltıhabı akıtmak ıçın kuHanılan bukulebılır tup Şırnakm ılçetıi Itdlya da ^ayfıye kentı 14. Kadı nınibi ddvrantşlar gosteren erkek Vıetnam tıkvı mmde yılbaşı 15. (Kıs) Rubıdyunı Muzıkte du taklama ışaretı (Kib) Neon 16. Bır U/Ü cıva ıçeıenbakırcevhen 17.(Esk)Fnk Oruçaçma 18. Kavrulmuş revız veyı badcmle hazırlanmış şekeıh veya balh tath 19. Olu yıkayan kışı 20. Ra hıp veya rahıbelerın yaşadığı bına • kate5 gor i l : Ilk bdşta 5 kate gorıye fızık kımyd tıp/fi7yolo]i edebıyat ve barış odul vcıüıyoıdu 1968 yıhndd ekonomı de eklendı • 4 kişi: Bugune dek 4 kışı ıkı Nobel odulu kazandı Lınus Paulıng (kımya baıış) Marıe Curıe (fızık kımya) John Bardeen (fızık) ve Frederıck Sanger (kımya) •10.801 dolar: (Bugunun rayıç lerıyle 107 446 dolaı) 1923de verılen nakıt odul tutarıydı • 938.095 dolar: 2001de verı lcn odulun rutan •2 yıl: Odulun kurumlaşmasın dan 2 yıl soıua ılk kez bır kadına odul verıldı Marıe Curıc radyasyon konu jundakı çalışmasıyla odule hak kazdn mıştı •25 yıl: Nobel odulune hak ka Zdnan en genç bılım adamı 25 yaşın daydı 1915 yılında Su VVıllıam Law rence Bragg X ışmı krıstalografısı ko nusundakı çalışmabiyla fızık odulune layık goruldu } Salyangozun yürüme hızı Soru: Salyangozun yürüme hızı ölçülebilır mi? Yanıt: Salyangoz tek ayagırun uzerınde kayarak ılerler Ayagın altın dakı ozel bezler gıttığı yolu kayganlaş tıracak bu salgı salar AyaĞ(in altındakı kasldr ınre ve dar yerlerde büe durak' samadan kayarak ılerlemesını saglar Bu ayak o kadar guçludur kı keskın bır jüetın kenarındd kendıne zarar veıme den yol alabıhr Guıness Oastro pod (ka rından bacdklı lar) Şampıyonası na gore dunyanın en hızü salyangozu 330 mılımetrelık bır yolu saatte 0 0085 kılometre hızld al maktddıı Aıchıe ddındd bır yıımuşak ça bu mesafeyı 2 dakıka 20 sanıyede kat ettı Suda yaşayan karındanbacaklı lar arasında en hızhsı murekkep balnjı dır Murekkep bdlıgı duşmanlaruıddn kaçarken saatte 40 kılometıe uldşabılıı 765/15 Kafeinin uyarıcı etkisi 763 sayıdakı 'Otomobıllerı garaja sığdırmak" ısımlı bılmeceran yanıtı 1 , **\ Bümeceyı doğru çozen okuyucu § if larımız M Umut Ça^lar Ankara '"" Aydın Bıngol Ankaıa Fuat Bo^tepe Samsun Basr ı tdemenBalıkesır Hulya Çpmbprlıoğlu Istanbul Bııol Dunıcn Ankaıa Meıai Kaıaman Dıyarbdkır Soru: Kafein insanlara uyku verir mi? Yanıt: Yuksek dozda kafeınrn deney sıçanlarma uyku verdığı gozlendı Bunun uzeııne şımdı bılım ddamları aynı sonucun ınsanlar ıçın de geçeılı olup olrnddıgını araştırıyor Kafein normal olarak adenosm adı veı ılen kımyasal rnaddeye duyarlı olan beyın reseptorlerıru bloke ederek etküı olur Adenosm ınsanlarda uyku halıne yol açar Dolayısıyla bu resep torlerın bloke edılmesı durumunda ınsanların uykusu kaçar Beynınızdekı El çabukluğu marifet Bu mdtenidtık ydnşmdsına kdtüan oğrencılere soruldn problemlerden bıı ı şuydu Onune ve dikdsmd tek basdmdklı bır sayı ılave ederek hangı tam sayı ?Q ılc çaıpılınış oluı 9 Şımdı bu problernı bır de sız çozun