Katalog

Bu ay göktaşı yağmurları var 2 Ekim 7 Kösım tarihleri arasında Orinoid göktaşı yağmuru var. En yüksek noktası 21 Ekim... Hasan H. Esenoğlu (*) E kım ayında Guneş, Ay ve gezegenlerle ügüı şunlan ızJeyeceğız GÜNEŞ 17 Eylul ıle 30 Ekrnı 2000 tanhleh arasında 44 gun boyunrd Başdk (Vırgo) tdkım yıldızında kalan Guneş gok vuzunde gunluk yaklaşık 1 derecelık bıhnen hareketıyle ılerleyeıek 31 Ekim ıle 22 Kasım tarihleri arasında 23 gun boyunca Terazı (Lıbra) takım yıldızında yer alacak Guneş, 2000 yılı ıçınde Yer e 147 mılyon km ıle en yakın konumuna 3 Şubat'ta 152 mılyon km ıle de en uzak konumuna 4 Temmuzda ulaşmıştı Yer Guneş etrafındakı dolanımında Sonbahar ekınoksunu geçügımız ay 22 Eylul'de geçtı 1 ve 31 Ekım'de Guneş sırasıyla yaklaşık 07 01 ve 07 34'te doğuyor ve 18 46 ve 18 01 'de batıyor Buna gote, Guneş sabahlan ay boyunca toplam 33 dakıka kadar geç dogarken akşamlan toplam 45 ddkıka kadar er ken batıyor Dolayısıyla Ekim ayı boyunca gunduz lerın kısalması toplam 1 saat 18 dakıkayı bulmak tadır 1 ve 31 Ekım'de gunduz uzunluklan sırasıyla 11 8 ve 10 5 saat ıken gece uzunlugu ıse sırasıyla 12 2 ve 13 5 saatür Buna gore Ekım'de gece suresı gunduz suresınden 24 dakıka kadar daha uzun olurken 31 Ekım'de gece suresı gunduz suresınden 3 saat daha uzun olmaktadıı Her üa gezegen yıl boyuncd Oglak (Caprıcomus) takım yüdızındd kalıyor 10 Ekım saat 02 de Neptun Ay'ın 1 2 derece Kuzey'ınde yeı aldCdk Uranus ve Neptun un ıle bırhkte dıger gezegenlenn Guneş'e gore doguşbatış saatlerı çızelgede verılmıştıı Ekım aymda çıplak gozle KOİay gorulebılecek parlak gezegenlerm konumları aşagıdd verümıştır Merkur, büındıgı gıbı sadece ufka yakm olarak ya Guneş dogmaddn orıce Dogu'da ya da Guneş batük tan sonra Batıdagonüebıh) Gezegen Ekım aymda yaklaşık uç hafta boyunca dkşamları Guneş battıktan hemen sonra Batı tarafmda ük 'î gun Başak sonrakı gunlerde Terazı takım yüdızında, gorulebılecektır Paıkklıgı ayın başlannda 0 kadır ıken üerleyen gunlerde 1 6 kadır kadar sonukleşecektır Merkur ufkd çok yakm olacagından (yaklaşık 8 derece ve gıderek 3 dereceye kadar azalacagından) goruhnesı yme de zor olacaktır ! da akşamlan geç saatten ıübaren tum gece boyunca ve j Guneş doguncaya kadar yaklaşık 2 7 kadıı degışmeyen parlakhgı üe Dogu tarafından ıhbarer lüuktan gıderek artacak şeküde ortalama 60 derece yuksekte goruleoek 17 Ekımde Jupıteı Ay'ın 2 derece Kuzey'ınde yer alacak ,. > ••£* Satürn, jupıter'e yakın konumundan dolayı benzer şeküde ay boyunca Boga takım yıldızında dkşamlan geç saatten ıubaren tum gece boyunca ve Guneş doguncaya kadar yaklaşık 0 1 kadır parlakhgı ıle Dogu tarafından ıubaren ufuktan gıderek artacak şeküde ortalama 65 derece yuksçkte gorulecek Saturn, Jupıter'den bıraz daha yuksekte ve sonuk olarak ay boyunca gokyuzunde gece boyunca gorulecektır Hangi gezegen ne zaznan görülüyor? Ekim ayında akşam gece ve sabahd dogru gorulebüecek gezegenler çızelgede ozetlenmıştır Uranus (1 31 Ehm) Uranus (131 Ekim) Neptun (131 Ehm) Neptun (1 31 Ekim) Merkur (1 24 Ekim) Jupıter (1 31 Ekım Saturn (131 Ekim) Venus( 131 Ekim) Jupıter (131 Ekim) Saturn (131 Ekim) Gtct Mars (131 Ekım) [upıter (1 31 Ekım) Saturn (131 Ekım) Aynca Ekım ayının başında ve sonunda Guneş ve gezegenlenn doguş batış saatlerı de çızelgede verümıştır lEkim Do$uşB«tif >urıe^07 01 18 46 Merkur (00 14) 19 33 Venus(09 34) 19 5/ Mars 04 31(17 42) Jupıter 21 42(12 24) Saturn 21 12(11 28) Urdnus(16 37 02 43 Neptun (15 S3)01 38 31 Ekim DoAufBatif 0/34 18 01 07 23(17 50) (10 4fa) 19 49 04 08(lb28) 19 38(10 18) 19 09(09 22) (14 38) 00 44 (13 SS) 23 40) AY , rN » Ekim ayı boyunca Ay'ın evrelen re sımde gosterılmışür Ayrıca, Ay'ın "yenı Ay" ve ' dolunay' evrelerıne tam ulaşma saatlerı de behrtümıştır Resımden Ay'ın yaklaşık 1115 Ekim tarihleri arasında 5 gun sureyle dolunay ve dolunaya yakın evrelerde kaldıgı gorulmektedır Dolunay bu tanhlerde yaklaşık 12 7 kadır parlakhgı ıle tum gece boyunca Ay ışıgı üe Yer ı aydınlatmaktadır Ay'ın evrelere karşıhk gelen uzaklıklan üe doguşbauş zamanlan şoyledır 5 Ekım'de ük dordun evresınde (14 25'te doguyor ve 23 57'de batıyor gece yarısına kadar gorulur) 6 Ekım'de saat 10'da Ay Yer'e 404 112 km üe en uzak noktasında, 13 Ekım'de dolunay evresınde (18 27'de doğuyor ve 06 56da bahyor, tum gece gorulur), 20 Ekım'de son dordun evresınde (23 16)'da doğar ve 14 32 de batar, gece yansından ıtibaren goruluyor), 20 Ekım'de saat 01 'de Ay Yer'e 370 117 km üe en yakın noktasında ve 27 Ekım'de yenı Ay evresınde olacak ve gorulemeyecek Gezegenler nerede? •' . * Durbun veya teleskopu olan okuyucular Ekim ayı boyunca Uranüs u (parlakhgı +5 7 kadır) ve Neptun'u (parlakhgı +7 9 kadır) Guney tarafındd ve ufuktan yakla şık iO derece kadar yuksekte akşam saatlennden ıtıbaren gec'e yansına kadar qorulme suresı azalarak goreceklerdıı 706/8 Vimâs, akşamlan Guneş battıktan hemen sonra 1 5 saat kadar bır sure ıçın Ban tarafinda ufuktan yaklaşüc 12 derece yuksekhkte (fakat gıderek azalarak) gozlenebüecekür Gezegen ük hafta Terazı, sonrakı gunler Scorpıus (Akrep) ve ayın son gunlennde de Ophıuchus (Yüancı) takım yüdızında kalacaktır Venus'un parlakhgı degışmeden 4 kadır parldkhgında kalmaya devam edecek Durbunu olan okuyuculdr gezegenı şışkınay evresınde gorebüecekler > Mars, Ekım ayında sabahlan gokyuzunde ufuktan yetennce yukselerek (yaklaşık 30 derece kadar) gorulecektır Sabahlan Guneş doguncaya kadar yaklaşüc 2 5 saat 124 Ekım arasında Aslan (Leo) takım yüdızında, sonrakı gunlerde Başak takım yüdızında Dogu tarafta +1 8 kadır degışmeyen parlakhgı üe gorulebüeceknr Jüpiter ay bovunca Boga (Taurus) takım yüdızm Göktaşı Yağmulan, Avcı (Onon) takım yüdızından 2 Ekım 7 Kasım arasında yağan Ononıdler ısımh göktaşı yagmuru en yuksek sayıya 21 Ekım'de ulaşıyor Saatte yaklaşüc 20 göktaşı gorulebüır Oysa yagmurlar dışında gece boyunca ancak 67 kadar göktaşı gorulebılmektedır Ononıdlenn hızlan sanıyede 66 küometreye kadar ulaşır Bu göktaşı yagmurunu ızlemek ısteyen okuyucular, ozelhkle 21 Ekım'de gece yansından ıübaren Dogu tarafından ufuktan yaklaşüc 15 derece yuksekhktekı Onon takım yüdızı bolgesıne bakabüırler Geçügımız Temmuz ayında dunyamızı zıyaret eden 'Lıneaı (veya C/1999 S4)" ısımh kuyruklu yüdız teleskoplarla ızlenmışü (Hazıran ve Ttemmuz aylannda Istanbul Unıversıtesı Fen Fakultesı Astronomı ve Uzay Büımlerı Bolumu'nden bır grup ogretım elemanı ve ogrencüennce IU Orman Fakultesı Ulusal Gozlemevı Sakhkent/Antalya) Maalesef bu kuy ruklu yüdı? parçalandı1 En son gozlemı TUG'un 40 cm' hk teleskobuyla yapümıştı Iyı gozlem şartlanndakı o gozlemde hnear'ın çekırdegı, hatta toz ve ıyon kuyrukla n ayırt edüebüecek şeküde üa kuyrugu da gorulebüı yordu Lınear Yer'e en yakın konumuna 25 Temmuz cıvannda ulaşmıştı Lınear kuyruklu yüdızınm çekırdegı 21 Temmuz'dan sonrakı gunlerde muhtemelen çekımın en kuvveth oldugu 25 Temmuz u ıçıne alan tanhlerde parçalanmış olabüır Merakh okuyucular parçalanmış kuyruklu yüdızın HSTHubble Uzay Teleskobu'ndan çekümış ıesımlennı