Katalog

te sıstemı ıçınde dahı kurumsal kımhge sahıp çıkmanın koşullan bence hâlen vardır Büımsel ureümı temel alarak büımsel yetkınlık, büımsel hıyerarşı uzerıne ınşa edüecek akademık gelenek ve goreneklen goz ardı etmeyen bır kurumsallaşma gehştırüebüır Bunun on koşulu ıse her şeyden once akadenuk kadroda yer alan her kışının oncelıkle bır bırey bır meslektaş oldugunun kabul edümesıdır Bu durumda ortak bır amaç dogrultusunda bır araya gelen bıreyler ve onlann oluşturdugu bır yapı ortaya çıkacaktır Buna bağlı olarak bıreyın bılımsel hıyerarşı ıçande kendısıne bır yer tanımlamasının koşullan, sıstemın yapısı geregı zaten vardır Bıreyın tanımladıgı bu yenn sorumlulugunu ustienmea ve bu sorumluluga bağlı olarak da yetkı kullanması, akademık bır yapüanma ıçınde yol açıa, gelıştıncı ve kurumsallaşmayı hızlandıncı bır etkı yaratacaknr Bunun başka bır anlamı ıse unvanlann bır kenarda kalması, 'bılmenın' ve deneyımın on plana çıkması, soz ve karar sureçlennın 'bümek' uzerınden oluşturulmasıdır Bu kurumsallaşrnada bügı baskı ıçın degü, bılmeyenın büenden ogrenmesının onunü daha da açacak bır aklanm aracı olmahdır Bu yapıda unvana koşut her bılımsel duzey bırüam, deneyım ve olgunluk dogal akış ıçınde her durumda kendısını hıssettıreceknr Oysa sadece akademık ve yonetsel hryerarşı ıçınde bır kurumsallaşma, bugun bırçok ortamda goruldugu gıbı unvan sahıbıne kalkan oluştururken, butune sınırlamalar geurecektır Çunku, şımdı oldugu gıbı, sınırhlıklar üe sıloşürüan her bırey bunu aşmak ıçın unvanını yukseltmeyı hedef alacak, bılımsel yetkınlığe degü, unvana ve kalkana sahıp olmaya yonelecek ve hatta sıstemın açıklanndan yararlanacaktır Açıklık ve katUımcılık Büımsel hıyerarşı temelınde bır kurumsallaşmanın guvencelen ıse "açıklık" ve "kaüluncüık" olmak durumundadır Kurumun temel ışlevı 'bügı' ve kurumda çalışan her bıreyın temel gorevı daha fazla 'bümek' olduguna ve temel alındıgına gore, herkes bügüendırme ve bügüenmeye kendısınden başlamalı ve sorumlulukları çerçevesınde 'açıklık saglamalıdır Kendısı ve kurumu hakkındakı gelışmelere üışkın bügı sahıbı olmayan ve bügüendırümeyen bıreyın, kurumla butunleşmesı ve kendısını kurum aracüıgı üe ıfade edıp ortak bır hedefi savunması olanaklı degüdır Oysa bebrtüdıgı gıbı bır unıversıterun büımsel yetkırüıgının ıspatında bıreyın kendısını kurumla ozdeşleştır mesı onemlı bır yer tutmaktadır Bu ozdeşleştırmede ulaşüan her bügı, bıreye yenı sorumluluk da yukleyerek ortak bır büınç çerçevesınde ızleme ve denetımı sağla yacaktır Hemen hepsı (sınavlar geçerek) seçümış ve sınanmış bır toplulugun boylesı bır gereklüıgı ve sorumlulugu ustlenemeyecegı tartışması unıversıteyı toplum adına ustlendıgı bır çok ışlevden gen çeküme noktasına getırmek zorundadır Bu yaklaşım çerçevesınde kurumsallaşmanın dığer dayanak noktası "kabluncüık" olmak durumundadır Bu katüımcüüc abnmış kararlann tartışüması boyutunda degü, sorunlann, gereksırumlenn ve oncelüdenn bırükte belırlenmesı ve karara baglanması temelınde olmalıdır Kurumdakı her akademısyenın kurumun geuşmesınden, bügısı ve gorgusu duzeyınde, "geçıa yonencı akademısyen" kadar sorumluluk duydugu kabullenüerek, sozkarar sureçlennde akîıf olarak yer alması sağlanmakdır Ancak, bu alınacak karann sorumluluguna uygun yetküendırmeyı de olusturmalıdır Bu sureçlerm sorumsuzlann yetküüere gorev tanımlaması halrne donuşturulmesınden kaçınüabümesı ıçın en azından her bırey kendısıne tammladıgı role uygun bır sorumlulugu da ustlenmelıdır Bu başka bır ıfade üe 'gonulluluk' anlamına gelmektedır ve açıklık, katüımcüüda beslenen, bıreysel bırüam ve yeteneklen dıkkate alan, yetkı ve sorumluluğa dayanan bır butun ıçınde kurumsallaşmanın bır geregı olarak ortaya çıkması gerekmektedır Açıkça belırtmek gerekar kı tanımlanan bu kurum706/16 Kelimelere ne oluyor? Ne zaman ISI? Ne zaman SICAKLIK? ÖmürAkyüz 02 sayıdakı KEUMELERI'de buna kısaca degınmıştım O yaanın asü amaa KUVVET ıle GUÇ kehme/tenmlennın ayırdedümelennı saglamakn Ama anlaşılan ISISICAKLK aynmı ıçın bır yazı daha (CBT13 02 88 ve Millıyet ÇOCUK 26 05 80) gerekıyor, zıra elınızdekı dergının yazar ve çevırmenlen büe bunlan kanşönyor Son ornegı 703 sayıda Rıta Urgan'ın 6 sayfeda kullandıgı "ısı farklan' deyışı, bu, tabıı kı "sıcaklık farldan" olmahydı1 Ia, AKTARILAN ENERjTdır (aktanlanın ne oldugu "az sonra"), scakbk ıse MOLEKULERtN ORTALAM ENERJİSİ1 Dogadan "okudugumuz" fizık yasalanndan bınsı bu ıkı kavramı bırbınne bağlar ISI, sıcaldıgın yuksek oldugu yeıden alçak oldugu yere aktanlan enerjı olup YAINECA BUAKTARILMASIRASINDA VARDIR! (Termodınamıan 2 yasası) Yanı cısımlenn ısısı olmaz yalnızca sıcakbklan ve bununla dogrudan ılışküı ıç enerjüen olur Isıyı veren cısmın genelde ıç enerjıs yanı sıcakbgı azalırken, alanm ıse ıç enerjısı yanı sıcakbgı artar Ismm eskı olçu bınrru kalon ldokalon (Kalon) modem bırımı ıse joule (jul) küojuldur Sıcakbk bınmı ıse °C, celcıus yakıt sanügrad derecesıdır Aslmda ısı ve SICAKLIĞI ayırdetmenın en kesürme yolu şudur eger DERECEYLE olçuyorsanız bu SICAKLIKTIR (sakın açı olçusu olan dereceyle kanstrmayın1) Dolayısıyla çamaşır yıkanan suyun SICAKLIĞINDAN soz etmek gerek ısısmdan degü1 Yanı eskıden OMO ALO son zamanlaıda ıse CALGONtuz reklamlanndakı "her ısıda" (hatta "her ısı derecesınde") deyışlen ' her SICAKLIKTA" olmalıdır Isıtıcüardan ıse sıcakbk degü ısı gehr Yemek pışınrken vb kullanılan 'alçak/duşuk ısı orta hararet vb' deyışlen de aynı şeküde 'duşuk sıcakbk vb" demek gerebr (Ozelbkle bu son kullanım ornegın Ingıbzcede de yaygın olarak yanbşür ama bununla da ABD'b ya da Ingüız fizıkçüer ugraşsın1) Yazırun sonunda kuçuk bır sozluk Isı=Hararet=Heat=Chaleur=Warme Sıcaklık=Suhunet=1emperdture=rIfemperatuıe=Heızung (Not Edıtorler 703. sayıdakı KEIİMELER U'ıun ortasma bu çıkma yapmışlar. Onu ben yazsaydım ". eksıklıkier nederu/le.." değü ".. eksüdkler yusunden/sebebıyle..." yaıardm. Sebebıne gelınce, yen bu dergı değü.) Araştırma kü Emre Kongar (*) " Ih ( * t «r 7 L BtR GENEL TEŞHİS Turkıye, hedefledıgı çagdaş uygarhk duzeyını' oluşturan ulkelerden çok onemb bır farkbbk tasıyor Insanoglunun çevreyı algüayış metodu, dınsel dogmanzmden büımsel pozınvızmedonuşurken aynızamanda,tanm teknolojısınden endustn teknolojısıne, hrsal kulturden kentsel kulture, toplumsal agırlüdı kımhkten bıreysel vurgulu kımbge gelenegın egemenbgmden hukukun ustunlugune ve nıhayet otonter ve totabter sıyasal rejımlerden demokrasüere geçumışnr Bır paragrafta çok kısaca ozetlenen bu butunsel degışme, asbnda ınsanhk tanhının en uzun ve en kanb donuşum surecmı sımgeler Haçb seferlen üe başlayan ve Sovyetler Bırbgı'nın dagümaa üe doruknoktasına enşen, endustrüeşmedemctoaükleşme surecının kanlı ve uzun bır ınsanbk oykusudur bu Işte bu uzun ve kanlı oluşum ıçınde Osmanlı tmparatorlugu, ıç ve dış ogelenn etküenyle endustnleşme sureonı ve onunla koşut olarak gehsen aydınlanma, kentleşme, bıreyselleşme, hukuksallaşma ve demokratüdeşme sureçlennı kaçırmışur Bu gen kalma, ya da kaçırma olgusu sonunda, Imparatorluk, bu sureçlerde üerleyen ve guçlenen ulkelerm denenmıne gırmış, ve boylece her turlu gebsme olanagmı tumuyle yıtrmışur Işte tam bu noktada Tttrkiy» Cumhuriyeti'nı bugun bır uyesı obnak ıçın çabaladıgı çagdaş ulkeler aüesınm oteta uyelennden ayıran noktaya gebyoruz Turkıye Cumhunyetı, dogal ve normal bır endustnleşme surea üe, bır dıntanm ımparatorlugunun kendı ıç evnmleşme sı üe degü, bu surecı kaçıran bır toplumun kendısını denetleyen üen ulkelere karşı verdıgı bır Bagımsızbk Savaşı üe kurulmuştur Dolayısıyla, toplumun ve devleün temel ratelüden, tanhsel sureç ıçınde dogal yoldan çağdaşlaşamadüdan ıçın, Bagım sızbk Savaşı nın kazaralması sonunda ' yukardan aşagı' du zenlenen ya da daha dogru bır deyışle' empoze edüen'' bır bı çımde çagdaşlaştınlmaya çabşümıstır Işte genç Turkıye Cumhunyetı bu mucızeyı gerçekleş tırmenın bedebnı odemektedır bugun Nedır üen endustn toplumlannınyuzyülarsuren kanb ve zorlu savaşlarla gerçekleşüıdüden ve Turkıye'nın hâlâ yaşama geçırmeye çabştığı devnmler^ Bunlan alt alta sıraladıgımız zaman, asbnda ulkemızde araştırma kulturunu engelleyen ogelenn de genel anlamda bır teşhısını yapmış ölacagız 1) ÜerittlkelezAydınlanma Devrlmi lle toplunual drlerinl kırmif v* daneyıel billmia nimatlarlndan yaTüridy» bngân hâli, ancak Orta Çag'da gözttlan bir dinıel dogmatizmln p*nç«sind« kıvranmaktadu. En çok satan gazetelerde koşe yazarlan dın üe büım üışkısı uzenne yazdüdan makalelerde Saidi Nıurıi'nın nsalelennı salık verebüıyorlar (Câaayt ÜISOTMT, Borriyvl, 6 Eylül 2000), en çok ızlenen televızyon kanallanndan Glozof şaırlenmız,' 'bır, ınsanm dışındakı gerçek vardır, bır de kalbındekı hakücat, ışte Batüı, Dogu'lunun kalbındekı bu hakikatı anlayamaz'' dıye fetvalar vermektedırler Bırakınız Imam egınrnı alanlann hukuk ve sıyasal büımler gÜDi egıtan alanlanna egemen olarak, Turkıye'rün hukuk ve yonetım duzenını dınsel dogmalara gore duzenleme çabalanm,engozde yazar ve çızerlenmız, 'postmodemızm' adıaltında, deneysel ve büımsel duşunceye her turlu saldınyı yapmaktadırlar 2) Üeri taknoloji ülkeleri, kınal yaşamda egemen olan batkıcı cemaat aşamatindan, bireyselliğln, temel hak ve özgirluklerin de$er kazandığı kentsel kfiltnr aşamaıuıa geçmislerdir. Tfirkiye hâlâ blrönıekliğin egemen oldngn "ce sallaşmanın yapüabüırlıgı 'merkez' tarafından da çok ıyı büınmektedır Ancak boylesı bır unrversıte kurumsallaşması gozden kaçan bır başka boyuta da sınırlama getırecek hatta reddedecekür kı, 'burokrası' olarak tanımlanabüecek bu olgu zaten yapıyı ebnde tutmaktadır Bugun Turkıye'dekı unrversıte sıstemının hıç olmadıgı kadar dagınık hıç yakışmayacak kadar donanımsız, hıç kabul edümeyecek kadar bagımlı, hıç sahıplenüemeyecek kadar tıcarı vb bır yapı sundugu tarüşüıyor ıse bunda, büımsel araştırma ve ogreümden uzaklaşarak, sorunlannı yaşayamayan 'burokrat' bır kesımın yaratümasının onemlı payı vardır Çunku sıstem, geçıa gorevlendırmelen degıştırerek kendısıne burokrat bır kadro oluşturabümekte, merkea yapısını sureklı küarak guçlendırebümektedır Bugun sıstemın merkezındekı çeşıtlı kurullarda gorevlı yonetıcüer oncelüdı olmak uzere, yapıda yer alan profesor unvarüı her yoneücının en azmdan gorev sureçlerı ıçınde bıreysel olarak bıbm adına ne urettıgı şahsen benım adıma cıddı bır merak konusudur. AtillaGöktürk Mersin Unhrersıtesi, Kamu Yönetımı Bolumü, Doç.Dr.