Katalog

Marmara Depremi: İstatistiksel senaryo KAFKocaeli Depremselliği sanki istatistiki bir determinizm taşımakta. hmail Vardar Çobanoğlu (*) Agustos 1999 KAFKocaeh Depremi ıle bırlıkte ve sonrasında başta ılgılı yorelerde olmak uzere, ama Marmara Bolgesının ve ulkemızın dıger ülennde de, degısık tur ve boyutta bır çok krız oluşmuştur Dolayısıyla Deprem Kaynaklı Knzler gerek yonetım ılkelen ve gerekse "STRATEJİKYONETIM' açılanndan oncelıklı bır onem kazanmıştır Genelde knz yonetımınde onerılen temel yaklaşım, genellıkle knz yonetımmde ve sonrasında sergılenen TEPKİSEL YAKLAŞIM yerıne, krız oncesınde ve hatta yoklugunda büe benımsenmesı gereken ONLEMSEL YAKLAŞIM'dır Zıra stratejık bır ugraş olan ONLEMSEL YAKLAŞIM'ın başansı 1) Nedensellıgın ıyı saptanması, diılaşılmdsı ve bılınmesıyle 2) Nedensellıgın gelecege nasıl yansıyacagının OLASILK SENARYOLARI halınde ONCEDEN KESTlRlLMESİ'yle 3) OLASILIK SENARYOLARI geregı ONLEMLER ve EYLEMLER ın saptanması tasarlanması ve orgutlenmesıyle, 4) OLASILIK OLAY a donuştugunde gereklı tum kaynak ve guçlenn hızla harekete geçırılmesıyle ve 5) Ancak Beklenmedık Olaylar karşısında başvurulacak tephsel YAKLAŞIM'la ılgıh INSAN FAKTORU'nun bılgı, becen deneyım, yaratıcılık ve davranıs zengınlıgıyle dogru orantılıdır (Orn Apollo 13 Knzı ve Çozumlenısı) Işte bu nedenlerledır kı, oncelıkle KAFMARMARA BOLGESİ/KOCAELI/MARMARA DENİZIDEPREMSELLİKLERI, ıncelenerek ve 1) Nıcolas AMBRASEYS ve Carolme FINKEL'ın, lstanbul'da 1995 yılında yayınlanan "The Seısmıcıty of Turkey and Adjacent Aıeas" (Turkıye'nın ve Cıvar Alanlann Depremsellıgı) adh kıtaptakı verüerden ve 2) Kandıllı Rasathanesı Sısmolojı Bınmırun deprem ıstausuklennden yola çıbşla OLASUK SENARYOLARI anılan verı ve ıstaüstıklerın hâlâ mutiak bır bılımsel kesınlık kazanmamalarma ragmen spekulanf modellemelerle araştınlacaktır Bugune dek yerlıyabancı pekçok yer bılımcı, yerfizıgı bılımcısı ve deprem büımcının medyada ve ozellıkle CBT'dekı zaman zaman çelışjah, az sayıda ortuşen akademık ve teknık açıklama ve beyanlan, OLASHJK SENARYO lan gelış.urme ugraşımızı rorlaştırmaktadır 1 17 İstatistiki değerlendirmeler, en kötümser senaryoya göre, her an deprem olacağmı; yaygın kötümser senaryoya göre 2015'te; daha az kötümser senaryoya göre 2033'te İSTANBUL DEPREMİ olacağmı öngörüyor. ga büımlen bu guçlukle HER TURLU DETERMINIZMI A sıdır Istanbul Buyuksehır Beledıyesı'nrn 2326 Ekun 1999 PRİORI REDDEDEN DENEMEYANILMA adımlanyla çoz tannlen arasında duzenledıgı "Istanbul Şurası Tbplanülan" meye çalışıyor ve çok başanlı oluyor " ıçın hazırlanan deprem el kıtabının 7 sayfasında" 1648 yı demekteydı Oysa musbet büımlerde bugunlere gelının 21 Hazıran gunu, guneş batarken Istanbul'da buyuk lınebılmesıne, pekçok gızemın çozulmesıne o muhteşem bır deprem oldu Gorgu tanıklannın "korkunç bır olay" duzeruyle olanak tanıyan doga, bu olarak tanımladıgı depremde Ayasofya'nın sonradan ınsa kez depremsellık konusunda nasıl edılmış dort mınaresının yıkıldıgı ıddıalar arasındaydı" büoluyordu da bu denlı hasıs, kapnsgısı venlmektedır Eger bu buyuk bır Kocaelı Depremının lı ve belırsız olabıhyoıdu' HerşeIstanbul'a yansıması ıse akıs çızelgemızdekı eksık venyse yıyle eşsız bır 139 y. tasarımın ve 71 y. 35 y. >21.06.1648 >25.05.1719 >02.09.1754 yaratıcılıgın 14.09.1509 esen olan, HOMO SAPIENS (=Duşunen Insan) ve 246 y. 245 y. İ6 y 244 y 144 y. || 140 y. 69 y. 02.09.1754 >10.07'.'l894 >18.09"l963 y. '> HOMO FABER (=Ureten ınsan) ozellıklerıyle Taş Devnnden bügı Çagına dek muazzam bır evnm geçıren ve daha geçırecek olan ınsan bu kadar çaresız mıydı9 Büımın ogrenme tutkusuna, saglıklı şuphecüıgıne kolay kolay pes et meyen araşurmacılıgına gozlem cılıgıne ve tumdengelım/tumeva Dıkey aralık, ortalama 245 sene ve yatay dızı de ortalama 140/70/35 yıl olduguna gore yıl tahmını 1999 mevsımsellık ve Mayıs Eylul olabılır Doga yanıtmı 17 Agustos 1999 depremıyle verırken, aynı zamanda da ıstatıstıkı bır determmızmı de mı kanıtlamaktaydı' KAFKOCAELI DEPREMSELLIK Çızelgesı şu son şeklını almıştı 139 y 14 09.1509 >21 08 1B4Ö H 0 rımcılıgına her zaman olanak tanımış. olan doga mı bu konuda bıze kusmuştu, yoksa bızler mı bır yanılgı ıçındeydıki" a y >25 05 1719 35 y >02 09 1754 24! y II y A , I I • > » >10 07 1 B 9 4 J4İ y | | 36 y ,J y I I >17 08 18S9 02 09 1754 >18 09 1863 1 KAFMarmara Bölgesi depremselliği ve öngörüler: Kandıllı Rasathanesı Sısmolojı Bınmının ıstaüsükle rınden yola çıkışla son yuzyılın (1900 2000), en dogrudan en batıya 4 5 buyukluk ustu 70 KAF depremının Marmara Bolgesı Merkezlı olanlan (11/70 = % 16) en çok % 73'le HazıranKasım en az % 18 le AralıkŞubat donemlennde meydana geldı 68 buyuklukteh 33 KAF depremının (33/70 = % 47) 9'u (% 27) Marmara Bolgesı'nde ve bunlann 7'sı (% 78) HazıranKasım, l'ı (% 11) AralıkŞubat donemlennde yaşandı KAFMarmara Bolgesmm depremselliği, KAFOrta Anadolu ve KAFDogu Anadolu bolgelennm depremsellıklerınden çok farklıdır Agırlıklı olarak KAFKOCAELİ ve KAFMARMARA DENEI DEPREMSELUKLERl'nden olusmakta ve herbın ozeDüden nedenıyle ayn ayn mcelenmelıdır Sankı doga ve KAF KOCAELI DEPREMSELLİĞİ 490 yülık bır zaman dılımınde sergüedığı bu duzenle bızlere çok ozgun bır bügı vermekte ve çok anlamlı bır uyanda bulunmakta CBT'nın 19 Agustos 2000 tanhlı deprem ozel sayısında Sayın Profesor Ross Stein'ın bu dogndtuda benzen bır ongoruye yapmış oldugu behrnlmekte Şımdı ONLEMSEL YAKLAŞIM geregı olarak nasıl bır OLASILK SENARYOSU ongorulebüır? KAFKOCAELİ DEPREMSELIİK Çızelgesı gelecege yansıülıyor 139 y. 71 y. 35 y. 1509 2İ5 1754 >1648 >1719 >1754 y. 3 y. II 69 y . II 36 y . II >18Ö4 >1963 >1999 2İ6 y. 2S4 y. 2İ5 y. 2 KAFKocaeli depremselliği ve ilginç öngörüler: Nıcolas Ambraseys ve Carolıne Fınkel'm venlerınden yola çıkışla, Kocaelı Merkezlı (40604080 enlem ve 2870 2990 boylamlan) depremleı şoylesıne tanhsel bır donemsellık seıgılıyor 245 y. 245 y. 246 y. 215 y. İ I I 140 y. I 70 y. I I 35 y. I I I 19Ö9 >2l39 >2209 >2244 ve cetpar (cetens penbus^dığer koşullar aynı kabnak kaydıyla) spekulauf bır tahmınle, "BIR SONRAKl KOCAEU MERKEZLI DEPREMlN 140 (+/1) YIL SONBu arada, Sayın Prof.Dr. Celal Şengör CBT'nın 2 RA 2139, MNCISİNIN 70 (+/1) YIL SONRA Eylul 2000 tarıhh baskısındakı koşe yazısında 35 y. y. y. 2209 VE UÇUNCUSUNUN DE 35 (+/1) YIL ' Bu kadar basıt mekanık sıstemlerle 14.09.1509 >25.05.1719 >02, 09.1754 SONRA 2244 SENELERINDE OLUŞABILEkarşımıza çıkan bu ışlevsel ONCEDEN KESTIİ 4 y. y2İ5 v. ^ y. 2Z44 y CEĞI ONGORULEBIUR MP RİLEMEZLIK kuantum kuramının konusunu 9 | | 140 y | | 69 y | | y. Oncelıkle sayın Roıs Steın ve Aykut Baroluşturan sıstemler gıbı KURAMSAL OLARAK 02.09.1754>10.07.1894 >1B.O9.1963 > ka'mn bu alandakı ortak çaüşmalan ve dıBILE ONCEDEN KESTtRlLEMEYEN DOĞAL ger bıhm adamlannın araştırmalannın teknık verı ve soOLAYLARLA BIRARAYA GELlNCE DOĞANIN ANLAŞILBu akış çızelgesınde 1509 ıle 1719 tanhlen arasında nuçlannın olasıhk senaryosunu dogrulaması dılegıyle MASININ NE DENLI GUÇ OLDUĞUNU GOSTERIYOR Do1600'lu yıllarda bır Kocaelı depremi yaşanmış olması ola I I 706/4