Katalog

Güneş suyu temizliyor Müyonlarca insan her yü zehirü içme sularından bulaşan hastalıklar yuzunden hayatlarını kaybediyor. Bir proje grubu (Eawag) şu sıralar Bolivya ve Endonezya gibı geUşmekte olan ulkelerde, içme suyunu temizlemek ıçın oldukça basıt ve masrafsız bır yöntemı deniyor. Güneş ışınıyla dezenfekte edilecek su, PVC şişelere doldurulduktan sonra 56 saat sureyle guneşın altında bekletiliyor. UV ışınlan ve 50 derecenin üzerine çıkan ısı Esherichia colı bakterileri gibi tehlikeli mikroplann ölmesini saghyor. Şişeler yanya kadar siyaha boyandıktan sonra oluklu saç üzerinde bekletildıklerinde daha iyı sonuç elde edilıyor. Bu sistemin tek olumsuz yanı, bulutlu havalarda aynı işlemin ancak iki gun içerisinde tamamlanıyor olması. Barbie bebekler dökülüyor Plastık sanüdıgı kadar dayanakh degü. Bir zamanlann güzellik ıdolleri olarak kabul edüen 50'li ve 6O'lı yülann Barbie bebekleri bozulmaya başladı Kopenhag'daki Danmıarka Ulusal Müze konservatörlerinden Yvonne Shashoua'nm verdigi bügıye göre PVC'den üretilen bu bebekler, yaklasık on yü içinde bozulma sürecine girmekte. Üreticinin gevrek PVC malzemesini daha esnek hale getirebilmek için kullandıgı Dibutylphtalat maddesi, bebeklerın bır sure sonra bozulmalanna neden oluyor Bu zehirü madde zaman içinde plastik yüzeyin üzerinde damla biçiminde kabarcüdar oluşturmakta. Aynca bozulma sırasında oluşan asitli bir gaz da bakır küpelerle reaksiyona girerek yanaklan lekeliyor. Bununla birlikte bozulma surecinin başlangıcında sararmaya başlayan bebekler zamanla koyulaşarak karanyorlar. Shashoua şu sıralar yülanmı^ bebekleri koruyacak bir kaplama maddesi üzerinde çahşıyor. Eğer bu sistem de başarüı olmazsa, koleksiyonculann bebekleri dondurmalan gerekecek. Çunku bozulma sureci 20 derecede onemli ölçude yavaşlıyor. Akıllı alabalıklar Balıklarm olta ıgnesıne takümamayı ögrenebileceklerine şimdiye dek yalnızca şanslan yaver gitmeyen acemi avcüar inanırdı. Oysa Yeni Zelanda'daki Cawthron Enstitüsü'ndekı büım adamları bu savın asbnda gerçek olduğunu kanıtladüar Owen River nehri ve balıkçılar tarafindan kullanılmayan diğer bir nehırden avlanan bahklar işaretlenerek tekrar nehre atüdılar. Balıklann her iki nehirde de aynı yogunlukta bulunmalanna ragmen, Owen nehrindeki balıklar, daha once oltalarla karşılaşmayan türlerine gore daha zor yakalanabildiler. Fakat diger balıklann da tahmın edılenden çok daha çabuk ögrendiklen göruldu. Balıkçılar, deneylerin uçuncu gununde elleri boş donmeye başladılar. ÇERNOBİL'E GÜVENLİK ÇATISI Hamburg'daki Windeh TimmMorgen Muhendisler Odası üyesi Günter Timm(62) Çemobil santralinin etkisiz hâle getiıilebilmesi için yeni bir öneri getirdı. Atom santralindeki 4.Blok dökülmeye başladı. Japon muhendisler betonu saglamlaşnrmayı düşühürken diger uzmanlar tüm yapıyı silıkonla kaplamayı önenyorlar. Siz ise reaktoru bir güvenlik yapısı içine gızlemekten yanasınız. Bu onen uzun vadelı bir çozum sayılabılir mi? Timm: Hayır, ama reaktörun imha edilmesini mumkun kılabüecek tek çozum buduı bence. Bu açık havada mumkun olmayabilir. Etrafta uçuşan radyoakuf tozlarla tehlikeli gamma ışınlan çevreye yayüabilir, Yapının üzerini yeniden betonla kapladıgınızda, reaktörun yıkılıp yıkılmadığını veya zeminin içine dogru çökrügunü anlayamazsınız. Sizin planınız nasü? Timm: Ukraynalılar ve Alman lioyd kuruluşuyla ortaklaşa olarak, beşik tonoz biçiminde bir çelik konstruksiyon modeli tasarladık. Güvenlik yapısının tonozlan atom santraline uygun mesafelerde monte edilebilir. Koruma yapısını parçalar halinde, radyasyonun yogun oldugu bolgelere aktarmak içın yalnızca özel güvenlik giysili birkaç işçi yeterli olacakur. Hava almayan korunagın içindeki basınç, tozlann dışan çıkmasını da önlemekte. Güvenlik yapısı ıkı sene içinde tamamlandıgında ıse radyoaktif ışınlardan etkilenen yagmur suyu da topraga sızmayacak. Güvenhk yapısı ne kadar zaman orada kalacak? Timm: Reaktordekı kapatma çalışmalan 23 yü ıçınde başlarsa, 1020 yü ıçınde tamamlanmış olur. Dünyanın en büyük patates arşivi kurtuluyor St.Petersburg'da bulunan dünyanın en buyuk patates arşivi bozulmanın eşigine geldi. Araşürmacüar bir yüzyü boyunca Ant daglanndan 2600, 190 Rusya kökerüı ve yaklaşık 2500 farklı yabanı patates türünü bir araya geurdüer. Koleksiyon, hastalıkların araşürüması ve yeni turlerin uretiminde eşsiz bir gen havuzu oluşturmakta. Ne var ki arşiv şu sıralar gerçekten de kötu durumda. Ozellikle sulama sistemlerinin ve seralann eksikligi buyük sorun yaratmakta. Kınk camlann arasından ıçen sızan böcekler, yetersiz ısıtma ve havalanchrma patateslerin çürumesine neden oluyor Rus hukumeti 20 dolarlık personel ücretlerini dahi odeyemeyecek durumda. Amerika'daki Comell Üniversitesı bilim adamlan 10 000 patates türünü banndıran bu eşsız arşivi kurtarmak ıçın kollan sıvadüar Bır söylenceye gore Alman ışgalı sırasında da bır kurtarma ginşımı yaşanmışh O donemlerde bir hastaneye aktarüan patatesler hastalar tarafindan donmaktan kurtarümıştı. 706/6