Katalog

Ülkemizde yabancı dil eğitimi III Üniversite, umhunyet Bılım Teknık deıgısının 8 Temmuz 2000 tarıhlı sayısında Ulkemızde Yabancı Dü Egıtımı başlıgıyla bır yazım yayımlanmışü Sn. Prof. Dr. Abdullah Sayıner, 2 Eylul 2000 tarıhınde CBTde bır karşı yazı yayımladı Sayıner ın yazısını 26 Agustos 2000 tan hınden once CBTye gondermış oldugunu sanıyorum Çunku bu tarıhte CBT'de yayımlanan aynı başlıklı ıkmcı yazım kendısının degındığı bazı noktalara yanıt verır ıçerıktedır Bu yazımda Sayın Prof Dr Abdullah Sayıner'ın değındığı uç noktaya yanıt vermek ıstıyonım Birincisi: Sayın Prof. Dr. Sayıner, Ingilizce'nin gerekliliğinin sorgulanmasının, Insanın hayata atıldığında kullanmayacagı fizik, matematik gibi derslerin gerekliliğini sorgulanmaya açacagından endişe etmektedlr. Insanın duşunme yetısını gelıştırıcı dersleruı, ınsan hayata atüdıgında kullanmasa da voıümesı duşuncesıne ben de katılıyorum Yuksek oğretımde ders progrdrnldrı ve ıçerıklen her yarıyılda gozden\ geçırüır gerekırse ıçerık değıştırüır, gerektıgınde yenı dersler konur, bazı dersler de tumden kaldınlır Bılım dun yasındah hızlı gelışmeler nedenıyle dogal olarak boyle yapılması gerekır Ornegın 40 yıl once lısans programla nnda bılgı ışlem derslen yoktu llkogrenm ve ortaogrehmde de mufredat programlan zaman zaman degıştırümektedır Bu degışım unıversıtedekı kadar hızlı olmamakla bırlıkte ozellıklebu duzey okullardakı çeşıtlenmeye bağlı olarak yapılmaktadır Bu okullarda da derslerin ve ıçenklerının değışmesı hem bılımsel gelışmelenn hem de sosyal ve ekonomık yaşamdakı degışmelerın geregıdır Bu degışıklıkler yapümadığı zaman hıç bır gelışme kaydetmeden oldugumuz yerde doner dururuz Bu açıdan baküdıgında her ne kadar ılk yazımda fizık, matemauk, kımya gıbı derslerin Ingılızce gıbı taruşmaya açümasını kastetmedıysem de mufredat programlarının taruşmaya açümasında hıç bır sakınca yoktur Tam tersıne bunların da uzmanlannca tartışüması ve gereken degışıklıklerın yapılması gerekır Hk ıkı yazımda vurguladıgım ve karşı olduğum şey lngılızce'nın eğıtım sıstemımızde başka hıç bır derse tanınmayan ayncalıklı yogunlukta ve yaygınhkta venlmesıdır tkinciıi: Bilgiıayar knllanınunda Ingilizce'nİB gerekli olap olmadıgıdır. Sayın Sayıner çagımızın teknolojiıi olan bilgiıayar kullanımı ve yine çağınuzın gereği olan bilgi toplnmu olmak için bilgiye erifmenin aracı olan Internetin tngilizce'siz zor olacagını iddia etmektedir. lnsanlık uzun zamandır uluslararası kullanımı olan bır dü arayışında olmuş ve "Esperanto" gıbı yapay düler gelışmış fakat bunlann hıçbırı tutunamamışür Zaman zaman da dunyanın bazı ulke lennın dülen başka ulkelenn bılım adamlan taranndan bılımsel eserlerının yaygınhk kazanması amacryla, aydın ve egemen kesımı taraündan da ozenüye baglı olarak kullanümıştır Bugun yaşayan dıllerm hıç bırının uluslararası dü olma niteligi yoktur (uluslararası olma iddlası demıyorum) Ulnslararası dil olmaya en yatkın dil bilgisayar dili gibi görönmektedir. Bu ıddıalı cumleyı açmak ıçın bügısayar düının ozellıklennı gozden geçırelım • Ust duzey bügısayar dülerınde ve DOS gıbı ışleüm sıstemlerınde kullanüan kelımeler Ingüızce ıse de komut yapısı hıç bır düın cumle yapısına benzemez Bügısayar komutlan ve bır ust duzey programlama düıne gore yazümış bır prograrrun yapısı "modern manük" ükelenne uygun duzerüenır • Bır ust duzey dü programının okunuşu da alıştıgı C Ulusal eğitim sisteminde ingilizce'nin çok yoğun verilmesi, kendi anadilimizin yozlaşmasına, giderek yokolmasına neden olacaktır. Cünlük yaşamımızda bu yozlaşmanın hangi boyutlara eriştiğini üzülerek gözlemekteyiz. mızdan farklıdır Bır duz yazı bırmcı satırdan baslanarak satır atlamadan, kelıme atlanmadan ve sırayla okunur Bır program ıse ornegın, baştan 3 saür okunduktan sonra 47 satıra aüanıp 5 satır okunur sonra 17 satır gerıye gıdüıp 7 satır okunur vb • Hem ust duzey programlama dülennde hem de ışleüm sıstemlerınde kelıme sayısı ve ımlâ kurallan çok azdır Gunluk yaşamda bır ınsanın mınımum duzeyde üıskı kurabümesı ıçın en az 400500 kelımeye gereksınımı var dır Bır ust duzey programlama düı üe bügısayara ış yaptırabümek ıçın 20 kelıme, bır o kadar da ımlâ kuralı bümesı yeterlıdır Programlamada esas olan büınen kelıme sayısı komut üpı sayısı, ımla kuralı sayısı degü, prograrrun man tıksal kurgusudur e Bugun daha yaygın olarak kullanüdn W1NDOWS ış letım sıstemı ve bu ışletım sıstemının altında çalışan lnter nete gelınce yıne esas olan yapümak ıstenen ısın mantık sal kurgusudur Komutun yapısı komutta kullanüan kelımeler giderek azalmakta ve onemını yıtırmektedır Bu sıstemde, guıüuk hayatta üetışımde kullanüan seslerın karşılıgı olan harfler yerıne uzennde anldrrüı resım ve şeküler olan dugmeler, ıkonlaı dıyalog çubuklan vb kullanümaktadır • Word Excel gıbı yaygın kullanımı olan paket programların ana menulerınde Ingüızce kelımelerle verümış 910 seçenegın anlamları gunluk kullanımdakı an lamlarından farklıdır Ingüızce büen fakat bügısayar bümeyen bır ınsanın ' Füe' seçenegını kullanabılmesı olası degüdır Internet aracüığı üe dunyada bınktrüen bügıye erışme onu okuyabü meye gereksınımı olan ınsanlar ük yazımda sozunu ettıgım yabancı dü bümesı gereken bınde 3 un ıçındedırler Dıger taraftan, Internet aracılıgıyla bügıye erışmek gereksınımınde olan ınsanların bu gereksı nımlerını Turkçe karşüamak unıversıtelerımızın yapması gereken ısler den bırıdır ±ye duşunuyorum Boylece daha buyuk kıüelere hızmet vermek olanagı bulunmuş olur Üçüncüsii: Sn. Sayıner, Avrupa Birligi'ne ttye olmanuz durumunda "...birlik üyeleriyle ülke ve birey dnzeyinde soıyal iliçkiler kurmak, birtakun temel ortam ve kavramlan paylaşmak" tan söz ediyor. Tırnak ıçındekı ıfade pek net olmamakla bırbkte, boyle bır üıskınm Ingüızce üe kolaylaşacagını ıddıa ediyor herhalde1 Büdıgım kadanyla AB'de Ingüızce, FVansızca, Almanca, Italyanca, Grekçe, Ispanyolca Portekızce ve başka düler kullanüıyor Bu kadar çeşıtlı dü kullanüan bır cografyada ürnak ıçınde ıfade edılen üışkının Ingüızce sayesınde nasü gerçekleşurüdıgını bümedıgımı ıtıraf etmek durumundayım Dunyada üzücsel yapüan farklı ınsanlar yaşamaktadırlar Bunlann dülen, dınlerı, gıyınış bıçımlen, muzüden, mızah anlayışlan edebıyatlan, sosyal üışküerı, sofra duzerüerı, damak tadlan, beden dülen, kufurlerı vb kısaca kulturlen de çok farklıdır Hıç bır kultur de dığennden ustun degüdır, hıç bır kulturun dıgenne gore aşagüık olmadıgı güoı Bu çeşıtlüık ınsarüıgm sahıp oldugu en buyuk zengınlıklerden bındır Uluslararası bır kulture ulaşmaya çalışmak Dunya kultur zengırüıgını fahrleştınr Bır sorunmuş gıbı, bınlerce yüdır çozumu büınen ve uygulanan uluslararası üenşım ıçın alternatıf çozum olarak ulusal egınm sisteminde Ingüızce'nın çok yogun verümesı kendı anadüımızın yozlaşmasına giderek yokolmasına neden olacaktır Gunluk yaşamımızda bu yozlaşmanın hangı boyutlara enştıgını uzulerek gözlemekteyiz Prof. Dr. Mahir Ulusoy Abaht tzzet Baysal Unıversıtesı tktısadı ve îdarı Bılımler Fakultesı Bolu; [email protected] hiyerarşi ve kurumsallaşmaII Y apısıgeregıbilinuel, akademikveyönetsel hiyerarşiye sahıp bır unıversıte sisteminde, bunlann agırlüdan ya da hangısının one çıkacagı karan sıstemın oluşum ve yonlenışınde onemlı bır etkı yaratmaktadır Nıtekım, bugun Turkıye unıversıte sıstemı 'yönetsel hıyerarşıyı one çıkararak, merkezı bır yapılanmayı oturtmaya çalışmakta, bu da sorunlann dennleşmesıne neden olmaktadır Kolaycüıgı da ıçeren bu yaklaşım üe yönetsel hıyerarşının dayanagını oluşturan akademık hiyerarşi geregı unvan sahüoızaten büendır' ve hak sahüoıdır Sıstemın kurgusu genellüde ataına yo lu üe geçıcı yonetım hakkmı elde eden büenın büım sel çaüşma yapma oncelıgını unutarak bu geçıcı goıevı nı aslı gorev olarak gormesme dayanmaktadır Ve boyle ce büen çogu zaman bu gorevını aynı hedef peşınde koşan dıger büerüere 'karşın yurutulebümektedır Oysa aslı gorev olan büımsel çalışma üe yetkınleşen olgunlaşan ve ratelüderını toplumun bıçtıgı mısyon çerçevesınde sunabüen her büım ınsanı belkı de hıçbır alanda yaşanmayacak bıreysel tatmınıne ulaşma şansma zaten sahıpnr Bu nedenle geçıcı yonetıcüüc gorevı, bılımsel çalışma araştırma ve ogreü sorumluluğu ıçın bır sınırlama oluşturmakta hatta 'angarya' nıtelıgı taşımaktadır O halde bu kurgu nasü tersıne çevrümektedır' Çunku Turkıye unıversıte sıstemı akademık hıyerarşıüe atanana yönetsel hiyerarşiye dayalı merkezı bır yapüanma kapsamında ayncalüdar tanımaktadır Merkezden yapüan atama, geçıcı olarak yönetsel hıyerarşının tepesıne yukselen akademısyende kurumdan tek sorumlunun kendısı oldugu yaklaşımını yaratabümektedır Kendı alundaküen atama yetbsırun kullanması ya da onerme şansının elde edümesı ıse bu yapıyı pekıştınyor Bu yaklaşım çogu zaman kurumu büeşenlermden koruma noktasına kadar ulaşabüıyor geçıcı yonetıcının ıçınden çücugı toplulugu ve kurumun özgun koşullannı" dıkkate alarak çalışması yenne merkezın çızdıgı mısyon çerçevesınde bır rol ustlenmesıne neden oluyor Ve bu noktada kontrol ıse büım ınsanı olmanın otesmde erk sahıbı oldugu hıssettınlerek bu mısyonu yuklenmesı cazıp hâle geurüen geçıcı yonetıcüer aracüığı üe sağlanıyor Boyleceunıversıtenınkurumsalgelışmesıne, tek tek bıreylenn katkjsı üe büımsel yetkırüıgın artması üe ulaşılabüecegı kurgusu (ya da ortak sorumluluğu) giderek ortadan kalkıyor Başka bır ıfade üe bugunku sıstem uraversıtelere ya da bırımlenne merkezı yapı ve tanımladıgı rol dısında bır kurumsallaşma kurumsal kımlık sunma hakla tanımryor Bu ozgunlugun yok edümesı, kurumsal kımlıgın ozgurce oluşturulmasının sınırlanması hatta engellenmesı anlamıru taşıyor Ortak çıkarlar Bu noktada, geçaa yoneticı akademısyerun' gorev alma bıçırru cıddı bır onem kazanmaktadu: Çunku gorev alış yontemı aynı zamanda sorumluluk duyulması gereken yerı de tanımlıyor Atama üe yonetıa olan akademısyen, genellıkle atayanın hakbnı vermeyı on plana çıkaıHyor Her kademesı atama üe oluşmuş bır yapüanma ıse unrversıter olmayı kaybetmekte, merkezı bır denetım saglanmaktadır Cysa her aşama seçımle oluşturuldugunda, denenm, seçen bınmın büeşenlennde olacak ve her duzeyde kurumun beklenulerı on plana çücanlacaknr Bu ıse ozgunlugun tanınması, giderek yönetsel ve bılımsel ozerklıgın yolunun açüması ve merkezın sadece kurallara uygunluk deneomı yapması demekor Sonuçta merkezı de seçımle oluşturacak boylesı bır yapüanma, en azından tum atanmıslar ıçın kesınlüde farklı sonuçlar dogurabüecekür Tum bu olumsuz tabloya karşın bugunku unıversı706/15